Οι μισές από τις σημερινές εκμεταλλεύσεις παγκοσμίως θα έχουν εξαφανιστεί μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με νέα μελέτη από ερευνητές του πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόλντερ. Παράλληλα, το μέσο μέγεθος των υφιστάμενων εκμεταλλεύσεων θα διπλασιαστεί, συνεχίζοντας την τάση συγκέντρωσης γης που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες, με ό,τι προβλήματα συνεπάγεται αυτό.
Δημοσιευμένη στο περιοδικό Nature Sustainability, η μελέτη κατήρτισε ένα μοντέλο εκμεταλλεύσεων σε παγκόσμια κλίμακα, ούτως ώστε να εξετάσει τις παλαιότερες τάσεις (από το 1969) και βάσει αυτών να προβλέψει τις μελλοντικές εξελίξεις (μέχρι το 2100). Σύμφωνα με την τρέχουσα πορεία που ακολουθείται, ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων προβλέπεται να μειωθεί σε μόλις 272 εκατομμύρια μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα, από 616 εκατομμύρια το 2020.
Ταυτόχρονα, το μέσο μέγεθος μιας αγροτικής εκμετάλλευσης προβλέπεται να διπλασιαστεί. Η μελέτη δείχνει ότι ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, θα δουν μια σχετικά σταθερή μείωση του αριθμού των αγροκτημάτων, ενώ άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων της Λατινικής Αμερικής και της Βόρειας Αφρικής, θα μεταπηδήσουν από μια περίοδο δημιουργίας νέων εκμεταλλεύσεων σε μια περίοδο συγκέντρωσης μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Ο επικεφαλής ερευνητής Zia Mehrabi αποδίδει την πτώση του αριθμού των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην οικονομική άνθιση των χωρών και εκφράζει τις ανησυχίες του για το τι προμηνύει η τάση. «Καθώς η οικονομία μιας χώρας αναπτύσσεται, περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν την ύπαιθρο για τις αστικές περιοχές, με ολοένα και λιγότερους να ασχολούνται με τις αγροτικές εκτάσεις. Αυτό θα μπορούσε να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην προσφορά τροφίμων», διαπιστώνει. «Τα μεγαλύτερα αγροκτήματα έχουν συνήθως λιγότερη βιοποικιλότητα και περισσότερες μονοκαλλιέργειες. Αντιθέτως, οι μικρότερες εκμεταλλεύσεις έχουν συνήθως περισσότερη βιοποικιλότητα και ποικιλομορφία καλλιεργειών, γεγονός που τις καθιστά πιο ανθεκτικές σε εστίες παρασίτων και κλιματικά σοκ».
Ακόμα και αν η αθρόα συγκέντρωση γης διατηρήσει τις συνολικές καλλιεργούμενες εκτάσεις περίπου στα ίδια επίπεδα με σήμερα, το μοντέλο του Mehrabi επιβεβαιώνει ότι πλέον πολύ λιγότεροι άνθρωποι θα κατέχουν αυτή τη γη. Λιγότεροι αγρότες σημαίνει λιγότερη μεταφορά γνώσης από γενιά σε γενιά, καθώς και όλο και μεγαλύτερη αυτοματοποίηση των αγροτικών εργασιών.
Υπάρχουν περιοχές όπου η ανωτέρω διαδικασία έχει ξεκινήσει προ πολλού, με αποτέλεσμα τα ποσοστά μείωσης να είναι μικρότερα. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων μειώνεται με αργούς ρυθμούς από τη δεκαετία του 1980. Το 2022, υπήρχαν 2 εκατομμύρια εκμεταλλεύσεις σε όλη τη χώρα, δηλαδή 200.000 λιγότερες σε σύγκριση με το 2007.
