της Γεωργίας Μπόχτη
Αυξημένη συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη, δύο προκηρύξεις για την εγκατάσταση νέων αγροτών, προτεραιότητα σε κατάρτιση και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και αυξημένη μοριοδότηση για ένταξη σε προγράμματα, όπως τα Σχέδια Βελτίωσης, συνθέτουν τους βασικούς άξονες του Στρατηγικού Σχεδίου για τους νέους αγρότες κατά την περίοδο 2023-2027.
Ασφαλή, βέβαια, εικόνα θα έχουμε όταν οι παραπάνω παρεμβάσεις εξειδικευτούν, κυρίως με τον καθορισμό του θεσμικού πλαισίου που, επί της ουσίας, θα δίνει λεπτομέρειες και σαφείς επεξηγήσεις, κάτι που δεν αποτυπώνεται στο Σχέδιο.
Παράλληλα, η Ελλάδα προτίθεται να ενεργοποιήσει χρηματοδοτικό εργαλείο στο πλαίσιο της ΚΑΠ για την άμβλυνση του προβλήματος της πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό των νέων γεωργών, ενώ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο, με αρκετούς αστερίσκους και όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, για τη λήψη μέτρων –σε εθνικό επίπεδο– στο ασφαλιστικό και φορολογικό σύστημα.
Βασικά σημεία
● Μόνο για τη Συμπληρωματική Εισοδηματική Στήριξη και για τις δύο προσκλήσεις της παρέμβασης «Εγκατάσταση Νέων Γεωργών» πρόκειται να διατεθούν συνολικά 730 εκατ. ευρώ κοινοτικά κονδύλια έως το 2027 για τους νέους παραγωγούς. Πρόκειται για το 5,4% των πόρων του Στρατηγικού Σχεδίου.
● Η συμπληρωματική ενίσχυση θα διαμορφωθεί στα 7 ευρώ/στρέμμα, με ανώτατο όριο τα 250 στρέμματα.
● Το 2023 η πρώτη πρόσκληση για «Εγκατάσταση Νέων Γεωργών» και το 2025 η δεύτερη.
● Μειώνεται η βάση του ποσού επιχορήγησης από 35.000 (πρόσκληση 2021) σε 30.000 ευρώ τη νέα προγραμματική περίοδο. Ευνοούνται οι κτηνοτρόφοι, με σημείο εκκίνησης τα 40.000 ευρώ.
● Εκτιμάται ότι θα επωφεληθούν από το μέτρο πάνω από 65.000 νέοι αγρότες.
● Η παρέμβαση για το πριμ πρώτης εγκατάστασης περιλαμβάνει και την ενεργοποίηση χρηματοδοτικού εργαλείου για την άμβλυνση του προβλήματος της πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό.
● Το συνολικό ποσό επιδότησης και δανείου μέσω του χρηματοδοτικού εργαλείου θα ανέρχεται στα 100.000 ευρώ.
● Μέσω του ορισμού του νέου γεωργού εισάγεται ως προαπαιτούμενο η ύπαρξη ενός ελάχιστου εκπαιδευτικού επιπέδου, ενώ αυξάνεται η διάρκεια των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθήσουν οι δικαιούχοι νέοι γεωργοί του πριμ πρώτης εγκατάστασης πριν από τη λήψη της δεύτερης δόσης, εφόσον δεν διαθέτουν επαρκή εκπαίδευση.
● Οι νέοι γεωργοί και των δύο πυλώνων λαμβάνουν πρόσθετη μοριοδότηση για την ένταξη στα επενδυτικά μέτρα για την ανταγωνιστικότητα, όπως επίσης και στην παρέμβαση της βιολογικής γεωργίας. Η τελευταία περίπτωση, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, αφορά την αξιοποίηση του Οικολογικού Σχήματος «Διατήρηση μεθόδων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας» και απευθύνεται μόνο σε νέους που ήδη ασχολούνται με τα βιολογικά.
Συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη των νέων γεωργών
7 ευρώ/στρέμμα με ανώτατο όριο τα 250 στρέμματα
Η συμπληρωματική ενίσχυση νέων γεωργών παρέχεται στο πλαίσιο του Πρώτου Πυλώνα της ΚΑΠ (Άμεσες Ενισχύσεις). Κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, δινόταν στους δικαιούχους ως προσαύξηση 25% επί της Βασικής Ενίσχυσης που εισέπρατταν οι δικαιούχοι. Την περίοδο 2023-2027, θα δίνεται ως ένα συγκεκριμένο ποσό ανά εκτάριο επιλέξιμης έκτασης.
Πιο αναλυτικά, ενώ την περίοδο 2018-2019 οι νέοι γεωργοί εισέπραξαν κατά μέσο όρο 51,91 ευρώ ανά εκτάριο (5,19 ευρώ/στρέμμα), για την περίοδο 2023-2027 η πρόσθετη ενίσχυση των νέων διαμορφώνεται σε 70 ευρώ ανά εκτάριο (7 ευρώ/στρέμμα) και το συνολικό ποσό σε 27.631.193 ευρώ το έτος. Συνολικά, για τα έτη 2023-2027 πρόκειται να χορηγηθούν 140 εκατ. ευρώ περίπου. Σημειώνεται ότι η συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη των νέων γεωργών παρέχεται για πέντε έτη και για ανώτατο αριθμό 25 εκταρίων (250 στρέμματα) ανά δικαιούχο.
Προϋποθέσεις
Επιλέξιμα είναι τα φυσικά πρόσωπα που δημιουργούν για πρώτη φορά γεωργική εκμετάλλευση ως επικεφαλής της εκμετάλλευσης ή/και είναι ηλικίας έως 40 ετών κατά το έτος υποβολής της αίτησης.
Σε ό,τι αφορά τα νομικά πρόσωπα ανεξαρτήτως νομικής μορφής θα πρέπει να πληρούνται για τη χορήγηση της συμπληρωματικής στήριξης συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, το νομικό πρόσωπο δικαιούται ενίσχυσης στο πλαίσιο του καθεστώτος βασικής εισοδηματικής ενίσχυσης για τη βιωσιμότητα και έχει ενεργοποιήσει δικαιώματα ενίσχυσης ή δηλώσει επιλέξιμα εκτάρια. Ως πρώτη υποβολή αίτησης για το καθεστώς της βασικής εισοδηματικής στήριξης για τη βιωσιμότητα νοείται η πρώτη υποβολή αίτησης ενίσχυσης του νομικού προσώπου στο πλαίσιο του καθεστώτος των νέων γεωργών.
Επίσης, επιλέξιμοι είναι όσοι γεωργοί νεαρής ηλικίας έλαβαν την ενίσχυση αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 50 του Καν. 1307/13 κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Με λίγα λόγια, όσοι δεν θα έχουν συμπληρώσει την πενταετία, το 2023.
➧ Εγκατάσταση Νέων Αγροτών
Πρόσθετη ενίσχυση στις εκμεταλλεύσεις ζωικής κατεύθυνσης και περιοχές με δυσμενέστερη δημογραφική σύνθεση
Κατά την περίοδο εφαρμογής του Στρατηγικού Σχεδίου προβλέπεται η έκδοση δύο προκηρύξεων το 2023 και το 2025, ενώ περιλαμβάνεται και η καταβολή της δεύτερης δόσης των δικαιούχων νέων γεωργών έτους 2021. Συνολικά, αναμένεται να διατεθούν 590 εκατ. ευρώ κοινοτικά κονδύλια την περίοδο αυτή, που αφορούν αφενός τις δύο προσκλήσεις, αλλά και την καταβολή της β’ δόσης στους δικαιούχους του μέτρου του έτους 2021.
Δικαιούχοι είναι:
α) Φυσικά πρόσωπα, ηλικίας έως και 40 ετών (πριν από την ημερομηνία των 41ων γενεθλίων), με την ενασχόλησή τους για πρώτη φορά με τη γεωργία να μην υπερβαίνει τους 24 μήνες που προηγείται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης στήριξης (πρώτη εγκατάσταση), αρχηγοί της γεωργικής εκμετάλλευσης, που να καλύπτουν εκπαιδευτικά και επαγγελματικά προσόντα.
● Εκπαιδευτικά προσόντα: Κατ’ ελάχιστο επίπεδο γνώσεων 4 (Επαγγελματική Σχολή ή Λύκειο), είτε εκπαίδευση γεωτεχνικής κατεύθυνσης (κατ’ ελάχιστο 150 ωρών) που δεν αποτελεί μέρος πιστοποιητικού ή διπλώματος (μη τυπικής εκπαίδευσης – βεβαίωση από την αρμόδια αρχή) και επίπεδο γνώσεων επιπέδου 2 (απολυτήριο γυμνασίου).
● Επαγγελματικά προσόντα/δεξιότητες/ικανότητες: Εάν δεν καλύπτονται τα ελάχιστα εκπαιδευτικά προσόντα, οι υποψήφιοι δικαιούχοι πρέπει να διαθέτουν επαγγελματικά προσόντα ως εξής: Άσκηση του επαγγέλματος του αγρεργάτη με πλήρη απασχόληση επί τρία συναπτά έτη ή επί ισοδύναμο χρονικό διάστημα με μειωμένο ωράριο, κατά την τελευταία δεκαετία (πιστοποιητικό που έχει εκδοθεί από αρμόδια αρχή, δελτία μισθοδοσίας ή εργόσημο ή άλλα σχετικά έγγραφα, εφόσον διευκρινίζουν σαφώς τις επαγγελματικές δραστηριότητες) και επίπεδο γνώσεων επιπέδου 2 (απολυτήριο γυμνασίου).
β) Νομικά πρόσωπα: Τα νομικά πρόσωπα πρέπει να ανήκουν κατά κύριο λόγο σε νέο γεωργό (ο νέος γεωργός μετέχει στο κεφάλαιο του νομικού προσώπου τουλάχιστον κατά 51%). Στο πρόσωπό του πρέπει να συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις των φυσικών προσώπων. Ο νέος γεωργός – νόμιμος εκπρόσωπος του νομικού προσώπου πρέπει να ασκεί τη διαχείριση και να είναι νομικά και οικονομικά υπεύθυνος για τη λειτουργία του, όπως αποδεικνύεται με κατάλληλα νομιμοποιητικά έγγραφα ανάλογα με τη νομική μορφή του νομικού προσώπου.
Επιχειρηματικό σχέδιο
Ο δικαιούχος θα πρέπει να υποβάλει και να εκτελέσει με επιτυχία επιχειρηματικό σχέδιο ανάπτυξης της γεωργικής του εκμετάλλευσης με διάρκεια έως τέσσερα έτη από την ημερομηνία ένταξης. Το επιχειρηματικό σχέδιο πρέπει να περιγράφει την αρχική κατάσταση της εκμετάλλευσης, τους στόχους για την ανάπτυξη αυτής και τις σχετικές ενέργειες.
Ο στόχος του επιχειρηματικού σχεδίου είναι ποσοτικός και αφορά την επίτευξη ελάχιστων αποδεκτών ορίων παραγωγικής δυναμικότητας της εκμετάλλευσης (εκφρασμένης ως τυπική απόδοση).
Ο στόχος, ανάλογα με τη μόνιμη κατοικία του αρχηγού της εκμετάλλευσης, αφορά την αύξηση της συνολικής παραγωγικής δυναμικότητας της γεωργικής εκμετάλλευσης (εκφρασμένης ως τυπική απόδοση) με ελάχιστο αποδεκτό κατώφλι την αύξηση τουλάχιστον κατά 20% της παραγωγικής δυναμικότητας (εκφρασμένης ως τυπική απόδοση) σε σχέση με την αρχική κατάσταση κατά την υποβολή της αίτησης στήριξης και με επίτευξη ενός ελάχιστου ορίου τυπικής απόδοσης κατά την ολοκλήρωση του επιχειρηματικού σχεδίου σε όρους τυπικής απόδοσης, το οποίο, ανάλογα με την έδρα της εκμετάλλευσης, πρέπει να είναι μεγαλύτερο ή ίσο των:
● 16.000 ευρώ, εφόσον η μόνιμη κατοικία του αρχηγού της εκμετάλλευσης είναι στην ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια.
● 14.000 ευρώ, εφόσον η μόνιμη κατοικία του αρχηγού της εκμετάλλευσης είναι σε νησιά με πληθυσμό άνω των 3.100 κατοίκων, πλην Κρήτης και Εύβοιας.
● 10.700 ευρώ, εφόσον η μόνιμη κατοικία του αρχηγού της εκμετάλλευσης είναι σε νησιά με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των 3.100 κατοίκων.
Κατά τη διάρκεια υλοποίησης, ο δικαιούχος/φυσικό πρόσωπο πρέπει:
● Να υπαχθεί εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος από την ημερομηνία της απόφασης ένταξης στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και να παραμείνει σε αυτό, όπως θα εξειδικευθεί στο εθνικό θεσμικό πλαίσιο.
● Να υποβάλλει κάθε έτος δήλωση στο ΟΣΔΕ.
● Να λαμβάνει συμβουλές από πιστοποιημένο πάροχο γεωργικών συμβουλών, χωρίς να είναι απαραίτητο για την πληρωμή της β’ δόσης της προκήρυξης του 2021.
Όσοι νέοι γεωργοί δεν διαθέτουν τίτλο σπουδών/πτυχίο γεωτεχνικής κατεύθυνσης, τουλάχιστον επιπέδου 3 του εθνικού πλαισίου προσόντων ή βεβαίωση – πιστοποιητικό παρακολούθησης πιστοποιημένου προγράμματος γεωτεχνικής κατάρτισης από πιστοποιημένο φορέα τουλάχιστον 250 ωρών, θα πρέπει να αποκτήσουν επαγγελματική εκπαίδευση εντός 36 μηνών από την ημερομηνία ένταξής του, παρακολουθώντας εκπαιδευτικά προγράμματα διάρκειας τουλάχιστον 250 ωρών που παρέχονται από πιστοποιημένους παρόχους επαγγελματικής γεωργικής εκπαίδευσης.
Ποσό ενίσχυσης
Το βασικό ποσό ενίσχυσης θα είναι 30.000 ευρώ για γεωργικές εκμεταλλεύσεις που θα έχουν (στη μελλοντική κατάσταση) φυτική – μεικτή παραγωγική κατεύθυνση.
Το ποσό αυτό θα διαμορφώνεται έως και 42.500 ευρώ με βάση τα εξής:
● Αύξηση κατά 2.500 ευρώ, εφόσον η περιοχή μόνιμης κατοικίας των αρχηγών των εκμεταλλεύσεων βρίσκεται σε περιοχές ορεινές ή μειονεκτικές ή σε μικρά νησιά (νησιά με πληθυσμό έως και 3.100 κατοίκους) και σε περιφερειακές ενότητες με πληθυσμιακή πυκνότητα μικρότερη ή ίση των 35 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο με βάση την απογραφή πληθυσμού του 2021 ή συνδυασμός αυτών των κατηγοριών περιοχών.
● Αύξηση κατά 10.000 ευρώ για ζωική παραγωγική κατεύθυνση (στη μελλοντική κατάσταση) της εκμετάλλευσης.
Η οικονομική ενίσχυση καταβάλλεται σε δύο δόσεις. Η πρώτη δόση καταβάλλεται με την ένταξη του νέου γεωργού στο μέτρο και αντιστοιχεί στο 70% της συνολικής ενίσχυσης και το υπολειπόμενο 30% με την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου.
Κριτήρια βαθμολόγησης
Τα κριτήρια βαθμολόγησης θα εγκριθούν από την Επιτροπή Παρακολούθησης και θα περιλαμβάνονται στις σχετικές προκηρύξεις. Στα κριτήρια βαθμολόγησης θα περιλαμβάνονται παράμετροι όπως το εκπαιδευτικό επίπεδο, η βιολογική παραγωγή, η συμμετοχή σε οργάνωση παραγωγών, η σύναψη συμβολαίων για τη διάθεση της παραγωγής, η συμμετοχή σε εργαλείο διαχείρισης κινδύνου, η περιοχή εγκατάστασης της γεωργικής εκμετάλλευσης με βάση τα χωρικά της χαρακτηριστικά (ορεινότητα, νησιωτικός χαρακτήρας, πληθυσμιακή πυκνότητα), ο τομεακός και διαθρωτικός προσανατολισμός της εκμετάλλευσης.
➧ Σχέδια Βελτίωσης
Αυξημένη μοριοδότηση και μέγιστο ποσοστό ενίσχυσης
Οι νέοι γεωργοί θα έχουν αυξημένη μοριοδότηση και θα λαμβάνουν το μέγιστο ποσοστό ενίσχυσης ανεξαρτήτως τύπου/κατηγορίας επιλέξιμης επενδυτικής δαπάνης των επενδυτικών σχεδίων σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις (Σχέδια Βελτίωσης).
Κατά τη νέα προγραμματική περίοδο, θα προωθούνται κατά κύριο λόγο επενδύσεις στην κτηνοτροφία και επενδύσεις που συμβάλλουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εκμεταλλεύσεων, σε συνδυασμό με επενδύσεις σε ψηφιακά συστήματα γεωργίας ακριβείας και εν δυνάμει στη μείωση του περιβαλλοντικού και κλιματικού αποτυπώματος της εκμετάλλευσης ως τμήμα της επένδυσης ή μέσω της έμμεσης βελτίωσης της αποδοτικότητας του πάγιου εξοπλισμού.
Προβλέπεται 10% προσαύξηση του ποσοστού ενίσχυσης να παρέχεται σε επενδύσεις που υλοποιούνται από νέους γεωργούς, με επιπλέον 10%, εάν οι επενδύσεις υλοποιούνται στις περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου.
Εκπαίδευση – Συμβουλευτική
Κατά προτεραιότητα οι νέοι γεωργοί μετέχουν στις δράσεις των παρεμβάσεων Π3-78.1 «Εκπαίδευση – κατάρτιση γεωργών – δασοκόμων» και Π3-78.2 «Συμβουλευτικές υπηρεσίες γεωργών και δασοκόμων και λοιπών ενδιαφερόμενων ομάδων (stakeholders), καθώς και κατάρτιση γεωργικών και δασοκομικών συμβούλων».
Μέσω του συστήματος AKIS (Σύστημα Γεωργικής Γνώσης και Καινοτομίας), οι δικαιούχοι νέοι γεωργοί (Πρώτου και Δεύτερου Πυλώνα) αποκτούν πρόσβαση στην παροχή συμβουλών, αλλά και στην εκπαίδευση (με τη διάρκεια να διαφοροποιείται ανάλογα με την ομάδα-στόχο, μεταξύ νέων γεωργών Πρώτου και Δεύτερου Πυλώνα). Το AKIS θα παρέχει εκπαίδευση – κατάρτιση, αλλά και παροχή συμβουλών σε ευρεία γκάμα θεμάτων με οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις και θα παρέχει σύγχρονες τεχνολογικές και επιστημονικές πληροφορίες.
Εθνικά μέτρα όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες
Στο Στρατηγικό της Σχέδιο, η Ελλάδα επιχειρεί να εξηγήσει ποια μέτρα λαμβάνει σε εθνικό επίπεδο για τη στήριξη των νέων αγροτών, αλλά και τι προτίθεται να κάνει. Όπως σημειώνει, έχει λάβει μέτρα όπως:
● Ενσωμάτωση της γεωργικής εκπαίδευσης στη θεσμοθετημένη επίσημη εκπαιδευτική διαδικασία. «Έχουν ήδη ιδρυθεί έξι κέντρα μεταλυκειακής γεωργικής εκπαίδευσης ΙΕΚ».
● Θέσπιση φορολογικών κινήτρων (επιστροφή φόρου καυσίμων) για όσο χρονικό διάστημα οι τιμές της ενέργειας κινούνται σε πολύ υψηλές τιμές για τους νέους γεωργούς.
Αν είναι αρκετά; Όχι, παραδέχεται το ΥΠΑΑΤ, καθώς στη SWOT ανάλυση, την οποία παραθέτει, «η συνέχιση της απουσίας συμπληρωματικών μέτρων εθνικής πολιτικής (φορολογικά, ασφαλιστικά) για τη διευκόλυνση της εγκατάστασης νέων γεωργών» αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την ανανέωση του αγροτικού δυναμικού.
Μέτρα που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν θετικά είναι, για παράδειγμα, «η μείωση/απαλλαγή για ένα αρχικό χρονικό διάστημα της καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και η παροχή φορολογικών απαλλαγών στους νέους γεωργούς», σημειώνει το ΥΠΑΑΤ. Σπεύδει, όμως, να εξηγήσει ότι η συγκεκριμένη χρονική περίοδος «δεν επιτρέπει τη λήψη πρόσθετων μέτρων που θα επιφέρουν δημοσιονομικό κόστος. Η λήψη των μέτρων υπέρ των νέων γεωργών φορολογικού χαρακτήρα θα πρέπει να εξεταστεί, όταν οι συνθήκες στην ελληνική οικονομία επανέλθουν στην κανονικότητα και επιτευχθούν συνεχείς υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης που θα δημιουργήσουν τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο».
Όσο για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε γεωργική γη, στο Στρατηγικό Σχέδιο αναφέρεται η «εγγενής αδυναμία της χώρας στην καταγραφή της ακίνητης περιουσίας των ιδιωτών και του Δημοσίου, αλλά και στη ρύθμιση των χρήσεων γης».
Τέλος, αναφορικά με το πρόβλημα της πρόσβασης των νέων γεωργών σε επενδυτικά κεφάλαια και σε τραπεζικό δανεισμό με ευνοϊκούς όρους «στην παρούσα φάση επιχειρείται να επιλυθεί με την αύξηση των πόρων της παρέμβασης για την Εγκατάσταση των Νέων Γεωργών και την ενεργοποίηση του χρηματοδοτικού εργαλείου εγγυήσεων για επενδύσεις».
➧ Χρηματοδοτικό εργαλείο
Δάνειο για επενδύσεις με αγορά γης, σε συνδυασμό με το πριμ πρώτης εγκατάστασης
Στη νέα πρόσκληση θα προβλέπεται, παράλληλα, η δανειοδότηση του νέου αγρότη μέσω χρηματοδοτικού εργαλείου αποκλειστικά για επενδύσεις, στις οποίες περιλαμβάνεται και η αγορά γης. Όπως αναφέρεται στο Στρατηγικό Σχέδιο, «το χρηματοδοτικό εργαλείο θα χορηγεί στήριξη, η οποία θα αποτελείται από κατ’ αποκοπή ποσό και παροχή εγγύησης για καταβολή δανείου. Οι δύο μορφές στήριξης θα συνδυάζονται σε μία πράξη, για την οποία το συνολικό ποσό στήριξης (κατ’ αποκοπή ποσό επιχορήγησης και ακαθάριστο ισοδύναμο επιχορήγησης δανείου) δεν υπερβαίνει τα 100.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, και οι δύο μορφές στήριξης θα παρέχονται στο πλαίσιο μίας ενιαίας πράξης».
Πιο συγκεκριμένα, το δάνειο μέσω του χρηματοδοτικού εργαλείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για επενδύσεις στην εκμετάλλευση του τελικού αποδέκτη, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς γης. Η δαπάνη για την αγορά γης μπορεί να ανέρχεται ακόμη και στο 100% του ύψους του δανείου.
Ο μέσος όρος του χρηματοδοτικού εργαλείου εγγυήσεων είναι 50.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 37.000 ευρώ είναι η επιχορήγηση, τα 8.000 ευρώ είναι το ποσό εγγυήσεων που δεσμεύεται για δάνειο έως 48.000 ευρώ και 5.000 ευρώ το ποσό για την τεχνική στήριξη και κατάρτιση.
Για την εφαρμογή αυτής της δυνατότητας συνδυασμού (δηλαδή της επιχορήγησης και του δανείου) είτε θα προσαρμοστεί ανάλογα η συμφωνία χρηματοδότησης και οι επιχειρησιακές συμφωνίες που έχουν υπογραφεί μεταξύ του Διαχειριστή του Ταμείου Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης και των Ενδιάμεσων Χρηματοπιστωτικών Οργανισμών είτε
θα συσταθεί νέο ταμείο.
