Macedonia the Great, αλλά… ποια Μακεδονία;

Μια ψύχραιμη αποτίμηση της λειτουργικότητας του σήματος για τα προϊόντα της Μακεδονίας. Μιλάνε στην ΥΧ οι Στέλιος Μπουταρης, Κώστας Ταμπακιάρης, Γιώργος Τσιρόπουλος, Γεωργία Τσαμπανίδου, Πέτρος Ναουμίδης

Στάση αναμονής, αλλά και επιφυλάξεις, τηρούν οι επιχειρηματίες και παραγωγοί της Μακεδονίας τόσο για τις ενδεχόμενες εξελίξεις και αντιδράσεις που μπορεί να υπάρξουν αναφορικά με το επίσημο εμπορικό σήμα για τα μακεδονικά προϊόντα που παρουσιάστηκε από τον ΣΕΒΕ παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, όσο και για τις προσδοκίες που αυτό δημιούργησε.

Οι πρώτες επιχειρηματικές «αναγνώσεις» για το brand των μακεδονικών προϊόντων και την ταυτότητά τους στις διεθνείς αγορές δείχνουν ότι το εμπορικό σήμα δεν φαίνεται να «ενέπνευσε» τον ίδιο ενθουσιασμό και την ανάλογη αισιοδοξία με την οποία προβλήθηκε. Διότι, στο επιχειρηματικό διά ταύτα, εκτός και πέραν της εθνικής υπερηφάνειας, ο δρόμος για το φωτεινό μέλλον των μακεδονικών-ελληνικών προϊόντων έπρεπε να είχε χαραχτεί πριν από πολλές δεκαετίες. Η «ΥΧ» σταχυολόγησε απόψεις εκπροσώπων διαφορετικών τομέων και εξαγωγικής δραστηριότητας που φέρουν τον όρο Μακεδονία ή παράγωγό του στις επωνυμίες τους ή στα brands των προϊόντων τους, όπως και προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ.

Στέλιος Μπουτάρης, «ΟΙΝΟΙ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ»

«Το να μπουν και τα δύο σήματα είναι το αιτούμενο από εμάς»

Από τα προϊόντα που έχουν μπει εδώ και αρκετά χρόνια στον «πόλεμο» της εμπορικής ονομασίας και του γεωγραφικού προσδιορισμού είναι οι οίνοι. Ο πρόεδρος της Ένωσης Οινοποιών «Οίνοι Βορείου Ελλάδος», Στέλιος Μπουτάρης, αναφέρει: «Είναι ένα ωραίο και απλό σήμα, το οποίο σαφώς θα βοηθήσει και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα προϊόντα μας. Ήταν μια καλή κίνηση, η οποία όμως καθυστέρησε κάποιες δεκαετίες.

Ως οινοπαραγωγοί, όμως, έχουμε κάποια νομικά θέματα που πρέπει να επιλύσουμε. Για παράδειγμα, ένας οίνος που λέγεται ΠΟΠ Νάουσα, δηλαδή είναι μακεδονικός, δεν γνωρίζουμε κατά πόσο μπορεί να χρησιμοποιήσει το όνομα Μακεδονία. Όλα τα προϊόντα που έχουν καταγωγή έχουν και προέλευση ΠΓΕ Ημαθία, ΠΓΕ Φλώρινα, ΠΓΕ Μακεδονία, ΠΟΠ Νάουσα, ΠΟΠ Αμύνταιο. Όταν χρησιμοποιείς αυτό το όνομα, δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις και το όνομα Μακεδονία. Δεν μπορείς να κάνεις χρήση και του ενός και του άλλου ονόματος. Άρα, η λέξη ‘‘Μακεδονία’’ πάνω στην ετικέτα καθιστά την ετικέτα παράνομη, το υπουργείο δεν θα την εγκρίνει. Οπότε, είναι κάτι που πρέπει να το δούμε. Είναι ακόμη νωρίς βέβαια, θα μιλήσουμε άμεσα με τη Διεύθυνση Γεωργίας για να δούμε πώς θα αντιδράσουν και εκείνοι.

Εμείς ως κρασί έχουμε ήδη κατοχυρώσει το ‘‘Μακεδονία’’ σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που αφορά προϊόντα, τα οποία έχουν παραχθεί στη Μακεδονία. Επειδή είναι ένα εθνικό θέμα, θεωρώ ότι θα μας δοθεί η δυνατότητα να το βάλουμε στην ετικέτα μας. Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό για εμάς να λέμε Μακεδονία και όχι Κεντρική ή Ανατολική ή Δυτική Μακεδονία, βάσει δηλαδή των γεωγραφικών κριτηρίων. Αλλά ένα ενιαίο Μακεδονία. Το να μπουν και τα δύο σήματα είναι το αιτούμενο από εμάς».

Κώστας Ταμπακιάρης, «ACN NAOUSSA»

«Το σήμα είναι καλό, αλλά μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στους καταναλωτές του εξωτερικού»

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νάουσας (ACN Naoussa), που δραστηριοποιείται εμπορικά και εξαγωγικά και στα ΠΟΠ Ροδάκινα Νάουσας, Κώστας Ταμπακιάρης, υπογραμμίζει, από την πλευρά του, τα εξής: «Σε ό,τι αφορά το δικό μας προϊόν που είναι εδώ και χρόνια ΠOΠ, σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ, και το οποίο διαθέτουμε εμείς και ένα χωριό στην Ισπανία, αλλά και σε ό,τι αφορά τα μακεδονικά προϊόντα, δεν είχαμε ποτέ σήμανση στην τυποποίησή μας, γιατί ακριβώς είμαστε ΠΟΠ και δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει κανείς.

Όπως τυποποιείται από όλα τα συσκευαστήρια, δεν υπάρχει καμιά σήμανση ως Μακεδονία. Απλώς, τα παρουσιάζουμε ως ελληνικά προϊόντα. Διάκριση μακεδονικά δεν υπάρχει και δεν είχαμε ποτέ. Σε εμάς, λοιπόν, δεν αλλάζει κάτι, ούτε υπάρχει κάποια σύγχυση, γιατί ποτέ δεν τα παρουσιάζαμε ως μακεδονικά, αλλά ως ελληνικά.

Εμείς δεν χρειάζεται να βάλουμε το σήμα αυτό από τη στιγμή που είναι ΠΟΠ προϊόν, εκτός και εάν μας πουν ότι είναι καλό να μπαίνει για να γίνεται ο διαχωρισμός των ελληνικών προϊόντων, που παράγονται στη Μακεδονία, με αυτά των Βορειομακεδόνων παραγωγών. Εάν μας το πουν, θα το κάνουμε, αλλιώς δεν υπάρχει λόγος.

Γενικά, για το σήμα που παρουσιάστηκε πρόσφατα, σε γενικές γραμμές είναι καλό, αλλά θεωρώ ότι μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στους καταναλωτές του εξωτερικού, επειδή εδώ και πολλές δεκαετίες ο όρος Μακεδονία έχει χρησιμοποιηθεί και έχει συνδεθεί με τα Σκόπια. Για ποιον λόγο, λοιπόν, να μπει μια τέτοια σήμανση, την οποία, ίσως κάποιοι να θεωρήσουν ότι προέρχεται από τη Βόρεια Μακεδονία, παρόλο που θα είναι ελληνικό προϊόν;».

Γιώργος Τσιρόπουλος, «ΑΛΜΩΠΙΑ»

«Γίνεται για λόγους εντυπωσιασμού και εσωτερικής κατανάλωσης»

Σε λόγους εντυπωσιασμού και εσωτερικής κατανάλωσης αποδίδει ο ιδιοκτήτης της εταιρείας παραδοσιακών προϊόντων «Αλμωπία», Γιώργος Τσιρόπουλος, τη δημιουργία του σήματος για τα μακεδονικά προϊόντα: «Δεν το βλέπω θετικά, δεν μου αρέσει και δεν με αφορά αυτό το σήμα. Γίνεται για λόγους εντυπωσιασμού και για εσωτερική κατανάλωση. Δεν νομίζω ότι προστατεύονται τα προϊόντα. Το ίδιο ακριβώς μπορεί να κάνουν οι Σκοπιανοί και πείτε μου ποιοι είναι οι δυνητικοί πελάτες που θα δώσουν σημασία σε σήματα. Δεν νομίζω, λοιπόν, ότι θα βελτιωθεί ή θα αλλάξει η κατάσταση, αφού  σύγχυση υπάρχει εδώ και αρκετές δεκαετίες. Τα προβλήματα των επιχειρηματιών είναι, τελικά, άλλης φύσεως, όπως η φορολόγηση». 

Πέτρος Ναουμίδης, «NAOUMIDIS»

«Το σήμα δεν προστατεύει το ελληνικό προϊόν όσο θα έπρεπε»

Μεταξύ των προϊόντων που μπήκαν στη μάχη της ονομασίας είναι και η πιπεριά Φλωρίνης. Είναι τόσο η περιοχή που καλλιεργείται η συγκεκριμένη ντόπια ποικιλία πιπεριάς στον ακριτικό νομό και στα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία, όσο και η «ελληνοποίηση» που υφίσταται εδώ και χρόνια. Ο Πέτρος Ναουμίδης, υπεύθυνος πωλήσεων της ομώνυμης οικογενειακής καθετοποιημένης επιχείρησης, σημειώνει για το θέμα ότι «η πιπεριά Φλωρίνης είναι ένα ευαίσθητο προϊόν και λόγω της γεωγραφικής θέσης της στην ακριτική Φλώρινα.

Το πρόβλημα, όμως, που δεν αντιλαμβάνονται οι πολιτικοί δεν είναι απλά και μόνο να μην αναγράφουν οι γείτονες μακεδονικά προϊόντα. Σαφώς και πρέπει να υπάρχει ένα εμπορικό σήμα με το οποίο θα αναγνωρίζονται τα ελληνικά προϊόντα. Όμως, εάν δημιουργήσουν και οι γείτονες το δικό τους σήμα, θεωρώ ότι πάλι θα υπάρχει ζήτημα. Θα βγαίνουν αυτοί και θα λένε Βόρειας Μακεδονίας και εμείς τι θα λέμε; Δυτικομακεδονικό προϊόν; Ή ότι το σήμα μας είναι πιο νόστιμο ή πιο ωραίο; Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι μόνο της ταυτοποίησης και της αναγνώρισης των προϊόντων, αλλά έχει να κάνει με τα κίνητρα που πρέπει να δίνει προς τους επιχειρηματίες το κράτος για τη δημιουργία ενός παραγωγικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος με χαμηλότερη φορολόγηση και ασφαλιστικές εισφορές. Η φορολογία που έχουμε στην ακριτική Φλώρινα με τη φορολόγηση στη Β. Μακεδονία δεν έχει καμία σχέση απολύτως. Θέλουμε ανταγωνισμό, αλλά στην πραγματικότητα τα δύο προϊόντα διαφέρουν στα οικονομικά μεγέθη. Και όταν τοποθετηθεί στα ράφια των ξένων σούπερ μάρκετ, ο καταναλωτής θα επιλέξει με βάση το σήμα ή το ποιο είναι πιο φθηνό; Δυστυχώς, σε αυτόν τον τομέα, δεν παίζουμε με ίσους όρους.

Για να μην παρεξηγηθούμε, εννοείται πως μας ενοχλεί η διεκδίκηση της ‘‘μακεδονικότητας’’ των προϊόντων μας, γιατί είμαστε Έλληνες πολίτες που αγαπάμε τη χώρα μας και τη Μακεδονία. Όμως, και ως Έλληνες επιχειρηματίες, πρέπει το κράτος να μας στηρίξει. Δεν γίνεται από τη μια να βγάζεις ένα εμπορικό σήμα για την προστασία των μακεδονικών προϊόντων και από την άλλη να φορολογείς με 20% και 40% ανάλογα με τα κέρδη, όταν η άλλη πλευρά έχει 10% ενιαία φορολόγηση. Εν κατακλείδι, το εμπορικό σήμα θεωρώ ότι δεν προστατεύει το ελληνικό προϊόν όσο θα έπρεπε».

Γεωργία Τσαμπανίδου, «HERCULES EXPORT»

«Έχει ποτίσει στους ξένους ότι Μακεδονία είναι τα Σκόπια»

Η Γεωργία Τσαμπανίδου ιδιοκτήτρια της εξαγωγικής εταιρείας Hercules Export, που δραστηριοποιείται στην εμπορία και στη μεταποίηση λαχανικών σε άλμη, μεταξύ των οποίων είναι και τα λεγόμενα μακεδονικά πράσινα πιπεράκια, υπογραμμίζει: «Το σήμα αυτό πιστεύω ότι θα δημιουργήσει σύγχυση τους πελάτες μας στο εξωτερικό. Εδώ και 20 χρόνια τα Σκόπια αποκαλούνται Μακεδονία και πολλές φορές τα προϊόντα πιστεύουν ότι προέρχονται από εκεί. Έχει ποτίσει τόσο πολύ στους ξένους ότι Μακεδονία είναι τα Σκόπια που ό,τι και να γίνει πλέον δεν νομίζω ότι μπορεί να διορθώσει τη ζημιά που έχει γίνει. Είναι αργά. Από την άλλη πλευρά, το κράτος δεν κάνει κάτι για να προστατέψει τα προϊόντα μας και δεν αναφέρομαι μόνο στο μακεδονικό πιπέρι ή στην πιπεριά Φλωρίνης, αλλά και στη φέτα που είναι ένας κωδικός που, επίσης, δουλεύουμε.

Βρισκόμαστε σε εκθέσεις στο εξωτερικό και βλέπουμε άλλες χώρες να αποκαλούν το προϊόν τους φέτα, ή stand με προϊόντα από Σκόπια και να μη γίνεται τίποτε για να προστατευτούν τα δικά μας προϊόντα. Θα έπρεπε να υπάρχει μια κρατική υπηρεσία που να προλαμβάνει άμεσα όλες αυτές τις καταστάσεις και όχι να προσπαθεί ο κάθε επιχειρηματίας μόνος του να πείσει τους πελάτες στο εξωτερικό ότι αυτά π.χ. είναι προϊόντα ΠΟΠ ή ΠΓΕ, όπως η πράσινη ελιά Χαλκιδικής, για την οποία έχει τύχει να μας ζητήσουν πιστοποιητικό και σε κάποιους συνεργάτες μας πιστοποιητικό DNA για την ελιά Καλαμών. Τέλος, ας μη γελιόμαστε, αυτό που θέλει το 80% της αγοράς είναι κάτι ποιοτικό και οικονομικό. Και τα δύο δεν μπορούν να συμβιβαστούν».