Ερευνητές του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας συνεργάστηκαν με τον Αλιευτικό Συνεταιρισμό Βιστωνίδας, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFEEL, που στοχεύει στη διατήρηση του πληθυσμού του ευρωπαϊκού χελιού, είδος που κινδυνεύει με εξαφάνιση. Στις αρχές Ιανουαρίου, τα χέλια μαρκαρίστηκαν και απελευθερώθηκαν, ξεκινώντας ένα μεγάλο ταξίδι μέχρι τη θάλασσα των Σαργασσών για να γεννήσουν. Οι ερευνητές και οι ψαράδες περιμένουν τους απογόνους τους να επιστρέψουν στη Βιστωνίδα.
«Μαρκάραμε, ζυγίσαμε, μετρήσαμε και απελευθερώσαμε τα χέλια», μεταφέρει ο διευθυντής Ερευνών του ΙΝΑΛΕ, Μάνος Κουτράκης. Μέτρησαν το μήκος, το βάρος, τα πτερύγια και τη διάμετρο του ματιού, που δείχνει πόσο πλησιάζουν τη γενετική ωριμότητα. Η Βιστωνίδα αποτελεί ως αφετηρία το μακρινότερο σημείο από την Ευρώπη μέχρι την Καραϊβική, που είναι ο προορισμός τους. Τα ονομάζουν Ασημόχελα λόγω χρώματος, σημάδι αναπαραγωγικής μετανάστευσης.
«Τα χέλια διανύουν απόσταση 8.000 χιλιομέτρων. Το ταξίδι διαρκεί ένα με δύο χρόνια και από τα περίπου 400 χέλια που απελευθερώθηκαν είναι άγνωστο πόσα θα φτάσουν στον προορισμό τους». Ο κ. Κουτράκης λέει ότι η περιοχή στο παρελθόν είχε τεράστια παραγωγή χελιών που έφτανε μέχρι τους 20 τόνους ετησίως, σημειώνοντας ότι το ευρωπαϊκό χέλι είναι είδος υψηλής εμπορικής αξίας.
Αναφέρει ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα στηρίζει την αναπαραγωγή των χελιών, για αυτό τα αγοράζουν από τον Συνεταιρισμό και τα απελευθερώνουν μετά από το μαρκάρισμα. Σε περίπτωση που ένας ψαράς αλιεύσει μαρκαρισμένο χέλι (φέρει στη ράχη του ειδική ετικέτα), μπορεί να ενημερώνει την ιστοσελίδα του προγράμματος LIFEEL (https://lifeel.eu/el), ώστε να εντοπίζουν οι ερευνητές την πορεία του.
Το μακρύ ταξίδι μέσα στη θάλασσα δεν έχει αίσιο τέλος για όλα τα χέλια. Ο ερευνητής του ΙΝΑΛΕ και επιστημονικά υπεύθυνος του LIFEEL, Αργύρης Σαπουνίδης, εξηγεί ότι υπάρχει η πιθανότητα θήρευσης των χελιών από άλλα ζώα, κυρίως καρχαρίες. Προσθέτει ότι στο ΙΝΑΛΕ ξεκίνησε η διαδικασία προμήθειας δορυφορικών ταυτοτήτων «που θα δίνουν πληροφορίες για τις γεωγραφικές συντεταγμένες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού των χελιών».
SOS από τους ψαράδες
Τα χέλια ξεκινούν το ταξίδι τους από τη λίμνη, συνήθως με κακοκαιρία και έτσι πιάνονται στις ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις του συνεταιρισμού. Οι ψαράδες φροντίζουν να τα διατηρήσουν ζωντανά σε ειδικούς κλωβούς. Τα μέλη του συνεταιρισμού συνεργάζονται στη συνέχεια με τους επιστήμονες, βγάζοντας τα χέλια από τους κλωβούς και βοηθώντας στη διαδικασία του μαρκαρίσματος και στην απελευθέρωση.
Ο Γιώργος Γκίλης, πρόεδρος του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Βιστωνίδας και του Συνδέσμου των Ελληνικών Λιμνοθαλασσών «Στέλιος Μπαλάσης», σχολιάζει ότι κοντά στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, μεταξύ των οποίων η μείωση του πληθυσμού των χελιών, αλλά και των άλλων ψαριών, έρχεται και η απαγόρευση της αλιείας του ευρωπαϊκού χελιού μέχρι τις 31 Μαρτίου 2023 σε όλα τα ενωσιακά ύδατα, δηλαδή και στις λιμνοθάλασσες, σύμφωνα με Κανονισμό του Συμβουλίου της ΕΕ, χωρίς καμία αποζημίωση για τους ψαράδες. Όπως εξηγεί το μέτρο επιδρά καταστροφικά στο εισόδημα των μισθωτών των λιμνοθαλασσών.
Ως Σύνδεσμος, ζητούν, με έγγραφό τους στο ΥΠΑΑΤ, μια πρώτη αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την ήδη τεθείσα σε εφαρμογή απαγόρευση αλιείας και εμπορίας χελιών. «Να εκδοθεί υπουργική απόφαση αντιμετώπισης των επιπτώσεων. Η απόφαση αυτή θεωρούμε αναγκαίο και δίκαιο να ορίζει ρητά ότι για την ολική απελευθέρωση των συλλαμβανόμενων ζώντων χελιών που θα πιστοποιείται ως προς την ποσότητα από την αρμόδια επιτροπή, θα καταβάλλεται άμεσα οικονομική ενίσχυση για το σύνολο της αξίας των χελιών αυτών». Ζητούν επίσης για τους επαγγελματίες αλιείς που διαθέτουν την ειδική άδεια αλιείας χελιών, αν και δεν ανήκουν στους συνεταιρισμούς μισθωτών λιμνοθαλασσών, να προβλεφθεί η κατ’ αποκοπή καταβολή ποσού ενίσχυσης.
Οι αλιείς, με βάση το υπάρχον διαχειριστικό σχέδιο του χελιού, ήδη απελευθέρωναν υποχρεωτικά το 30% όσων έπιαναν, αλλά φέτος δεν μπορούν να εμπορευτούν καθόλου χέλια.
