Νωθρή η αγορά στο σκληρό παρά το φρένο στις τουρκικές εξαγωγές

Επιστροφή σε μια μορφή κανονικότητας -όσο μπορεί βέβαια να επικαλεστεί κανείς τον όρο αυτό σε μια σεζόν διάστικτη από εκπλήξεις κι ανατροπές, όπως η φετινή- σηματοδοτεί για τη διεθνή αγορά σκληρού σιταριού η απόφαση της Τουρκίας να βάλει φρένο στις εξαγωγές της από τον ερχόμενο μήνα.

Σύμφωνα με νέο κανονισμό που εξέδωσαν οι αρμόδιες αρχές της γειτονικής χώρας, όσοι επιθυμούν να εξάγουν σκληρό σιτάρι (όπως και καλαμπόκι) τον Οκτώβριο θα πρέπει να υποβάλουν μεταξύ 25 και 29 Σεπτεμβρίου αίτημα για να εξασφαλίσουν τη σχετική άδεια, ενώ αντίστοιχη προθεσμία ακούγεται ότι θα οριστεί και για το Νοέμβριο. Η πρόβλεψη αυτή δεν κλείνει εντελώς την πόρτα των εξαγωγών, άλλωστε σημαντικές ποσότητες που έχουν αγοραστεί από ξένους εμπορικούς οίκους, με προορισμό χώρες όπως η Αλγερία, δεν έχουν ακόμα φορτωθεί. Εκ των πραγμάτων όμως τις «ρεγουλάρει», περιορίζοντας τους όγκους που θα διατεθούν.

Η εξέλιξη ήταν εν πολλοίς αναμενόμενη από την αγορά, όπου εδώ και αρκετές εβδομάδες κυκλοφορούσε η πληροφορία ότι οι τουρκικές εξαγωγές θα κατεβάσουν ταχύτητα, ενδεχομένως και να διακοπούν από τα μέσα Σεπτεμβρίου και μετά. Ωστόσο, σε αυτό το σύντομο διάστημα της -αναπάντεχης- εμφάνισής της στο προσκήνιο ως εξαγωγέας σκληρού σιταριού, η Τουρκία πρόλαβε να καταστεί με διαφορά ο μεγαλύτερος προμηθευτής της ΕΕ.

Τα στοιχεία της Κομισιόν είναι αποκαλυπτικά: Μέχρι τις 24 Σεπτεμβρίου και τις πρώτες 13 εβδομάδες της τρέχουσας εμπορικής σεζόν, είχαν εισαχθεί στην Ευρώπη από την Τουρκία 300.858 τόνοι σκληρού σιταριού, με το μερίδιο της χώρας στο σύνολο των εισαγωγών να ανέρχεται σε 47,4%. Το αντίστοιχο περσινό διάστημα, η Τουρκία είχε εξάγει στην ΕΕ μόλις 12 τόνους, με το ποσοστό της να είναι ουσιαστικά μηδενικό. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, μέχρι τις αρχές της εβδομάδας η Τουρκία είχε εξάγει σε όλους τους προορισμούς κάτι λιγότερο από 500.000 τόνους, ενώ εκκρεμούσε η εκτέλεση άλλων 250.000 τόνων περίπου, με αποδέκτες κατά κύριο λόγο την Αλγερία, την Τυνησία, την Ισπανία και το Μαρόκο.

Εκτός από την Τουρκία, όμως, η ΕΕ «υποδέχτηκε» φέτος και μεγάλες ποσότητες ρωσικού σκληρού σιταριού, οι οποίες μέχρι τις 24 Σεπτεμβρίου ανέρχονταν σε 157.292 τόνους και αντιστοιχούσαν σε μερίδιο 24,8%, έναντι 0% πέρυσι. Αποτέλεσμα των αυξημένων τουρκικών και ρωσικών εξαγωγών ήταν το ποσοστό του Καναδά να μειωθεί στο 13,5% από 56,1% πέρυσι, παρά το γεγονός ότι σε απόλυτα νούμερα οι ποσότητες ήταν αυξημένες (85.646 τόνοι από 34.973 τόνους πέρυσι). Τέταρτος μεγαλύτερος προμηθευτής της Ευρώπης είναι τη φετινή σεζόν το Καζακστάν με 70.059 τόνους, ποσοστό αυξημένο στο 11%, έναντι 2,8% πέρυσι. Σημαντική άνοδος καταγράφεται και στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, που έφτασαν τους 15.852 τόνους, έναντι μόλις 58 τόνων πέρυσι, με το μερίδιο της χώρας να σκαρφαλώνει από το 0,1% στο 2,5%.

Η Ιταλία απορρόφησε, όπως αναμενόταν, τον μεγαλύτερο όγκο των εισαγωγών, με τις σχετικές ποσότητες να ανέρχονται σε 510.455 τόνους. Ακολούθησε η Ισπανία, που λόγω της ξηρασίας είχε φέτος ελάχιστη παραγωγή, με 53.498 τόνους, ενώ στην τρίτη θέση βρίσκουμε την Ελλάδα, με 29.089 τόνους. Συνολικά, η ΕΕ εισήγαγε από 1 Ιουλίου έως 24 Σεπτεμβρίου 634.841 τόνους σκληρού σιταριού, ποσότητα δεκαπλάσια από πέρυσι (62.380 τόνοι) και σχεδόν διπλάσια από το αντίστοιχο διάστημα της σεζόν 2021/2022 (347.231 τόνοι).

Κάλμα στα ιταλικά χρηματιστήρια

Όπως έγραψε σε σχετικά ρεπορτάζ η «ΥΧ», η εμφάνιση της Τουρκίας ήρθε να «καλμάρει» τις αγορές και δη τους Ιταλούς αγοραστές, που μέχρι τα τέλη Ιουλίου δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι βρίσκονταν σε μια κατάσταση πανικού, ένεκα των προβλημάτων που παρουσίαζαν η ιταλική -κατά κύριο λόγο- και η ελληνική -κατά δεύτερο- σοδειά. Συνέπεια αυτού ήταν να συμπιεστούν οι τιμές, που τις πρώτες εβδομάδες της σεζόν είχαν εισέλθει σε ένα ανοδικό κανάλι.

Η ηρεμία αυτή συντηρείται επί του παρόντος, καθώς οι Ιταλοί εμφανίζονται καλυμμένοι για αρκετούς μήνες, έχοντας προμηθευτεί μεγάλες ποσότητες πρώτης ύλης. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να καθυστερήσει την ανοδική αντίδραση των τιμών που μέχρι πρόσφατα ανέμεναν αρκετοί αναλυτές αφ’ ης στιγμής «έβγαινε» από το κάδρο η Τουρκία, δεδομένου ότι το ισοζύγιο προσφοράς-ζήτησης παραμένει κάτι παραπάνω από σφικτό.

Ενδεικτικά, στις νεότερες εκτιμήσεις του, το Διεθνές Συμβούλιο Δημητριακών (IGC) τοποθετεί τη σοδειά του Καναδά στους 4,1 εκατ. τόνους, ευθυγραμμιζόμενο με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Στατιστικής Υπηρεσίας της βορειοαμερικανικής χώρας. Στο ίδιο report, το IGC αναβάθμισε κατά 800.000 τόνους την εκτίμηση για την παγκόσμια παραγωγή, την οποία πλέον τοποθετεί στους 31,4 εκατ. τόνους, Για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, ωστόσο, σύμφωνα πάντα με το IGC, θα υπολείπεται της κατανάλωσης εξ ου και τα αποθέματα αναμένεται να συρρικνωθούν στους 3,9 εκατ. τόνους, δηλαδή 34% κάτω από το 2022/2023 και στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 30 και πλέον ετών.

Έως 355 ευρώ FOB oι τελευταίες  εξαγωγικές δουλειές

Η πιεστική αυτή συνθήκη πάντως δεν αποτυπώνεται μέχρι στιγμής στις διεθνείς και δη στις ιταλικές αγορές, που τις τελευταίες εβδομάδες παρουσιάζουν μια σταθερότητα. Την περασμένη εβδομάδα, οι τιμές τόσο του εγχώριου, όσο και του καναδέζικου σκληρού παρέμειναν αμετάβλητες στην Αλταμούρα, ενώ το ίδιο συνέβη αυτή την εβδομάδα στη Μπολόνια και στη Φότζια, όπου η πρώτη κατηγορία (ελάχιστο ειδικό βάρος 78 kg/hl, υαλώδη 70%, πρωτεΐνη 12%) κινείται στα 395-400 ευρώ/τόνο και η δεύτερη (ειδικό βάρος 76 kg/hl, υαλώδη 50%, πρωτεΐνη 11%) στα 385-390 ευρώ/τόνο. Μικρή διαφοροποίηση είχαμε στο χρηματιστήριο του Μπάρι, όπου η ανώτερη τιμή της πρώτης ποιότητας «τσίμπησε» 2 ευρώ, με το νέο εύρος να διαμορφώνεται στα 388-400 ευρώ/τόνο.

Αντίστοιχη ηρεμία υπάρχει και στην ελληνική αγορά, καθώς οι Ιταλοί κάθε άλλο παρά «καίγονται» για νέες προμήθειες, με αποτέλεσμα να προσφέρουν τιμές που δυσκολεύονται να αποδεχτούν οι εγχώριοι πωλητές αφού δεν καλύπτουν τα κοστολόγιά τους. Οι τελευταίες εξαγωγικές δουλειές έκλεισαν στα 350 και 355 ευρώ/τόνο FOB, ενώ τις τελευταίες μέρες ακούστηκαν και νούμερα της τάξης των 340-345 ευρώ, δίχως όμως να γίνει σε αυτά τα επίπεδα κάποια συμφωνία.

Οι πέντε μεγαλύτεροι προμηθευτές σκληρού
σιταριού της ΕΕ (έως 24/9/2023)

Πηγή: Koμισιόν