Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε νέες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής ειδικών γεωργικών παρεκκλίσεων από την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία της ΕΕ στην πώληση ορισμένων γεωργικών προϊόντων. Οι κατευθυντήριες γραμμές εξηγούν στους Ευρωπαίους γεωργούς με ποιον τρόπο μπορούν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να πωλούν από κοινού ελαιόλαδο, βόειο κρέας και αροτραίες καλλιέργειες σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Η αξία των ευρωπαϊκών αγορών για τα τρία αυτά προϊόντα ανέρχεται σε πάνω από 80 δισ. ευρώ ετησίως. Επεξηγηματικό ενημερωτικό δελτίο διατίθεται εδώ.
Η Επίτροπος Margrethe Vestager, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε: «Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές αποτελούν επεξηγηματικό εγχειρίδιο για τους γεωργούς που περιγράφει πώς μπορούν να οργανωθούν για να πωλούν από κοινού ελαιόλαδο, βόειο κρέας και αροτραίες καλλιέργειες και παράλληλα να συμμορφώνονται πλήρως με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι Ευρωπαίοι γεωργοί θα μπορούν να συνεργάζονται για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί, αποκτώντας διαπραγματευτική ισχύ έναντι των αγοραστών».
Ο Επίτροπος Phil Hogan, αρμόδιος για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη, δήλωσε: «Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές αποσκοπούν στην ενίσχυση της συλλογικής θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων ορίζοντας σαφείς και εφαρμόσιμους κανόνες. Βοηθούν τους γεωργούς να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις της αυξανόμενης συγκέντρωσης που παρατηρείται στα στάδια της αλυσίδας που αφορούν τη μεταποίηση και τη λιανική πώληση. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα για τη θέσπιση λειτουργικών όρων ανταγωνισμού στις αγορές γεωργικών προϊόντων και για την πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων εργαλείων στο πλαίσιο της νέας ΚΓΠ.»
Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές συμπληρώνουν τη μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) του 2013, η οποία επέφερε ορισμένες αλλαγές στους κανόνες σχετικά με τη συνεργασία των γεωργών. Στόχος των μέτρων που προβλέπει η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας των γεωργών της ΕΕ και η ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος τους έναντι των αγοραστών, χωρίς να αναιρείται ο προσανατολισμός τους προς την αγορά.
Οι γενικοί κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ απαγορεύουν τις συμφωνίες οι οποίες συνίστανται στον καθορισμό τιμών ή άλλων όρων συναλλαγών ή στην κατανομή των αγορών, εκτός εάν αυτές συμβάλλουν στη βελτίωση της παραγωγής ή της διανομής των προϊόντων, εξασφαλίζοντας συγχρόνως στους καταναλωτές δίκαιο τμήμα από το όφελος που προκύπτει (άρθρο 101 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Οι εν λόγω γενικοί κανόνες ανταγωνισμού εφαρμόζονται στον τομέα της γεωργίας με την επιφύλαξη ορισμένων παρεκκλίσεων όπως ορίζονται στον κανονισμό για την κοινή οργάνωση της αγοράς (κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 — ο «κανονισμός ΚΟΑ»).
Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές αφορούν τρεις παρεκκλίσεις με βάση την απόδοση οι οποίες επιτρέπουν στους παραγωγούς ελαιολάδου, βοείου κρέατος και αροτραίων καλλιεργειών να πωλούν και να καθορίζουν τις τιμές, τις ποσότητες ή άλλους όρους συναλλαγής των προϊόντων αυτών από κοινού μέσω αναγνωρισμένων οργανώσεων, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις (άρθρα 169, 170 και 171 του κανονισμού ΚΟΑ). Ειδικότερα:
- οι οργανώσεις αυτές πρέπει να οδηγούν σε σημαντική βελτίωση της απόδοσης των γεωργών, παρέχοντας υπηρεσίες υποστήριξης, εκτός της πώλησης (για παράδειγμα, υπηρεσίες αποθήκευσης, μεταφοράς ή διανομής)· και
- οι ποσότητες που εμπορεύονται οι οργανώσεις δεν πρέπει να υπερβαίνουν ορισμένα ανώτατα όρια (20 % της σχετικής αγοράς ελαιολάδου και 15 % της εθνικής αγοράς βοείου κρέατος και αροτραίων καλλιεργειών).
Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές βοηθούν τους γεωργούς να συμμορφωθούν με αυτές τις απαιτήσεις. Αναμένεται επίσης ότι θα βοηθήσουν τις αρχές ανταγωνισμού και τις δικαστικές αρχές των κρατών μελών κατά την εφαρμογή των νέων κανόνων. Πιο συγκεκριμένα: - παρέχουν σαφή ορισμό/περιγραφή του τύπου δραστηριοτήτων που μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική βελτίωση της απόδοσης που απαιτείται για να επωφεληθούν οι γεωργοί από την παρέκκλιση, και δίνουν συγκεκριμένα παραδείγματα περιπτώσεων στις οποίες οι εν λόγω δραστηριότητες μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική βελτίωση της απόδοσης·
- εξηγούν πώς μπορεί να υπολογίζεται ότι η ποσότητα που διατίθεται στο εμπόριο από τις οργανώσεις παραγωγών και να ελέγχεται ότι αυτή δεν υπερβαίνει τα όρια, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τις φυσικές διακυμάνσεις του όγκου παραγωγής σε βάθος χρόνου·
- – περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο εξαιρετικές περιστάσεις, για παράδειγμα μια φυσική καταστροφή, μπορούν να ληφθούν υπόψη κατά τον υπολογισμό των ποσοτήτων που διατίθενται στο εμπόριο από οργανώσεις παραγωγών· και
- αναλύουν τις περιπτώσεις στις οποίες οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού και η Επιτροπή μπορούν να εφαρμόζουν ρήτρα ασφαλείας όπως προβλέπεται στον κανονισμό ΚΟΑ. Η εν λόγω ρήτρα ασφαλείας επιτρέπει στις αρχές ανταγωνισμού να ζητούν σε εξαιρετικές περιστάσεις την επανεξέταση ή ακύρωση των συμβάσεων από κοινού εμπορίας μιας οργάνωσης παραγωγών, εάν η αγορά επηρεάζεται αρνητικά στο σύνολό της.
Οι οδηγίες θα δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ εντός των προσεχών ημερών.
