ΝΕΑ ΚΑΠ: Κόφτης στα 1.250 ευρώ για µικροκαλλιεργητές, εσωτερική σύγκλιση στο 85% και ορισµός ενεργού αγρότη για να υπάρξει συµβιβασµός

Σε ένα σκληρό μπρα ντε φερ ανάμεσα στο Ευρωκοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για τους κανονισμούς της νέας ΚΑΠ αναμένεται να εξελιχθεί η ερχόμενη εβδομάδα, η οποία ξεκινά τη Δευτέρα 22 Μαρτίου, με τη συνεδρίαση του Συμβουλίου των υπουργών Γεωργίας και κλείνει με την έκτακτη συνάντηση υψηλού επιπέδου που έχει συγκαλέσει η πορτογαλική προεδρία την Παρασκευή 26 Μαρτίου, παρουσία των τριών εισηγητών ευρωβουλευτών.

Οι τριμερείς διαπραγματεύσεις βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού και, όπως διαμηνύουν από τις Βρυξέλλες, πρέπει μέσα στις επόμενες ημέρες να βρεθούν κοινά αποδεκτές λύσεις προκειμένου να κλειδώσει η νέα ΚΑΠ έως το τέλος της άνοιξης.

Είναι εφικτή μία αμοιβαία συμβιβαστική λύση, όταν παραμένει μέχρι στιγμής αγεφύρωτο το χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές; Είναι, απαντούν οι ευρωβουλευτές, αρκεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να κάνει τις απαραίτητες υποχωρήσεις στο πλαίσιο του διαλόγου. Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του Γερμανού ευρωβουλευτή και εισηγητή του κανονισμού για τα Στρατηγικά Σχέδια, Peter Jahr, ο οποίος κάλεσε το Συμβούλιο σε μεγαλύτερο συμβιβασμό.

Βέβαια, αυτή η τοποθέτηση ήταν και η πιο μετριοπαθής, εάν αναλογιστούμε ότι η Γερμανίδα ευρωβουλευτής Maria Noichl χαρακτήρισε τη στάση των διαπραγματευτών του Συμβουλίου «αλαζονική», επειδή αρνούνται να αναθεωρήσουν τις θέσεις τους.

Δέσμες συμβιβασμού

Σε αυτό το ήδη ηλεκτρισμένο κλίμα, η πορτογαλική προεδρία, η οποία εκπροσωπεί το Συμβούλιο, έχει προετοιμάσει δύο συμβιβαστικές δέσμες προτάσεων, προκειμένου να αρθεί επιτέλους το αδιέξοδο. Όπως αποκάλυψε ο Jahr, η πρώτη δέσμη καλύπτει κυρίως τις άμεσες ενισχύσεις και περιλαμβάνει:

✱ Το ανώτατο όριο στις άμεσες ενισχύσεις (capping) να έχει προαιρετικό και όχι υποχρεωτικό χαρακτήρα.

✱ Δεσμευτικό ορισμό των ενεργών αγροτών προκειμένου να αποτραπεί η ενίσχυση μέσω της ΚΑΠ όσων δεν ασχολούνται με τη γεωργία.

✱ Εσωτερική Σύγκλιση: Όλα τα δικαιώματα των αγροτών μέχρι το 2026 να έχουν αξία τουλάχιστον μέχρι το 85% του προβλεπόμενου μέσου μοναδιαίου όρου.

✱ Προαιρετική ενίσχυση με ανώτατο ποσό τα 1.250 ευρώ για τους μικροκαλλιεργητές.

Ο Jahr εξήγησε ότι οι θέσεις του Ευρωκοινοβουλίου εξακολουθούν να απέχουν από τις συμβιβαστικές λύσεις και δεσμεύτηκε να πιέσει για πλήρη εσωτερική σύγκλιση έως το 2026. Σημείωσε, ωστόσο, ότι και τα δύο μέρη έχουν ήδη συμφωνήσει το 3% των άμεσων ενισχύσεων να προορίζεται για τους νέους αγρότες και εξέφρασε την αισιοδοξία ότι, όσον αφορά τις Συνδεδεμένες Ενισχύσεις, θα υπάρξει συμφωνία.

Όσο για τη δεύτερη δέσμη, αυτή αφορά το νέο μοντέλο παράδοσης της ΚΑΠ (new delivery model) και περιλαμβάνει ένα μίνι πακέτο –όπως συμφωνήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου– που καλύπτει τους δείκτες που θα χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της επίδοσης και των αποτελεσμάτων της μελλοντικής γεωργικής πολιτικής.

Στην ατζέντα της συζήτησης θα τεθούν και οι «κοινωνικές προϋποθέσεις» που θέλει να θέσει το Ευρωκοινοβούλιο στη λογική των περιβαλλοντικών όρων, ώστε να χορηγούνται οι ενισχύσεις στους παραγωγούς, κάτι με το οποίο, όμως, δεν συμφωνεί το Συμβούλιο, καθώς τα κράτη-μέλη φοβούνται ότι ένα επιπλέον σύστημα ελέγχων και κυρώσεων θα πιέσει περισσότερο τις διοικήσεις τους.

Crash test το Συμβούλιο

Μία πρώτη γεύση όσων θα ακολουθήσουν στις 26 του μηνός θα δώσει η τοποθέτηση των υπουργών Γεωργίας των κρατών-μελών στο Συμβούλιο, στις 22 και 23 Μαρτίου. Οι υπουργοί θα ενημερωθούν για την εξέλιξη του τριλόγου και θα κληθούν να μιλήσουν ανοιχτά για τα βασικά σημεία των κανονισμών, ειδικά για τα Στρατηγικά Σχέδια, που τους χωρίζουν από τις θέσεις των ευρωβουλευτών. Οι πιο σημαντικές διαφορές, εκτός από τις κοινωνικές προϋποθέσεις, το ανώτατο όριο ενισχύσεων, την εσωτερική σύγκλιση και την ενίσχυση των μικροκαλλιεργητών, αφορούν:

✱ Τον ορισμό του ενεργού αγρότη. Η Γενική Προσέγγιση του Συμβουλίου προβλέπει προαιρετική έννοια στον ορισμό, ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Επιτροπή ζητούν την υποχρεωτική εφαρμογή του. Περαιτέρω αποκλίσεις υπάρχουν και στα κριτήρια.

✱ Τους νέους αγρότες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά να προσθέσει έναν ορισμό για τους νέους αγρότες, μαζί με μέτρα στήριξης για την εγκατάσταση νέων αγροτών στον Πυλώνα ΙΙ, ενώ η Γενική Προσέγγιση του Συμβουλίου στοχεύει σε νεοεισερχόμενους.

✱ Σχέδια για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Το Ευρωκοινοβούλιο θέλει να υποχρεώσει τα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν «προγράμματα ενίσχυσης» για τους αγρότες που δεσμεύονται να δαπανήσουν χρήματα για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Η προεδρία πιστεύει ότι το πεδίο εφαρμογής αυτού του συστήματος καλύπτεται ήδη από άλλες παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης.

✱ Αναδιανεμητική ενίσχυση. Η κύρια διαχωριστική γραμμή μεταξύ Συμβουλίου και Ευρωκοινοβουλίου είναι εάν θα δοθεί στα κράτη-μέλη η επιλογή να χορηγήσουν αυτές τις πληρωμές, όπως ζήτησε το πρώτο, ή να τις υποχρεώσουν, όπως ζήτησε το τελευταίο και προτείνει η Επιτροπή.

✱ Δείκτες αποτελεσμάτων που χρησιμοποιούνται για την αναθεώρηση των επιδόσεων. Η Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο θέλουν να χρησιμοποιηθούν όλοι οι δείκτες αποτελεσμάτων για την αναθεώρηση των επιδόσεων, ενώ η γενική προσέγγιση του Συμβουλίου τούς περιορίζει σε δώδεκα. Επιπλέον, το Συμβούλιο ζητά τη δυνατότητα χρήσης άλλων σχετικών δεικτών αποτελεσμάτων.

Επιπλέον, οι υπουργοί έχουν στα χέρια τους το σημείωμα της προεδρίας σχετικά με τις συστάσεις της Επιτροπής όσον αφορά τα στρατηγικά σχέδια των κρατών-μελών για την ΚΑΠ, προκειμένου να διατυπώσουν τις απόψεις τους, ιδίως για την ενσωμάτωση των συστάσεων και των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας, που καθορίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.