Μ. Σγουρού & Α. Βάρδας: Ελιές του 16ου αιώνα παράγουν ελαιόλαδο με ισχυρισμό υγείας

Όταν μάχεσαι για κάτι που αγαπάς, εξοπλίζεσαι με τα καλύτερα μέσα και χρησιμοποιείς όλες σου τις δυνάμεις για να το προστατεύσεις. Κρητικά ελαιόδεντρα του 16ου αιώνα του Nομού Λασιθίου «μάχονται» ανά τους αιώνες για να προσφέρουν στους καταναλωτές τον φαρμακευτικό τους καρπό.

Τα «όπλα», όμως, τούς τα δίνουν δύο νέοι άνθρωποι, η Μαρία Σγουρού και ο Ανάργυρος Βάρδας, οι οποίοι αποφάσισαν να παντρέψουν την ελαιοκομική εμπειρία των προηγούμενων γενιών, με την επιστημονική γνώση και την τεχνολογία. Οι ίδιοι, λοιπόν, προσφέρουν στα ελαιόδεντρα τα μέσα, ώστε να παράγουν το «Σκουτάρι», ένα ελαιόλαδο, Κορωνέικης ποικιλίας, ασπίδα για τον ανθρώπινο οργανισμό, με πιστοποιημένο χαρακτηρισμό υγείας.

«Καταγόμαστε από το χωριό Κριτσά του Νομού Λασιθίου, από όπου είναι και ο τόπος καταγωγής και διαμονής μας. Ξεκινήσαμε να ασχολούμαστε με τον αγροτικό τομέα και την παραγωγή του ελαιολάδου το 2000, όταν και αναλάβαμε ένα μέρος από τις οικογενειακές καλλιέργειες του Ανάργυρου. Τα ελαιόδεντρά μας ξεκινούν από το χωριό Κριτσά και φτάνουν μέχρι το Καβούσι, μια περιοχή που φημίζεται για τα υπεραιωνόβια δέντρα. Έτσι και τα δικά μας δέντρα είναι πολύ μεγάλης ηλικίας και χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα», αναφέρει στην «ΥΧ» η Μαρία.

Αλλαγή στις καλλιεργητικές πρακτικές

Όταν η Μαρία και ο Ανάργυρος ξεκίνησαν το ταξίδι τους στον τομέα του ελαιολάδου, αντιλήφθηκαν ότι πρέπει να αναθεωρήσουν πολλά από όσα γνώριζαν για την καλλιέργεια. «Θέλαμε να καλλιεργήσουμε διαφορετικά τα χωράφια, με τη φιλοσοφία πως ό,τι καταναλώνουμε να είναι όσο πιο αγνό και όσο πιο καθαρό γίνεται. Επομένως, αρχίσαμε να διαβάζουμε, να παρακολουθούμε σεμινάρια και να εμβαθύνουμε στο κομμάτι της καλλιέργειας. Στόχος μας ήταν να βρούμε τη χρυσή τομή ανάμεσα στην παράδοση και τη γνώση και να συνδυάσουμε την εμπειρία με τις νέες τεχνολογίες που συνεχώς εξελίσσονται», επισημαίνει η Μαρία.

«Η μεγαλύτερη ανταμοιβή για εμάς είναι ότι, πλέον, υπάρχουν και άλλοι παραγωγοί που ακολουθούν το πλάνο συγκομιδής που εφαρμόζουμε και παρακολουθούν κάθε νέα πρακτική που δοκιμάζουμε», τονίζει η ελαιοπαραγωγός Μαρία Σγουρού

Η ίδια εξηγεί ότι «περάσαμε στη βιολογική καλλιέργεια γιατί είναι σημαντικό για εμάς να σεβόμαστε και να διαφυλάσσουμε τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον. Επίσης, στους ελαιώνες μας υπάρχουν αυτοφυή βότανα από άλλα δέντρα που έχουμε φυτέψει, γιατί θέλαμε να αυξήσουμε τη βιοποικιλότητα των χωραφιών μας. Οι φυσικοί εχθροί της ελιάς μπορούν να καταπολεμηθούν με μικροοργανισμούς και άλλα έντομα που κατοικούν στα υπόλοιπα δέντρα. Για παράδειγμα, τα πρώτα χρόνια ξεπατώναμε την κάπαρη από τα χωράφια. Όταν κάποια στιγμή διάβασα ότι οι μικροοργανισμοί που κατοικούν σε αυτήν τρώνε τον δάκο, αποφασίσαμε να μην την ξαναπειράξουμε».

Ακόμη μία πρακτική που εφαρμόζουν για να προστατεύσουν τις ελιές από τον δάκο είναι η χρήση της καολίνης. Όπως τονίζει η Μαρία, «η καολίνη είναι μια σκόνη που προέρχεται από ένα ορυκτό, με την οποία ψεκάζουμε όλο το δέντρο, το οποίο ασπρίζει. Με αυτόν τον τρόπο, είμαστε διπλά κερδισμένοι, γιατί και τον δάκο απωθεί, αλλά αντανακλάται και ο ήλιος, με αποτέλεσμα να μη στρεσάρεται το δέντρο με τις υψηλές θερμοκρασίες».

Η ίδια συνεχίζει, λέγοντας ότι «στα χωράφια μας δεν καίμε τα κλαδιά, θρυμματίζουμε τα υπολείμματα, προκειμένου να επιστρέψουν στο χωράφι και να ενισχύσουμε την οργανική ύλη του εδάφους, δημιουργώντας παράλληλα ένα κάλυμμα έτσι ώστε να μειωθεί η υγρασία που εξατμίζεται. Η φιλοσοφία μας είναι να μην πάει τίποτα χαμένο».

Πρώιμη συγκομιδή

Από τα σεμινάρια που παρακολούθησαν κατάλαβαν ότι, εκτός από τα παραπάνω, ο χρόνος συγκομιδής παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για την ελιά. Σαν «τρελοί του χωριού», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Μαρία, αποφάσισαν να ξεκινήσουν νωρίτερα τη συγκομιδή.

«Ξεκινήσαμε τη συγκομιδή δύο μήνες νωρίτερα από τις 6 Δεκεμβρίου, που έχουν ως ημέρα έναρξης στο χωριό και ανοίγουν τα εργοστάσια της περιοχής. Την πρώτη φορά που το κάναμε μάς έλεγαν ότι θα καταστρέψουμε τα δέντρα, ωστόσο, έχουμε καταλάβει ότι ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Όσο πιο γρήγορα τα ξεκουράσεις, τόσο καλύτερα θα αποδώσουν στην πορεία, θα επουλώσουν τις πληγές τους και θα προετοιμαστούν για τη νέα σοδειά πέρα από τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, τις φαινόλες και τα αρώματα που θα έχει ο καρπός», υπογραμμίζει. Η ίδια συμπληρώνει ότι «η μεγαλύτερη ανταμοιβή για εμάς είναι ότι, πλέον, υπάρχουν και άλλοι παραγωγοί που ακολουθούν το πλάνο συγκομιδής που εφαρμόζουμε και παρακολουθούν κάθε νέα πρακτική που δοκιμάζουμε».

Το ελαιόλαδο-ασπίδα «Σκουτάρι»

Μετά από τη συνεχή αναζήτηση των καλύτερων πρακτικών για την καλλιέργεια της ελιάς που ξεκίνησε το 2000, η Μαρία και ο Ανάργυρος έφτασαν το 2020 στην τυποποίηση του ελαιολάδου τους με την επωνυμία «Σκουτάρι».

«Στον “Ερωτόκριτο”», αναφέρει η Μαρία, «το σκουτάρι είναι η ασπίδα που προστατεύει τον ερωτευμένο νέο όταν πολεμάει για τα μάτια της αγαπημένης του Αρετούσας. Έτσι και εμείς επιλέξαμε το συγκεκριμένο όνομα για το ελαιόλαδό μας, γιατί προστατεύει την υγεία μας. Πραγματοποιήσαμε όλα αυτά τα χρόνια εκπαίδευσης και σωστών εφαρμογών, έτσι ώστε να είμαστε σίγουροι ότι αυτό που έχουμε στα χέρια μας δεν ήταν τυχαίο αποτέλεσμα, αλλά ήταν κάτι που είχε προκύψει μέσα από πραγματικά σωστές τεχνικές σε όλα τα στάδια, καθώς κάθε πρακτική που εφαρμόζουμε γίνεται σε συνεργασία με γεωπόνο, ενώ πραγματοποιούμε συνεχείς αναλύσεις σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών».

Το «Σκουτάρι», λοιπόν, είναι ένα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο βιολογικής καλλιέργειας, που διατίθεται σε περιορισμένη ποσότητα και έχει ιδιαίτερα ευεργετικά χαρακτηριστικά, από τα λίγα που φέρουν πιστοποιημένο χαρακτηρισμό υγείας στην ετικέτα τους (σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕΕ 432/2012). Όπως τονίζει η ίδια, «για τον ισχυρισμό υγείας παίζουν ρόλο αρκετά πράγματα, όπως η ηλικία των δέντρων, ο χρόνος συγκομιδής, η διαδικασία στο ελαιουργείο και το μικροκλίμα της περιοχής».

Το «Σκουτάρι» είναι ένα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο βιολογικής καλλιέργειας, που διατίθεται σε περιορισμένη ποσότητα και έχει ιδιαίτερα ευεργετικά χαρακτηριστικά, από τα λίγα που φέρουν πιστοποιημένο χαρακτηρισμό υγείας στην ετικέτα τους

Εξαγωγές

Όλη αυτή η προσπάθεια που κατέβαλαν για την παραγωγή ενός υψηλά ποιοτικού ελαιολάδου αποδίδει καρπούς, καθώς το «Σκουτάρι» ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε αρκετές χώρες του εξωτερικού. «Παρόλο που είμαστε στην αγορά από το 2020, σήμερα έχει φτάσει να διατίθεται σε επιλεγμένα καταστήματα σε όλη την Ελλάδα σε πολύ καλά εστιατόρια και ξενοδοχεία και σε αρκετές χώρες του εξωτερικού, όπως Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Αυστραλία και Ολλανδία», αναφέρει η Μαρία. Η ίδια ξεκαθαρίζει ότι «τη διαφορά την έκανε όλη αυτή η εκπαίδευση που λάβαμε πριν βγάλουμε το προϊόν στην αγορά. Μας βοήθησε, γιατί μπορέσαμε και βάλαμε σωστές βάσεις. Βγήκαμε στην αγορά με ένα ποιοτικό προϊόν, το οποίο αναδείξαμε μέσα από καταξιωμένους διεθνείς διαγωνισμούς. Αυτήν τη στιγμή, έχει στο ενεργητικό του πάνω από 60 διακρίσεις από πολύ απαιτητικούς διαγωνισμούς σε όλο τον κόσμο, οι οποίες έφεραν και την ανάλογη αναγνωρισιμότητα μαζί με τη δική μας εξωστρέφεια. Δουλέψαμε πολύ, και μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου προσπαθούμε να προάγουμε τις αξίες του τόπου μας, αλλά και να μοιραστούμε τις γνώσεις μας».

Χονδροελιά Κρήτης

Ανάμεσα στα υπεραιωνόβια δέντρα στα χωράφια της Μαρίας και του Ανάργυρου έχουν την τύχη να υπάρχει και η Χονδροελιά Κρήτης ή Θρουμπολιά Αιγαίου, «η οποία θεωρείται η αρχαιότερη ποικιλία του κόσμου και, δυστυχώς, τείνει να εξαφανισθεί από την Κρήτη, καθώς μόνο το 1% του παραγόμενου ελαιολάδου είναι πλέον από τη συγκεκριμένη ποικιλία. Προσπαθούμε, λοιπόν, να διασώσουμε και να διαδώσουμε την ποικιλία. Γι’ αυτόν τον λόγο, παραγάγαμε και ελαιόλαδο από τη Χονδροελιά σε περιορισμένη ποσότητα που διατίθεται σε πολύ μικρές συσκευασίες. Θεωρούμε ότι είναι μία πολύ σημαντική προσπάθεια, γιατί είναι ένα πολύ “κομψό” ελαιόλαδο, με πολύ καλά χαρακτηριστικά, που τείνει να εξαφανιστεί», εξηγεί η Μαρία.

Γευστικοί συνδυασμοί

Εκτός από τα παραπάνω, στόχος του ζευγαριού είναι να αναπτυχθεί στο κοινό η κατάλληλη ελαιοκουλτούρα, έτσι ώστε να αναδειχθεί το πόσο σημαντική είναι η σωστή επιλογή του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου. Για τον λόγο αυτόν, εξηγεί η Μαρία, «δημιουργήσαμε μία ενότητα στο site για γευστικούς συνδυασμούς, δηλαδή ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει προτάσεις για το πώς μπορεί ένα ελαιόλαδο ανάλογα με το οργανοληπτικό προφίλ και τα αρώματα που έχει να συνδυαστεί με διαφορετικά πιάτα».

Δημιουργία ομάδας παραγωγών

Στα άμεσα σχέδια της Μαρίας και του Ανάργυρου είναι η δημιουργία μίας ομάδας παραγωγών. «Βλέπουμε ότι οι ανάγκες της αγοράς είναι αρκετά μεγάλες, οπότε το επόμενο βήμα είναι να φτιαχτεί μία ομάδα παραγωγών που θα ακολουθεί τις δικές μας καλλιεργητικές πρακτικές την ίδια χρονική περίοδο και οι παραγωγοί της οποίας θα εκπαιδευτούν και θα ελαιοποιούν στο συνεργαζόμενο με εμάς ελαιοτριβείο», καταλήγει η Μαρία.