Σημαντικό είναι το ποσοστό των ανθρώπων που έχουν έλλειψη βιταμίνης D στην Ελλάδα, αλλά και στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες. Το φαινόμενο ονομάζεται από την επιστημονική κοινότητα «μεσογειακό παράδοξο», δεδομένου ότι το σώμα μας μπορεί να παράγει βιταμίνη D μέσω της έκθεσής μας στην ηλιακή ακτινοβολία.
Θα ήταν λοιπόν αναμενόμενο να μην υπάρχει τέτοια έλλειψη στις χώρες της Μεσογείου, όπου ο ήλιος είναι άφθονος, ωστόσο, όπως δείχνουν οι μετρήσεις, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: Τα επίπεδα της βιταμίνης D3 (η βασικότερη βιταμίνη του συμπλέγματος) στον ελληνικό πληθυσμό είναι ιδιαίτερα χαμηλά. Είναι μάλιστα χαμηλότερα από τα αντίστοιχα επίπεδα πληθυσμών που ζουν σε βόρειες χώρες.
Τα χαμηλά επίπεδα D3 αφορούν όλες τις μεσογειακές χώρες, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Κύπρο, τη Γαλλία, το Ισραήλ και άλλες. Τα στοιχεία προέκυψαν από μετρήσεις που έγιναν λόγω του κορωνοϊού, καθώς οι αναπνευστικές παθήσεις συνδέονται συχνά με την έλλειψη της βιταμίνης D.
Περίπου επτά στους δέκα ανθρώπους στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι έχουν μικρή ή μεγάλη ανεπάρκεια σε βιταμίνη D. Εκτιμάται ότι πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D.
Τι ακριβώς συμβαίνει;
Μπορεί να μένουμε σε μια χώρα με έντονη ηλιοφάνεια τι περισσότερες ημέρες, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας βρισκόμαστε σε εσωτερικούς χώρους και πάντως ακόμα και όταν είμαστε εκτός, ελάχιστα παραμένουμε σε ηλιόλουστα σημεία. Επίσης, η συχνή χρήση αντηλιακού και μάλιστα με υψηλό δείκτη προστασίας δεν επιτρέπει στο δέρμα μας να κάνει τη δουλειά του σε σχέση με την απορρόφηση ήλιου. Επιπλέον, όσο μεγαλώνουμε, μειώνεται η ικανότητα του οργανισμού μας να συνθέσει βιταμίνη D, ενώ και η παχυσαρκία εμποδίζει την παραγωγή της.
Η ιδανική πηγή πρόσληψης και αύξησης των επιπέδων της βιταμίνης D3 είναι ο ήλιος. Η έκθεση στον ήλιο για 15-20 λεπτά ημερησίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες χωρίς αντιηλιακό, επιτρέπει την παραγωγή της απαραίτητης ποσότητας βιταμίνης D3. Ο χρόνος έκθεσης ωστόσο μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με το πόση μελανίνη έχει το δέρμα του. Άτομα με πιο ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα χρειάζονται λιγότερο διάστημα, ενώ άτομα με πιο σκουρόχρωμη χρειάζονται λίγο παραπάνω.
Η D3 πρόκειται για μια βιταμίνη ιδιαίτερα σημαντική για τον οργανισμό μας και η διατήρηση υψηλών επιπέδων στο αίμα μας είναι βασική προϋπόθεση για να είμαστε υγιείς. Μάλιστα, οι επιστήμονες τονίζουν ότι πολλά συμπτώματα, που σχετίζονται με την έλλειψη της βιταμίνης, δεν λαμβάνουν την πρέπουσα σημασία.
Πιθανά συμπτώματα έλλειψης βιταμίνης D
Η ανεπάρκεια σε βιταμίνη D μπορεί να οδηγήσει σε μυική αδυναμία, η οποία παρουσιάζεται ως μια γενικευμένη κόπωση. Η αίσθηση της διαρκούς κούρασης πολλές φορές δεν είναι «κανονική», ακόμα και αν ο τρόπος ζωής μας είναι απαιτητικός.
Ακόμα ένα πιθανό σύμπτωμα είναι ο πόνος στα οστά, ο οποίος διαφέρει από τον μυικό πόνο γιατί είναι βαθύτερος, ωστόσο απαιτούνται ιατρικές εξετάσεις για να προσδιοριστεί η πηγή του πόνου.
Στην έλλειψη βιταμίνης D μπορεί επίσης να οφείλεται το λαχάνιασμα που νιώθουμε μετά από μια εργασία, η οποία δεν είναι ιδιαίτερα βαριά και επίπονη. Οι συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν εύκολα ιδίως στα παιδιά, συνδέονται με έλλειψη βιταμίνης D. όπως και ο ιδρώτας στο κεφάλι.
Η έλλειψη ηλιακού φωτός συνδέεται κυριολεκτικά με την κακή διάθεση έως και την κατάθλιψη, γεγονός που εξηγείται και από την έλλειψη βιταμίνης D. Αυτό το απαραίτητο θρεπτικό συστατικό βοηθά τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου μας να παράγουν σεροτονίνη, η οποία επηρεάζει την αίσθηση της ευτυχίας.
Μελέτες έχουν συνδέσει τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D με επεισόδια κατάθλιψης. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι πολύ πιθανό η έλλειψη βιταμίνης D να σχετίζεται ακόμα και με τον «κακό χαρακτήρα» ή την ανάπτυξη ιδιορρυθμίας. Ο τρόπος πάντως με τον οποίο η βιταμίνη D συνδέεται με τη διάθεσή μας και την ψυχική μας κατάσταση βρίσκεται ακόμα υπό διερεύνηση.
Η έλλειψη βιταμίνης D σχετίζεται επίσης με αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μελέτη του Χάρβαρντ συνδέει την υψηλή αρτηριακή πίεση, την υπέρταση δηλαδή στις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, με την έλλειψη βιταμίνης D.
Τα άτομα άνω των 50 είναι πολύ πιθανό να έχουν έλλειψη βιταμίνης D, καθώς το σώμα τους δεν μπορεί να την παράγει με την αποδοτικότητα, όπως συμβαίνει σε νεαρότερες ηλικίες.
Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση του ασβεστίου και του φωσφόρου στο σώμα. Επίσης, παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της σωστής δομής των οστών.
Τροφές που περιέχουν βιταμίνη D:
✱ Σολομός
✱ Σκουμπρί
✱ Μανιτάρια
✱ Μουρουνέλαιο (περιέχει επίσης βιταμίνη Α, που δεν πρέπει να προσλαμβάνεται σε υπερβολικές δόσεις)
✱ Τόνος
✱ Σαρδέλες
✱ Γάλα ή γιαούρτι εμπλουτισμένα με βιταμίνη D (ανεξάρτητα από το αν είναι άπαχα, ή με μειωμένα λιπαρά)
✱ Συκώτι από βοδινό, ή μοσχάρι
✱ Κρόκοι αβγών
✱ Τυρί
