ΜΚΟ και αλιείς ζητούν καλύτερη σήμανση στις κονσέρβες ψαριών
Τα μεταποιημένα προϊόντα θαλασσινών, όπως οι κονσέρβες ψαριών, θα πρέπει να φέρουν την ίδια σήμανση με τα νωπά ψάρια, ώστε να καταπολεμηθεί η παράνομη αλιεία και να διασφαλιστεί ο δίκαιος ανταγωνισμός, δήλωσαν ευρωπαϊκές ΜΚΟ και οργανώσεις αλιέων.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου από τη ΜΚΟ Oceana δείχνει ότι το 40% των επεξεργασμένων θαλασσινών στη Γαλλία, την Ισπανία και το Βέλγιο -τρεις από τους μεγαλύτερους καταναλωτές θαλασσινών στην ΕΕ- στερείται βασικών πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των συγκεκριμένων ειδών, της προέλευσης και των αλιευτικών εργαλείων που χρησιμοποιήθηκαν.
«Ένα προϊόν σε κονσέρβα μπορεί απλώς να αναγράφει ότι περιλαμβάνει “τόνο”, που μπορεί να αναφέρεται σε οποιοδήποτε από τα 14 είδη τόνου, συμπεριλαμβανομένων των υπεραλιευμένων αποθεμάτων», εξήγησε η Vanya Vulperhorst, διευθύντρια της εκστρατείας της Oceana για την παράνομη αλιεία και τη διαφάνεια στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με το άρθρο 35 του κανονισμού της Κοινής Οργάνωσης Αγορών (ΚΟΑ) της ΕΕ για τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, οι καταναλωτές πρέπει να λαμβάνουν σημαντικές πληροφορίες, αλλά ο κανόνας αυτός ισχύει επί του παρόντος μόνο για τα νωπά, κατεψυγμένα ή καπνιστά προϊόντα ψαριών, ενώ δεν αφορά τα μεταποιημένα ή κονσερβοποιημένα προϊόντα.
Η Oceana ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναθεωρήσει τη νομοθεσία και να συμπεριλάβει και τα προϊόντα αυτά.
Οι αλιείς συμμερίζονται αυτή την άποψη, με τους εκπροσώπους της οργάνωσης αλιέων Europêche να ελπίζουν ότι η νέα Επιτροπή «θα εισαγάγει τις απαραίτητες νομοθετικές αλλαγές στα πρότυπα επισήμανσης για την προώθηση μεγαλύτερης διαφάνειας, την ενθάρρυνση βιώσιμων πρακτικών και τη στήριξη του θεμιτού ανταγωνισμού στην αγορά της ΕΕ», όπως δήλωσαν στο Euractiv.
Αθέμιτος ανταγωνισμός και παράνομη αλιεία
Για την Europêche, «ένα κοινό σύστημα επισήμανσης είναι ζωτικής σημασίας, δεδομένου ότι τα προϊόντα αυτά προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τρίτες χώρες και ότι το 70% των θαλασσινών που καταναλώνονται στην ΕΕ προέρχεται από εκεί». Αυτό συμβαίνει επειδή οι εισαγωγές χαμηλού κόστους χωρίς υποχρεωτική επισήμανση ενδέχεται «να βλάψουν την αλιευτική βιομηχανία και να στρεβλώσουν τον ανταγωνισμό».
Η Oceana προειδοποιεί, επίσης, ότι οι ισχύοντες νόμοι δεν επαρκούν για να δώσουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές να κάνουν ενημερωμένες, βιώσιμες επιλογές χωρίς να ενισχύουν τις παράνομες αλιευτικές πρακτικές.
Αν και η νομοθεσία κατά της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας απαιτεί από τα κράτη σημαίας να πιστοποιούν την προέλευση και τη νομιμότητα των αλιευμάτων, δεν επεκτείνει τις απαιτήσεις αυτές στα μεταποιημένα προϊόντα.
Μια έκθεση του 2022 που έγινε από την Επιτροπή Αλιείας της ΕΕ αποκάλυψε ότι τα μισά από τα σκάφη που συμμετείχαν σε παράνομη, λαθραία και άναρχη αλιεία μεταξύ 1980 και 2019 ήταν κινεζικά.
Η Oceana αναφέρει επίσης ότι «η πλειονότητα των ειδών ψαριών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ψαροκροκέτας, ενός προϊόντος που καταναλώνεται ευρέως στην ΕΕ, αλιεύεται από ρωσικά σκάφη». Η Ρωσία κατατάσσεται ως η δεύτερη χειρότερη χώρα παγκοσμίως στην καταπολέμηση της παράνομης αλιείας, σύμφωνα με τον δείκτη IUU Fishing Index.
Η ερευνητική πλατφόρμα Follow the Money εξηγεί ότι «οι Ευρωπαίοι μεταποιητές ψαριών, οι οποίοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον μπακαλιάρο που αποστέλλεται από τη Ρωσία, είχαν κύκλο εργασιών ύψους 31 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2022».
Όχι μόνο στο ράφι
Η Oceana ζητά επίσης τη βελτίωση της διαφάνειας στον κλάδο της εστίασης, όπου οι ισχύοντες νόμοι περί επισήμανσης απαιτούν μόνο πληροφορίες για τα αλλεργιογόνα.
«Οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια θα πρέπει να υποχρεούνται να παρέχουν στους πελάτες πληροφορίες σχετικά με τα είδη, την προέλευση, τα αλιευτικά εργαλεία και τη μέθοδο παραγωγής», δήλωσε η ΜΚΟ.
Η αξιολόγηση του κανονισμού ΚΟΑ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2023 ενίσχυσε την ανάγκη να ενημερώνονται οι καταναλωτές από τους ενδιαφερόμενους φορείς για τα μεταποιημένα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Αυτή η προσπάθεια ενισχύθηκε περαιτέρω και το 2024, όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο ζητούσε να καλύπτει η επισήμανση όλα τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.
Σύμφωνα με τον επικαιροποιημένο κανονισμό για τον έλεγχο της αλιείας, από το 2029 θα απαιτείται ψηφιακή ιχνηλασιμότητα και υποχρεωτική επισήμανση σε όλη την αλυσίδα παραγωγής.
