των Γιάννη Τσατσάκη, Ελένης Ριζάκη
Ως ευπρόσδεκτη εξέλιξη, τα οφέλη της οποίας αρχίζουν ήδη να γίνονται αισθητά, χαρακτηρίζουν εξαγωγείς και παράγοντες της αγοράς την ανάκληση του συστήματος πιστωτικών επιστολών (Letter of Credit) για τις εισαγωγές που φαίνεται να δρομολογεί η Αίγυπτος.
Η αρχή έγινε με την αύξηση του ορίου εξαίρεσης από τα 5.000 στα 500.000 δολάρια, που αποτελεί ουσιαστικά το πρώτο βήμα για το σταδιακό «ξήλωμα» του εν λόγω συστήματος, που λειτούργησε τους προηγούμενους μήνες ως τροχοπέδη για τις εμπορικές συναλλαγές.
Προφανώς, η αλλαγή αυτή συνδέεται και με τη θετική έκβαση των συζητήσεων με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθώς η χώρα ήρθε τελικά σε συμφωνία για δάνειο 3 δισ. δολαρίων, σε έναν ορίζοντα 46 μηνών.
Η Αίγυπτος είχε στραφεί στο ΔΝΤ και το 2020, προκειμένου να αντεπεξέλθει στις συνέπειες της πανδημίας, εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση 2,77 δισ. δολαρίων. Αυτήν τη φορά, ήταν οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και δη η αύξηση στις τιμές των τροφίμων, αλλά και η διάψευση των προσδοκιών για την επανεκκίνηση του τουρισμού, που οδήγησαν την πολυπληθέστερη χώρα του αραβικού κόσμου ξανά στην «αγκαλιά» του ΔΝΤ.
Εκτός από τα 3 δισ. δολάρια του Ταμείου, 5 δισ. δολάρια θα προέλθουν, όπως έγινε γνωστό, από «διεθνείς εταίρους» και ακόμα 1 δισ. δολάρια από ένα «ταμείο βιωσιμότητας».
Το σύστημα των πιστωτικών επιστολών για εισαγωγές τέθηκε σε ισχύ από τον Μάρτιο του 2022, αντικαθιστώντας την ευρέως έως τότε χρησιμοποιούμενη μέθοδο Cash Against Documents, προκειμένου να μπει φρένο στην εκροή συναλλάγματος. Πλήρης εξαίρεση δόθηκε μόνο για ορισμένα είδη πρώτης ανάγκης (φάρμακα, εμβόλια, τρόφιμα όπως κρέας, πουλερικά, σιτάρι, λάδι καλαμπόκι, φασόλια κ.λπ.) ή νευραλγικής σημασίας για την εγχώρια βιομηχανία.
Για τις υπόλοιπες συναλλαγές τέθηκαν ως όριο τα 5.000 δολάρια, ποσό που, όπως εύστοχα αναφέρει σε σημείωμά του το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της ελληνικής πρεσβείας στο Κάιρο, μετά βίας κάλυπτε τα μεταφορικά κόστη. Το αποτέλεσμα ήταν, πέρα από τη μείωση νέων εμπορικών πράξεων, πολλά προϊόντα να εγκλωβιστούν στα λιμάνια της χώρας.
Μια συναλλαγή ανά εξάμηνο
Πλέον, όπως αναφέρει το γραφείο ΟΕΥ, επικαλούμενο τραπεζικές πηγές, οι πληρωμές για συναλλαγές έως 500.000 δολάρια μπορούν να γίνονται είτε με Letter of Credit και χωρίς την έγκριση της Κεντρικής Τράπεζας, είτε με το προηγούμενο καθεστώς Cash Against Documents.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, φαίνεται ότι υπάρχει ένας περιορισμός στο ποσό των 500.000 δολαρίων ανά εξάμηνο, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να παρέλθουν έξι μήνες από την προηγούμενη συναλλαγή, προκειμένου ο εισαγωγέας να προχωρήσει σε νέα, αντίστοιχου ποσού.
Για την ώρα, πάντως, η ομαλότητα δεν έχει επανέλθει, λόγω μη διαθέσιμου επαρκούς συναλλάγματος για τις πληρωμές και αναμένεται η οριστικοποίηση της υπογραφής και η ενεργοποίηση της δανειακής συμφωνίας με το ΔΝΤ (προς το παρόν έχει συμφωνηθεί σε τεχνικό επίπεδο), ώστε να τροφοδοτηθεί η εγχώρια αγορά συναλλάγματος.
Η Αίγυπτος μπορεί να μη συγκαταλέγεται συνολικά στους τοπ προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών, αποτελεί ωστόσο σημαντικό εμπορικό εταίρο, ιδίως για προϊόντα όπως το βαμβάκι και τα φρούτα.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα ετήσια στοιχεία, η Ελλάδα πραγματοποίησε το 2019 προς την Αίγυπτο εξαγωγές αξίας 942,6 εκατ. ευρώ, νούμερο που κατέτασσε την αραβική χώρα στη 12η θέση των ελληνικών εξαγωγών, απορροφώντας το 2,8% του συνόλου τους.
Μετά τα ορυκτά καύσιμα, το βαμβάκι και τα φρούτα ήταν οι δύο μεγαλύτερες κατηγορίες προϊόντων με εξαγωγές ύψους 83,05 εκατ. ευρώ (αύξηση 25,5% από το 2018) και 31,73 εκατ. ευρώ (αύξηση 51,2% από το 2018) αντίστοιχα.
Μεταξύ των φρούτων, τα μήλα ήταν αυτά που επηρεάστηκαν περισσότερο από το νέο καθεστώς πληρωμών, καθώς η Αίγυπτος απορροφά τα τελευταία χρόνια πάνω από το 60% των ελληνικών εξαγωγών. Χαρακτηριστικά, το 2021 στη χώρα κατευθύνθηκε το 67% των εξαγωγών μήλων και το 2020 το 64%, ενώ φέτος στο διάστημα 1 Ιουλίου-4 Νοεμβρίου, σύμφωνα με τα στοιχεία του INCOFRUIT-HELLAS, το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει το 70% με 20.980 τόνους σε σύνολο εξαγωγών 29.872 τόνων.
Ο ειδικός σύμβουλος του συνδέσμου, Γιώργος Πολυχρονάκης, χαρακτηρίζει την αύξηση του ορίου αρχικά και τη διαφαινόμενη ανάκληση του συστήματος πιστωτικών επιστολών, ως «μία ανάσα για τις ελληνικές εξαγωγές και ιδιαίτερα των μήλων», προσθέτοντας ότι μπορεί να ιδωθεί ως μια «έμμεση καλή παρενέργεια» της συμφωνίας Αιγύπτου-ΔΝΤ. «Ενόψει της υπογραφής της σύμβασης χορήγησης χρηματοδότησης από το ΔΝΤ, που θα δώσει μια κάποια ρευστότητα, προσπαθούν τώρα να εξομαλύνουν και να απελευθερώσουν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα και στο εσωτερικό τους», εξηγεί στην «ΥΧ».
Όπως, βέβαια, προσθέτει, η κατάσταση στον επισιτιστικό τομέα της χώρας εξακολουθεί να μην είναι ομαλή: «Στα λιμάνια υπήρχαν πολλά ατελώνιστα εμπορεύματα, επειδή δεν υπήρχαν τα χρήματα να καταβληθούν στους πωλητές τους. Ωστόσο, τον τελευταία μήνα, η Αίγυπτος ανακοίνωσε πως βελτιώθηκαν τα συναλλαγματικά της αποθέματα κατά 300 εκατ. δολάρια περίπου, όπως και το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών. Κατά συνέπεια, μέχρι τέλος του έτους θα απελευθερωθεί σταδιακά το εμπόριο για την ομαλή τροφοδοσία του, την αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης και της ελεύθερης διακίνησης εμπορευμάτων».
Υποτιμολογήσεις το καλοκαίρι
Σύμφωνα με τον ειδικό σύμβουλο του INCOFRUIT-HELLAS, τα αποτελέσματα έχουν αρχίσει να διαφαίνονται στις εμπορικές σχέσεις με την Ελλάδα: «Εδώ και δύο εβδομάδες, οι εξαγωγές μήλων προς την Αίγυπτο έχουν αρχίσει να αυξάνονται, κάτι που βέβαια είναι αποτέλεσμα και άλλων παραγόντων».
Όπως σημειώνει, τον Αύγουστο οι εξαγωγές ήταν υποτιμολογημένες (21 λεπτά/κιλό) προκειμένου να μην υπερβούν τα φορτία το όριο των 5.000 που «απαιτεί» την έκδοση πιστωτικής επιστολής τη στιγμή που, σύμφωνα με τους ίδιους τους παραγωγούς, το κόστος ήταν πάνω από 50 λεπτά. «Λογικά, παρόμοια θα είναι η εικόνα και στις τιμολογήσεις του Σεπτεμβρίου».
Συγκρατημένα αισιόδοξοι εμφανίζονται, στο μεταξύ, οι Έλληνες εξαγωγείς και συνεταιριστές. «Δεν έχει αλλάξει κάτι σε μεγάλο βαθμό για την ώρα προς το θετικό, πέρα από το γεγονός ότι οι εξελίξεις στην Αίγυπτο δημιουργούν κάποιες καλύτερες συνθήκες για την εμπορία», δηλώνει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αγιάς «Κίσσαβος», Γιώργος Ζέικος.
Το 80% της παραγωγής της περιοχής, αξίζει να σημειωθεί, καταλήγει στην αραβική χώρα. «Είμαστε σε αναμονή. Υπάρχει και μία αβεβαιότητα γιατί μπορεί να ανοίξουν μεν οι εξαγωγές προς τη συγκεκριμένη αγορά αλλά να μην υπάρχει αντίστοιχη κατανάλωση», συμπληρώνει.
Δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για το εκκοκκισμένο
Αναφορικά με το βαμβάκι, η Αίγυπτος αποτελεί, μετά την Τουρκία, τον δεύτερο κυριότερο προορισμό για το ελληνικό εκκοκκισμένο, απορροφώντας σε ετήσια βάση ένα 20% των ελληνικών εξαγωγών ή, σε όρους όγκου, περί τους 40.000 τόνους.
Όπως πληροφορείται η «ΥΧ», παρά την αβεβαιότητα και το αναμφισβήτητο ρίσκο που ενείχαν οι συναλλαγές, τα ελληνικά εκκοκκιστήρια, ιδίως αυτά που διατηρούν μακροχρόνιες συνεργασίες με τοπικούς αγοραστές, προχώρησαν και φέτος σε πωλήσεις στην εν λόγω αγορά, έστω κι αν οι φορτώσεις είναι ελάχιστες.
Μετά την υποχώρηση των τιμών από τα υψηλά των προηγούμενων μηνών, υπάρχει μια ανησυχία για το ενδεχόμενο αθέτησης κάποιων συμφωνιών, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι και οι τιμές του αιγυπτιακού βαμβακιού έχουν υποχωρήσει αρκετά, σε μια προσπάθεια της χώρας να εξασφαλίσει συνάλλαγμα.
Ακολουθώντας, πάντως, το μοτίβο της ευρύτερης αγοράς βάμβακος, η ζήτηση από την Αίγυπτο το τελευταίο διάστημα είναι πολύ υποτονική.
