Κορωνοπληρωμές: Ανάβει φωτιές η έκτακτη ενίσχυση στο βαμβάκι

των Γιάννη Τσατσάκη, Γιώργου Ρούστα

Αρκετό δρόμο φαίνεται ότι έχει ακόμα μπροστά της η υπόθεση της χορήγησης (ή μη) έκτακτης ενίσχυσης στο βαμβάκι λόγω των ειδικών συνθηκών που έχει διαμορφώσει φέτος στη διαχείριση και, κυρίως, στην εμπορία του προϊόντος η υγειονομική κρίση.

Το σχετικό αίτημα διατυπώνεται με επίσημο τρόπο σε επιστολή που απέστειλε στα μέσα Νοεμβρίου στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη, η Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακος (ΔΟΒ) και αφού, σύμφωνα με πληροφορίες της «ΥΧ», το ζήτημα είχε προηγουμένως συζητηθεί εκτενώς σε συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας που έχει συστήσει το υπουργείο για το προϊόν. Διόλου τυχαία, το έγγραφο κοινοποιείται και στον επικεφαλής της εν λόγω Ομάδας, Κώστα Αναστασόπουλο.

Με την επιστολή, το περιεχόμενο της οποίας αποκαλύπτει σήμερα η «ΥΧ» και φέρει την υπογραφή του προέδρου της, Βασίλη Μάρκου, η Οργάνωση ζητά την έκτακτη προσωρινή στήριξη των βαμβακοπαραγωγών με το κατ’ ελάχιστο ποσό των 70 ευρώ/στρέμμα, επικαλούμενη απώλεια τουλάχιστον του 1/3 του εισοδήματός τους σε σχέση με πέρυσι, δίχως να συνυπολογίζονται οι επιπτώσεις από το καταστροφικό πέρασμα του «Ιανού». Η απώλεια αυτή αποδίδεται:

✱ Κατά τουλάχιστον 10% στις μειωμένες τιμές πώλησης του εκκοκκισμένου βάμβακος ως «απόρροια της μείωσης της κατανάλωσης διεθνώς». Μάλιστα, όπως σημειώνεται από τον κ. Μάρκου, αυτή «η κατάσταση μειωμένης ζήτησης αναμένεται να διαρκέσει έως τα μέσα του 2021 τουλάχιστον».

✱ Στο αυξημένο κατά τουλάχιστον 10% κόστος παραγωγής που οφείλεται «στο κόστος προσαρμογής της προμήθειας, της εργασίας, της συγκομιδής και της διακίνησης του προϊόντος υπό τις αυστηρές προϋποθέσεις που απαιτούσε η εφαρμογή των πρωτοκόλλων του υπουργείου Υγείας λόγω της πανδημίας».

✱ Στις αποδόσεις των χωραφιών, οι οποίες «είναι κατά μέσο όρο 20% χαμηλότερες σε σύγκριση με πέρυσι», τη στιγμή που οι παραγωγοί έχουν καταβάλει «υψηλότερα έξοδα και καλλιεργητικές φροντίδες λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της πανδημίας».

«Πάτωσαν» οι αποδόσεις σε Ξάνθη και Ορεστιάδα

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει σε σχετικό πίνακα η ΔΟΒ, η μεγαλύτερη μείωση των αποδόσεων σε ποσοστό 31,4% καταγράφεται φέτος στον Νομό Ξάνθης (225 κιλά/στρέμμα από 328 κιλά/στρέμμα πέρυσι) και ακολουθούν οι νομοί Ορεστιάδας με 26,96% (149 κιλά/στρέμμα από 204 κιλά/στρέμμα πέρυσι), Φθιώτιδας με 26,51% (255 κιλά/στρέμμα από 347 κιλά/στρέμμα πέρυσι), Καρδίτσας με 26,03% (287 κιλά/στρέμμα από 388 κιλά/στρέμμα πέρυσι) και Τρικάλων με 23,26% (320 κιλά/στρέμμα από 417 κιλά/στρέμμα πέρυσι). Αντίθετα, τις μικρότερες απώλειες εμφανίζουν οι νομοί Ροδόπης με ποσοστό 1% (199 κιλά/στρέμμα από 201 κιλά/στρέμμα πέρυσι), Ημαθίας με 4,72% (464 κιλά/στρέμμα από 487 κιλά/στρέμμα πέρυσι) και Βοιωτίας με 6,88% (298 κιλά/στρέμμα από 320 κιλά/στρέμμα πέρυσι).

Κερδοσκοπικά παιχνίδια βλέπει το ΥΠΑΑΤ

Πηγές της ΔΟΒ διαβεβαίωναν την «ΥΧ» ότι η Οργάνωση είναι διατεθειμένη, εφόσον της ζητηθεί, να παράσχει επιπλέον στοιχεία που αποδεικνύουν την επίπτωση της πανδημίας στο εισόδημα των βαμβακοπαραγωγών και τα οποία θα μπορούσαν ενδεχομένως να συμπεριληφθούν σε έναν ολοκληρωμένο φάκελο τεκμηρίωσης του αιτήματος.

Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει μια «θετική προδιάθεση» του υπουργείου, η οποία, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες της «ΥΧ» και παρά τις περί του αντιθέτου διαρροές, δεν φαίνεται να υπάρχει αυτήν τη στιγμή. Μάλιστα, τόσο το timing της επιστολής (εποχή που πραγματοποιούνται τα φιξαρίσματα των τιμών) όσο και το γεγονός ότι υπογράφεται από τον ίδιο τον κ. Μάρκου κάνουν την πλατεία Βάθη, αλλά και κάποιους παραγωγούς να αντιμετωπίζουν την κίνηση με επιφυλακτικότητα, αν όχι και καχυποψία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ανώτατες πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης κάνουν λόγο στην «ΥΧ» για «κερδοσκοπικά παιχνίδια μεγάλων παικτών της αγοράς, με στόχο να πιέσουν τους βαμβακοπαραγωγούς να δώσουν σε χαμηλότερη τιμή το βαμβάκι τους». Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι «με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία που αφορούν τη διάθεση και την τιμή του προϊόντος δεν στοιχειοθετείται επαρκής αιτιολόγηση που να τεκμηριώνει κάποια διαταραχή στο βαμβάκι», προσθέτοντας ότι «αφενός η διεθνής τιμή πώλησής του κυμαίνεται στα περσινά επίπεδα, παρουσιάζοντας μάλιστα μία μικρή αύξηση, αφετέρου το κόστος των αγροεφοδίων παρέμεινε αμετάβλητο». 

Στα παραπάνω, διαμηνύουν από το υπουργείο, πρέπει να συνυπολογιστεί και η μειωμένη εισκόμιση που δημιουργήθηκε στην αγορά μετά το πέρασμα του «Ιανού» από περιοχές της Θεσσαλίας που παραδοσιακά καλλιεργούν τεράστιες εκτάσεις βαμβακιού – γεγονός που σύμφωνα με τους νόμους της ελεύθερης οικονομίας θα έπρεπε, κατά τις ίδιες πηγές, να λειτουργήσει ευεργετικά στην αύξηση της τιμής του προϊόντος.

Σε κάθε περίπτωση, όπως υπογραμμίζουν, δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί καλά-καλά η συγκομιστική περίοδος, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη και οι συμφωνίες διάθεσης του προϊόντος, προκειμένου να είναι σε θέση κανείς να εξαγάγει ασφαλή συμπεράσματα, καθώς κατά κανόνα το αρμόδιο τμήμα του υπουργείου που διενεργεί τους απαραίτητους ελέγχους προχωρά στην όποια διαπίστωση μετά την ολοκλήρωση αυτής της περιόδου.

Υπενθυμίζουμε εδώ ότι ήδη από τα τέλη Αυγούστου (φύλλο 252) η «ΥΧ» είχε επισημάνει σε σχετικό ρεπορτάζ ότι από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τοποθετούσαν την όποια συζήτηση περί ειδικής ενίσχυσης στο βαμβάκι λόγω covid στα τέλη Δεκεμβρίου, αφού δηλαδή διαμορφωθούν οι τελικές τιμές αγοράς του σύσπορου και υπάρχει μια σαφής εικόνα για την εμπορική διάθεση του εκκοκκισμένου.

Τηλεδιάσκεψη την Παρασκευή με ΥΠΟΙΚ

Σε αυτό το πνεύμα κινήθηκε και η τοποθέτηση του Μάκη Βορίδη από το βήμα της Βουλής, που, απαντώντας σε σχετική επίκαιρη ερώτηση, ζήτησε από τους βουλευτές να γίνει κατανοητό και να ειπωθεί σε όλους τους παραγωγούς ότι δεν μπορεί να υπάρξει κρατική ενίσχυση σε περιπτώσεις εμπορικής διαταραχής.

«Δεν επιτρέπεται να γίνεται αυτό, γιατί αποτελεί παραβίαση των κανόνων της εσωτερικής αγοράς και του ανταγωνισμού», ανέφερε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας, πάντως, ότι στις περιπτώσεις που η μειωμένη ζήτηση οφείλεται στα περιοριστικά μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση λόγω του κορωνοϊού, τότε θα αναληφθούν οι ανάλογες πρωτοβουλίες. Διαβεβαίωσε, δε, ότι το υπουργείο παρακολουθεί στενά την αγορά και από τη στιγμή που θα διαπιστωθεί ότι υπάρχει διαταραχή εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων, θα παρέμβει και θα στηρίξει τους παραγωγούς.

Σε κάθε περίπτωση, το αίτημα για έκτακτη «κορωνοενίσχυση» αναμένεται να τεθεί επί τάπητος και σε τηλεδιάσκεψη που έχει προγραμματιστεί για σήμερα το πρωί, Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου, στην οποία, πέραν του κ. Βορίδη, θα συμμετάσχουν, επίσης, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης και ο υφυπουργός Οικονομικών, Απόστολος Βεσυρόπουλος. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ατζέντα της συζήτησης περιλαμβάνει κυρίως κλαδικά ζητήματα της Πανελλήνιας Ένωσης Εκκοκκιστών & Εξαγωγέων Βάμβακος, θεωρείται ωστόσο απίθανο να μην πέσει στο τραπέζι και το ζήτημα της έκτακτης ενίσχυσης.

Ενστάσεις από μερίδα παραγωγών

Στο μεταξύ, δύσπιστη απέναντι στην επιστολή της ΔΟΒ εμφανίζεται και μερίδα παραγωγών, οι οποίοι θεωρούν ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία εξυπηρετεί τα συμφέροντα των εκκοκκιστικών επιχειρήσεων, δίνοντάς τους πάτημα να πιέσουν προς τα κάτω τις τιμές αγοράς του σύσπορου. Ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Λαρισαίων Αγροτών, Φώτης Παπαδόπουλος, για παράδειγμα, θεωρεί δύσκολη τη θετική ανταπόκριση του υπουργείου στο αίτημα και δηλώνει στην «ΥΧ» ότι «αν θέλει η ΔΟΒ να στηρίξει το προϊόν, ας πληρώσουν οι εκκοκκιστές την πραγματική αξία του ποιοτικού βαμβακιού. Δεν γίνεται όλη η χώρα να έχει 32% απόδοση και 28 ίνα». Κάποιοι άλλοι μιλούν, επίσης, για «κίνηση απελπισίας», προκειμένου να συγκρατηθεί η φυγή των παραγωγών από τη βαμβακοκαλλιέργεια και η μείωση των στρεμμάτων την επόμενη σεζόν.

«Κάποιους ενοχλεί η ΔΟΒ»

Πηγές της ΔΟΒ απορρίπτουν κατηγορηματικά τις παραπάνω τοποθετήσεις, τονίζοντας ότι το αίτημα για έκτακτη στρεμματική ενίσχυση ωφελεί πρώτα και κύρια τους βαμβακοπαραγωγούς και διατυπώθηκε με τη σύμφωνη γνώμη τους.

Ακόμα πιο δηκτικός εμφανίζεται ο παραγωγός και μέλος της Διεπαγγελματικής Βασίλης Γιαννάκος, αποδίδοντας προσωπικά κίνητρα και μικροπολιτικά συμφέροντα σε αρκετές από τις αντιρρήσεις που εκφράζονται: «Κατ’ αρχάς η επιστολή αποτυπώνει ένα αίτημα το οποίο δεν ξέρουμε καν αν θα υλοποιηθεί- και αν αυτό συμβεί θα γίνει αρκετά αργότερα. Κατά δεύτερον, όσοι μιλούν για “δάκτυλο των επιχειρήσεων” καλά θα κάνουν να σταματήσουν, γιατί τέτοιου είδους τοποθετήσεις είναι που δίνουν το έναυσμα για να χρησιμοποιηθούν ως μέσα πίεσης από τις επιχειρήσεις λίγο πριν το κλείσιμο των τιμών», τονίζει στην «ΥΧ».

«Σε κάποιους που θέλουν να εμφανίζονται ως αγωνιστές και προστάτες των μικρομεσαίων αγροτών, φαίνεται ότι δεν αρέσει το γεγονός ότι η Διεπαγγελματική βγαίνει μπροστά και διεκδικεί με επιχειρήματα και σοβαρές τοποθετήσεις μια στήριξη για την απώλεια εισοδήματος που έχουν υποστεί οι βαμβακοκαλλιεργητές», συμπληρώνει ο ίδιος. «Η επιστολή στάλθηκε με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του ΔΟΒ και, όποιος ήθελε, μπορούσε να ενημερωθεί.

Όσον αφορά τον κ. Μάρκου, αυτό που έχω να πω είναι ότι τυγχάνει στη συγκεκριμένη θητεία της ΔΟΒ να βρίσκεται στο τιμόνι ένας εκκοκκιστής. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη συγκεκριμένη θητεία το ελληνικό βαμβάκι πήρε ευρωπαϊκό πιστοποιητικό, αναγνωρίστηκε πρώτη φορά ως ευρωπαϊκό προϊόν, ενώ παράλληλα συγκροτήθηκε η Ευρωπαϊκή Συμμαχία Βάμβακος, στο ΔΣ της οποίας η Ελλάδα κατέχει πλειοψηφία. Αυτά άραγε δεν είναι επιτεύγματα τα οποία θα βρούμε μπροστά μας στο μέλλον;», καταλήγει ο κ. Γιαννακός.

Ολόκληρη η επιστολή της Διεπαγγελματικής προς τον Μ. Βορίδη «Κύριε υπουργέ, Σας γνωρίζουμε ότι οι 45.000 βαμβακοπαραγωγοί στη χώρα μας ήρθαν αντιμέτωποι εφέτος με καταστροφικές καιρικές συνθήκες, με την πανδημία του COVID-19 καθώς και με πρωτόγνωρες συνθήκες εργασίας από την προμήθεια των πρώτων υλών, την καλλιέργεια, τη συγκομιδή, μέχρι και την παράδοση του προϊόντος τους, με τιμές κατώτερες του αναμενόμενου, δημιουργώντας σημαντική απώλεια στο εισόδημά τους. 1. Οι αποδόσεις των χωραφιών είναι κατά μέσο όρο 20% χαμηλότερες από πέρυσι, έχοντας καταβάλει υψηλότερα έξοδα και καλλιεργητικές φροντίδες λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της πανδημίας. 2. Οι απώλειες εισοδήματος από την πώληση του προϊόντος είναι τουλάχιστον 10% χαμηλότερες από πέρυσι, οφειλόμενες κυρίως στις χαμηλότερες τιμές του εκκοκκισμένου βάμβακος ως απόρροια της μείωσης της κατανάλωσης διεθνώς, αφού τα καταστήματα είναι κλειστά, ή λειτουργούν με πολλούς περιορισμούς στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Η κατάσταση μειωμένης ζήτησης αναμένεται να διαρκέσει έως τα μέσα του 2021 τουλάχιστον. 3. Το κόστος παραγωγής είναι υψηλότερο τουλάχιστον κατά 10%, οφειλόμενο στο κόστος προσαρμογής της προμήθειας, της εργασίας, της συγκομιδής και της διακίνησης του προϊόντος υπό τις αυστηρές προϋποθέσεις υγείας που απαιτούσε η εφαρμογή των πρωτοκόλλων του υπ. Υγείας λόγω της πανδημίας. Φυσικά στα ανωτέρω δεν συμπεριλαμβάνονται τα προβλήματα που προκάλεσε η καταιγίδα “ΙΑΝΟΣ”, τα οποία σύσσωμο το ΥΠΑΑΤ και οι υπηρεσίες του ΕΛΓΑ αντιμετωπίζουν με, κατά γενική ομολογία, ικανοποιητικό τρόπο. Τα ανωτέρω οδηγούν σε απώλεια τουλάχιστον του 1/3 του εισοδήματος των βαμβακοπαραγωγών της χώρας μας, με αντίκτυπο στη μελλοντική παραγωγή, στην επιβίωση των οικογενειών τους και στην κοινωνική και οικονομική συνοχή των αγροτικών περιφερειών που καλλιεργείται. Στα πλαίσια αυτά, αιτούμαστε την έκτακτη προσωρινή στήριξη των βαμβακοπαραγωγών, από τις επιπτώσεις των καταστροφικών καιρικών συνθηκών και της πανδημίας του COVID-19, προκειμένου να διασφαλισθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα των βαμβακοπαραγωγών, να ενισχυθεί η βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και να βελτιωθεί η οικονομία και η ανταγωνιστικότητα του κλάδου με το κατ’ ελάχιστο ποσό των 70 ευρώ/στρέμμα βαμβακοκαλλιέργειας, εξαιρουμένων προφανώς των παραγωγών οι οποίοι τυγχάνουν πλήρους αποζημίωσης λόγω της καταιγίδας “ΙΑΝΟΣ”. Δεδομένης της ετοιμότητας και αποφασιστικότητας που έχετε επιδείξει εσείς προσωπικά και οι υπηρεσίες σας, ευελπιστούμε στην άμεση ανταπόκρισή σας στο δίκαιο και τεκμηριωμένο αίτημά μας και παραμένουμε στη διάθεσή σας για να συνεργαστούμε με όποιον τρόπο εσείς επιλέξετε».