Νέες ισορροπίες διαμορφώνονται στην ΕΕ, όσον αφορά τον σαφή περιβαλλοντικό προσανατολισμό που θα κληθεί να ακολουθήσει ο αγροδιατροφικός τομέας κατά την ερχόμενη δεκαετία, με τους συσχετισμούς στην εφοδιαστική αλυσίδα και τις αγορές να αναμένεται να τεθούν σύντομα σε νέες βάσεις. Ο προσανατολισμός αυτός θα έχει σύνθετες και καταλυτικές επιδράσεις στην οικονομική και κοινωνική πορεία του πρωτογενούς τομέα και της υπαίθρου στο σύνολό της.
Η έγκριση κατά πλειοψηφία της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» (F2F) από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, με τον σχηματισμό της κυβέρνησης «φωτεινός σηματοδότης» στη Γερμανία, όπου θα διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι Πράσινοι, συνθέτουν ένα παζλ ραγδαίων αλλαγών που θα επηρεάσει και τη χώρα μας.
Η προσπάθεια των ευρωπαϊκών οργανώσεων COPA και COGECA τις τελευταίες εβδομάδες για τη στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» δεν στάθηκε ικανή να αποτρέψει το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου. Να υπενθυμίσουμε ότι –όπως είχε γράψει η «ΥΧ» την περασμένη εβδομάδα– οι COPA και COGECA ζητούν την απόσυρση έξι τροπολογιών/στόχων, με την απόσυρση του στόχου μείωσης της χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων να κρίνεται ως «η πιο σημαντική».
Τα επιχειρήματα των COPA και COGECA στηρίζονται στα αποτελέσματα διάφορων μελετών σχετικά με τις επιπτώσεις από την εφαρμογή της στρατηγικής. Παρά τις προφορικές απαντήσεις που έδινε η Κομισιόν, μόλις πριν από λίγες ημέρες εξέδωσε και σχετική ανακοίνωση, στην οποία, μεταξύ άλλων, εξηγεί ότι «τα μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν σε όλες τις μελέτες δεν είναι ικανά να υπολογίσουν τις αλλαγές, όσον αφορά τη ζήτηση ή την υποστήριξη που θα παρέχεται από νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες και τη νέα ΚΑΠ. Συνεπώς, οι μελέτες καλύπτουν μόνο μερικά στοιχεία της στρατηγικής και πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή».
Ευρωβουλή
Την επίσημη θέση της Κομισιόν ακολούθησε το ψήφισμα αποδοχής της πρότασης για τη στρατηγική από την Ολομέλεια (εγκρίθηκε με 452 ψήφους υπέρ, 170 κατά και 76 αποχές). Οι ευρωβουλευτές με το ψήφισμά τους τονίζουν την ανάγκη να ενισχυθεί η βιωσιμότητα σε κάθε στάδιο της αλυσίδας παραγωγής τροφίμων και υπενθυμίζουν ότι όλοι, από τους αγρότες μέχρι τους καταναλωτές, πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν.
Σημειώνουν, δε, ότι πρέπει να διασφαλιστεί πως τα κέρδη από τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων θα κατανέμονται δικαιότερα υπέρ των αγροτών. Για τον λόγο αυτόν, καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντείνει τις προσπάθειες, μεταξύ άλλων και μέσω της προσαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού, προκειμένου να ενισχυθεί η θέση των αγροτών στην αλυσίδα παραγωγής.
Βέβαια, μέχρι την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας την Τετάρτη 20/10, το παρασκήνιο στους διαδρόμους της Ευρωβουλής ήταν ιδιαίτερα έντονο, με ευρωβουλευτές να αλληλοκατηγορούνται, οι μεν ότι προωθούν οικονομικά συμφέροντα συγκεκριμένων λόμπι, οι δε ότι με πρωτοβουλία του αντιπροέδρου της Επιτροπής, Φ. Τίμερμανς, αποκρύπτονταν από τους αγρότες οι αρνητικές επιπτώσεις από την εφαρμογή της F2F.
Πλέον, όλα δείχνουν ότι ενισχύεται συνεχώς η άποψη που θέλει τη στρατηγική να αποκτά νομοθετική ισχύ, απεμπολώντας έτσι τον προτρεπτικό σημερινό της χαρακτήρα. Με αυτήν τη θέση τάσσονται εξάλλου όχι μόνο αρκετοί ευρωβουλευτές, αλλά και εθνικές κυβερνήσεις, όπως η Ολλανδία.
Μάλιστα, το μέτωπο αυτό προβλέπεται να ενισχυθεί και από τη Γερμανία, με τον σχηματισμό της κυβέρνησης συνασπισμού από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD), τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους (FDP). Φυσικά, με τις ευλογίες της Κομισιόν, η οποία υπερασπίζεται σθεναρά το όραμα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Πράσινο το χαρτοφυλάκιο;
Σε επικοινωνία της «ΥΧ» με ανώτατο στέλεχος από το περιβάλλον των Πρασίνων της Γερμανίας, γίνεται σαφές ότι σημαντικό ρόλο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις θα διαδραματίσει το πρόσωπο που θα αναλάβει τα ηνία του γερμανικού υπουργείου Γεωργίας.
Με τις επίσημες διαπραγματεύσεις για την κατανομή των χαρτοφυλακίων να έχει ξεκινήσει από το απόγευμα της Πέμπτης 21/10, οι πιθανότητες να αναλάβει το υπουργείο Γεωργίας πρόσωπο – κλειδί από το κόμμα των Πρασίνων γίνονται όλο και πιο ισχυρές. «Είναι πιθανό, αλλά όχι σίγουρο», αναφέρει χαρακτηριστικά το στέλεχος.
Η τελευταία αυτή εξέλιξη δείχνει ότι τίποτα δεν έχει κριθεί στην πολιτική σκακιέρα, ειδικά μετά τις διαρροές στον γερμανικό Τύπο περί «ρεαλιστικής υποψηφιότητας» της Στέφι Λέμκε από το FDP. Πάντως, εκτιμάται ότι ο σχεδιασμός της νέας κυβέρνησης θα στηριχθεί τελικά σε συμβιβασμό ανάμεσα στην παραδοσιακή Ένωση Αγροτών της Γερμανίας (DBV), των βιομηχανιών, αλλά και των ΜΚΟ της χώρας, με στόχο:
✱ Μια πιο πράσινη εθνική πολιτική κατά την εφαρμογή της ΚΑΠ.
✱ Την προώθηση ενός συστήματος έγκαιρης πριμοδότησης για τους αγρότες που συνδυάζουν πράσινες πρακτικές στον 1ο και στον 2ο πυλώνα.
✱ Τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων.
✱ Τη φορολόγηση της χρήσης ορυκτών λιπασμάτων.
✱ Την ισχυρότερη ώθηση για την αύξηση της βιολογικής γεωργίας.
✱ Την ενεργή προώθηση της στρατηγικής F2F.
Σκεπτική η παραδοσιακή Ένωση Αγροτών
Πάντως, όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο Λούκας Μίλερ από την Ένωση Αγροτών της Γερμανίας, η Ένωση ταυτίζεται με τις θέσεις που ανέπτυξε σε έκθεσή της η επιτροπή γεωργίας για το μέλλον της Γερμανίας (ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2020 για τη διεξαγωγή διαλόγου με την κυβέρνηση). Δηλαδή, ότι:
✱ Μόνο η δημιουργία προστιθέμενης αξίας στην αγορά θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των αγροτικών επιχειρήσεων στο μέλλον.
✱ Η γεωργία δεν θα αντέξει μόνη της το βάρος του μετασχηματισμού.
✱ Οι εταιρείες και η κοινωνία πρέπει να επενδύσουν από κοινού στο μέλλον της γερμανικής γεωργίας.
✱ Η ΚΑΠ πρέπει να αξιοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλες εθνικές πολιτικές για να επιταχυνθεί η αναδιάρθρωση της γεωργίας, παρέχοντας ταυτόχρονα στους οικονομικούς φορείς ασφάλεια κατά τον σχεδιασμό και τις επενδύσεις τους.
✱ Νέες τεχνικές αναπαραγωγής καλύτερα προσαρμοσμένες στο κλίμα για υψηλότερη απόδοση.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος της Ένωσης, Χοακίμ Ρούκβιεντ, χαρακτήρισε την ψηφοφορία της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου «απογοητευτική». Προς το παρόν, 22 ομάδες εργασίας πρέπει να διαπραγματευτούν τις λεπτομέρειες της συμφωνίας ενός ενδεχόμενου κυβερνητικού συνασπισμού για διάφορα θέματα και τομείς πολιτικής, μεταξύ αυτών και της αγροτικής ανάπτυξης.
