Αρρηκτα συνδεδεμένα με τη θρησκεία μας, τις γιορτές του Πάσχα και την Ανάσταση, αλλά και με τα πατροπαράδοτα έθιμα και τις αντιλήψεις του λαού και του λαϊκού πολιτισμού μας είναι ορισμένα από τα φυτά, βότανα και λουλούδια της ελληνικής φύσης.
Χωρίς να χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις, μας βάζουν απευθείας στο κατανυκτικό κλίμα των άγιων ημερών, μας προϊδεάζουν για τη μεγάλη γιορτή της άνοιξης, την αναγέννηση της φύσης και της αγροτικής παραγωγής. Όπως αναφέρει ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Φωτιάδης, η φυτική ποικιλομορφία του τόπου μας, είναι πλούσια και σε συμβολισμούς.
«Από τα πρώτα φυτά που παραπέμπουν στη χριστιανοσύνη και στο Πάσχα είναι τα βάγια. Ανάλογα με την περιοχή υπάρχουν και διαφορετικά είδη φυτών. Σε πολλές περιοχές “βάγια” αποκαλούν τη δάφνη, ενώ σε άλλες τη μυρτιά. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι τα βάγια είναι τα φύλλα από φοίνικες, για αυτό και το μεγάλο φοινικόδασος στην Κρήτη ονομάζεται Βάι. Την Κυριακή των Βαΐων, λοιπόν, σύμφωνα με την παράδοση, το πλήθος υποδέχθηκε τον Ιησού κρατώντας κλαδιά από φοίνικες και μετά ακολούθησε η Εβδομάδα των Παθών», εξηγεί ο κ. Φωτιάδης.
Ο βασιλικός, το μύρο και το λιβάνι
Ένα άλλο αρωματικό φυτό, ιδιαίτερα διαδεδομένο, ο βασιλικός, συνδέεται και αυτό με το Πάσχα. Ο βασιλικός φανέρωνε τα Πάθη και τον Σταυρό τού Ιησού. «Η Αγία Ελένη αναζητούσε τον Τίμιο Σταυρό και βρήκε τελικά τρεις σταυρούς, του Χριστού και των Ληστών. Η εκκλησιαστική παράδοση λέει πως οδηγήθηκε στην εύρεση του Τιμίου Σταυρού από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στον Πανάγιο Τάφο, τον γνωστό μας βασιλικό», σημειώνει ο κ. Φωτιάδης.
Όπως λέει, ο Επιτάφιος είναι ο χώρος για να προσφερθούν όλα τα άνθη για το στόλισμά του, ενώ συνδεδεμένες με το Πάσχα είναι οι παπαρούνες, οι λευκές μαργαρίτες, τα ζουμπούλια, η κουτσουπιά (δέντρο του Ιούδα), οι αγγελικούλες κ.ά.
Την ίδια ώρα, χωρίς να χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, η πασχαλιά από μόνη της μας προετοιμάζει για την άνοιξη και τη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης. «Σε ορισμένες περιοχές φτιάχνουν το λαμπρόλαδο, αφού τα άνθη της πασχαλιάς είναι γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Το μύρο και το λιβάνι είναι άλλα δύο φυτά, τα οποία ουσιαστικά προέρχονται από τη ρητίνη των δέντρων, όπως και ο κρίνος της Παναγίας, που φυτρώνει νωρίς την άνοιξη», σχολιάζει ο επικ. καθηγητής.
Από τα πλέον συμβολικά φυτά είναι και το παλιούρι (Paliurusspina-christii), ένα αρκετά κοινό είδος της ελληνικής χλωρίδας που πήρε την ονομασία «αγκάθι του Χριστού», επειδή ο θάμνος του έχει πολύ ισχυρά αγκάθια.
«Η παράδοση λέει ότι από αυτό έγινε το αγκάθινο στεφάνι. Όμως, έγινε από άλλο είδος στην πραγματικότητα. Επίσης, το “φυτό της Αναστάσεως” ή ρόδο της Ιεριχούς είναι ένα ακόμη γνωστό φυτό, το οποίο κατά τη διάρκεια της ξηρασίας ξεραίνεται και μαζεύεται και μόλις πέσει βροχή ανοίγει και βγάζει σπόρους. Το ονομάζουν λοιπόν φυτό της Αναστάσεως, επειδή ανασταίνεται κάθε φορά που βρέχει», καταλήγει ο κ. Φωτιάδης.
