Λιγότερο, αλλά ποιοτικό αναμένεται σε γενικές γραμμές το ελαιόλαδο της νέας περιόδου. Σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση του ΥΠΑΑΤ, οι ποσότητες φέτος αναμένονται στους 235.000 τόνους, χαμηλότερα από το επίπεδο των 275.000 τόνων που κινήθηκαν πέρυσι (κατά 14,55%), ενώ καλή προβλέπεται η ποιότητα, καθώς η παραγωγή έχει γλυτώσει σε μεγάλο βαθμό από τον δάκο. Βάσει των ίδιων στοιχείων, μία καλή χρονιά υπολογίζεται στους 300.000 τόνους.
Αντιστοίχως, στους 230.000 τόνους –εξαιρουμένου του πυρηνελαίου– τοποθετούν την ελληνική παραγωγή και οι προβλέψεις της Κομισιόν, χαμηλότερα κατά 16% από πέρυσι, εκτιμώντας αντίστοιχα σχεδόν ίδια με την περσινή παραγωγή για την Ισπανία, περίπου 1,4 εκατ. τόνους, αύξηση κατά 10% για την Ιταλία στους 300.000 τόνους και κατά 50% για την Πορτογαλία στους 150.000, που αναμένεται να ανεβάσουν την ευρωπαϊκή παραγωγή κατά 2%. Αυξημένη κατά 9%, όμως, προβλέπεται και η παραγωγή τρίτων χωρών, με τη μεγαλύτερη αύξηση να επισημαίνεται για την Τυνησία (+57%).
των Μαρίας Αντωνίου, Μαρίας Αμπατζή, Γιώργου Αργυρίου, Γιώργου Ρούστα, Γιάννη Σάρρου, Νικολέτας Τζώρτζη, Αφροδίτης Χρυσοχόου
Οι παραπάνω εκτιμήσεις για την Ελλάδα, επιβεβαιώνουν και το μεγάλο οδοιπορικό της «ΥΧ» στο φύλλο της 10ης Σεπτεμβρίου, που μιλούσε για μείωση κατά 15%. Πάντως, αυξημένες καταγράφονται οι τιμές, έναντι των αντίστοιχων περσινών.
Σύμφωνα με την εβδομαδιαία εξέλιξη που παρακολουθεί η Κομισιόν, ο εθνικός μέσος όρος του έξτρα παρθένου για τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο (κλείσιμο της περσινής περιόδου και έναρξη της νέας) φέτος κινήθηκε στα 323,57 ευρώ για 100 κιλά προϊόντος, υψηλότερα κατά 42,15% από το αντίστοιχο περσινό διάστημα και κατά 11,14% υψηλότερα από τον μέσο όρο πενταετίας. Υψηλότερες τιμές των περσινών αναφέρουν –όπου αυτές έχουν κυκλοφορήσει– ή εκτιμούν και οι συνομιλητές στο ρεπορτάζ.
Ωστόσο, αρκετοί επισημαίνουν ότι δεν αντισταθμίζεται η απώλεια ποσοτήτων, ενώ δεν λείπουν και όσοι «διαβάζουν» τάσεις υποχώρησης το τελευταίο διάστημα. Με τη συγκομιδή να βρίσκεται σε εξέλιξη λίγο-πολύ σε όλες τις ελαιοκομικές περιοχές της χώρας, η «ΥΧ» στο ρεπορτάζ που ακολουθεί καταγράφει την εικόνα που επικρατεί από την έναρξη της σεζόν, τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν φορείς και παραγωγοί, ενώ ενδεικτική των μειωμένων ποσοτήτων φαίνεται να είναι και η περιορισμένη –σε σύγκριση με άλλες χρονιές– λειτουργία των ελαιοτριβείων.
Αν. Μακεδονία – Θράκη
Καταστροφική η χρονιά
«Τη χειρότερη χρονιά των τελευταίων 40 ετών βιώνουν οι ελαιοπαραγωγοί της Μάκρης. Περιμέναμε να πάρουμε ένα 20% της παραγωγής, αλλά δεν παίρνουμε τίποτα. Πολλοί παραγωγοί θα αγοράσουν λάδι για το σπίτι τους. Η ζημιά προκλήθηκε από την ακαρπία, το χαλάζι και την παγωνιά», δηλώνει ο πρόεδρος του ΑΕΣ Μάκρης Έβρου, Δημοσθένης Χατζηνικολάου. Δυστυχώς, ο ΕΛΓΑ τώρα εποπτεύει τις ζημιές από την παγωνιά του περασμένου Φλεβάρη. Το ελαιοτριβείο λειτουργεί μόνο δύο φορές την εβδομάδα για λίγες ώρες. Η συγκομιδή ξεκίνησε στις 28 Οκτωβρίου και ολοκληρώθηκε ήδη. Ο ίδιος προβληματίζεται και για τις κατακόρυφες αυξήσεις σε εφόδια και ενέργεια που θα αφήσουν ακαλλιέργητα πολλά στρέμματα. Ο διευθυντής της ΔΑΟΚ Καβάλας, Λεωνίδας Καστανάς, εκτιμά πάνω από 60% τη μείωση της παραγωγής στην Καβάλα, λόγω της ξηρασίας του καλοκαιριού και του όψιμου παγετού του χειμώνα. Η συγκομιδή στα ηπειρωτικά ξεκίνησε τέλη Οκτώβρη και η αναλογία καρπού/ελαιολάδου βρίσκεται στα 5-6 κιλά για ένα κιλό λαδιού.
Στις αρχές Νοεμβρίου ξεκίνησαν τη συγκομιδή στη Θάσο τα μέλη του Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Θεολόγου Ποτού και, μέχρι στιγμής, έχει συγκομιστεί το 70% της παραγωγής. Οι παρατεταμένες βροχές και η υγρασία του Σεπτεμβρίου ανέτρεψαν συντριπτικά το σκηνικό, σύμφωνα με τον πρόεδρο Ιωάννη Σουρίνη. «Δημιούργησαν αρρώστιες, σαπίλα, εμφανίστηκε δάκος, με αποτέλεσμα να χάσουμε το 50% της παραγωγής. Επί δέκα ημέρες δεν στέγνωναν ο καρπός και τα φύλλα», λέει χαρακτηριστικά. Από την άλλη, επισημαίνει καλές οξύτητες, της τάξεως των 4-5 γραμμών, «γιατί το άρρωστο προϊόν έπεσε στη γη και συγκομίσαμε μόνο το καθαρό που παράγει πολύ ποιοτικό λάδι», εξηγεί. Ως προς την αναλογία καρπού-ελαιολάδου, εξηγεί ότι στα 100 κιλά ελιά παράγουν 15,5 -16 κιλά λάδι. Το καλό νέο είναι ότι η τιμή παραγωγού από τις εταιρείες που αγοράζουν χονδρική διαμορφώνεται μεταξύ 3,20- 3,40 ευρώ, αναλόγως οξύτητας.
Χαλκιδική
Δυσεύρετο το ελαιόλαδο
Με τη συγκομιδή της ελιάς να έχει ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της και με αποτυπωμένα τα μεγάλα προβλήματα που προκάλεσαν οι καιρικές συνθήκες σε παραγωγή και αποδόσεις, το ελαιόλαδο στη Χαλκιδική χαρακτηρίζεται φέτος ως ένα δυσεύρετο προϊόν. Λόγω της ακαρπίας, η μείωση είναι πάνω από 50% και φτάνει έως και 70%, ανάλογα με την περιοχή.
Για μείωση παραγωγής που φτάνει στο 50% σε σχέση με πέρυσι και συγκομιδή που έχει σχεδόν τελειώσει κάνει λόγο ο Γιώργος Ρούντος, τυποποιητής και ιδιοκτήτης ελαιοτριβείου στο Γομάτι, της Βόρειας Χαλκιδικής. «Κάθε χρόνο και χειρότερα. Το περσινό τονάζ ήταν 50% κάτω από το προπέρσινο και το φετινό κατά 50% κάτω του περσινού», υπολογίζει.
Ίδια εικόνα αποτυπώνεται και στο ελαιοτριβείο της Ελένης Βούζα, με έδρα τα Νέα Μουδανιά. «Θα φτάσουμε γύρω στο 30%-35% της παραγωγής της περσινής χρονιάς. Φέτος, η πτώση ήταν πολύ μεγάλη, ακόμη και στις βρώσιμες ελιές», τονίζει. Η ίδια προσθέτει πως δεν είναι ευχαριστημένη από τις φετινές αποδόσεις, αφού «κάποιες ελιές έχουν απόδοση 5 και κάποιες έχουν 10, 12, 13, οπότε θα πούμε ότι κατά μέσο όρο 7-7,5 κιλά ελιές μας έδωσαν ένα κιλό λάδι».
Ποιοτικά, πάντως, σύμφωνα με τον κ. Ρούντο, οι καιρικές συνθήκες και συγκεκριμένα η ξηρασία ευνόησαν τις ελιές, αφού δεν τους έκανε ζημιά ο δάκος ή το γλοιοσπόριο. Αν και η μείωση στην παραγωγή, ανέβασε, όπως ήταν αναμενόμενο, τις τιμές, ωστόσο αυτό δεν αρκεί για να ισοφαρίσουν τις απώλειες στην παραγωγή.
Σύμφωνα με τους συνομιλητές μας, δεν υπάρχει παραγωγός που να μην πουλάει το λάδι του κάτω από τα 4 ευρώ το λίτρο, όταν πέρσι έφτανε στα 3 ευρώ. «Οι τιμές είναι πολύ καλές. Ακούς για παραγωγούς που πωλούν στα 75 με 80 ευρώ τα 15 κιλά ελαιoλάδου. Ωστόσο, τι να κάνεις την ποιότητα, όταν δεν υπάρχει ποσότητα;», καταλήγει ο κ. Ρούντος.
Θεσσαλία
Μειωμένη καρποφορία και χαμηλή ελαιοπεριεκτικότητα
Ξεκινώντας τη συλλογή από τις αρχές Οκτωβρίου, μειωμένη καρποφορία λόγω των καιρικών συνθηκών (ανοιξιάτικος παγετός, καύσωνας Αυγούστου) διαπιστώνουν οι ελαιοπαραγωγοί της Θεσσαλίας, ενώ σε κάποιες περιοχές της εντοπίζονται και αρνητικές επιπτώσεις στην περιεκτικότητα του καρπού.
Σύμφωνα με τον προϊστάμενο του Τμήματος Φυτοπροστασίας της ΔΑΟΚ Λάρισας, Δημήτρη Σταυρίδη, «αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ενώ τις προηγούμενες χρονιές να χρειάζονταν 5-7 κιλά ελιές για ένα κιλό λάδι, φέτος να απαιτούνται 8-10 κιλά». Ο ίδιος εκτιμά ότι συνολικά ο Νομός Λάρισας θα παραγάγει περίπου 650 τόνους ελαιολάδου. Βέβαια, οι δολωματικοί ψεκασμοί για την αντιμετώπιση του δάκου βοήθησαν στην ποιότητα των διαθέσιμων καρπών, κατά τον ίδιο, με τις οξύτητες να κυμαίνονται στο 0,5%-0,6%, στα όρια του παρθένου ελαιολάδου, σχολιάζει.
Πιο αισιόδοξος ως προς τις αποδόσεις εμφανίζεται ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Μαγνησίας, Νίκος Λιάνος, αφού θεωρεί ότι «τα αραιά δέντρα βοήθησαν στην ανάπτυξη μεγαλύτερων καρπών, άρα και καλύτερων αποδόσεων». Χαρακτηρίζει, δε, «υψηλή» την ποιότητα του ελαιοκάρπου.
Πάντως, παρά την έλλειψη ελαιολάδου, οι τιμές δεν φαίνεται να εκτινάσσονται στα ύψη, σύμφωνα με όσα ακούγονται στην αγορά. Λόγω μειωμένης σοδειάς, οι παραγωγοί θα προτιμήσουν γνωστούς και φίλους με τιμές γύρω στα 4,5 ευρώ/κιλό και όχι εμπόρους, στους οποίους συνήθως πωλούσαν χαμηλότερα.
Την απογοητευτική εικόνα της φετινής ελαιοπαραγωγής επιβεβαιώνει για το Πήλιο ο διευθυντής του ΑΣ Πηλίου-Βορείων Σποράδων, Αναστάσιος Ψοφογιώργος, καθώς σε ελάχιστες περιοχές υπάρχει καρπός στα δέντρα. Σχετικά με την περιεκτικότητα του καρπού, διευκρινίζει ότι «αυτή σχετίζεται και με τις ποικιλίες. «Στις πρώιμες (π.χ. αγουρέλαιο) θα χρειαστούν 8-10 κιλά για ένα κιλό λάδι, στις πιο ώριμες, που λαδώνουν πιο εύκολα, λιγότερα κιλά». Πάντως, όπως εκτιμά, οι τιμές παραγωγού μπορούν να ξεπεράσουν και τα 5 ευρώ/κιλό, αφού δεν υπάρχουν αποθέματα, ενώ φέτος η παραγωγή είναι λειψή.
Πελοπόννησος
Μειωμένη η παραγωγή, αυξημένες οι τιμές
Μειωμένες παραγωγές, αλλά υψηλότερες τιμές σε σχέση με την περασμένη χρονιά χαρακτηρίζουν φέτος την ελαιοκομική περίοδο για την Πελοπόννησο. Για τη Μεσσηνία, η συγκομιδή ξεκίνησε πριν από έναν μήνα και προχωρά με προβλήματα που σχετίζονται περισσότερο με το γλοιοσπόριο, το οποίο εμφανίστηκε λόγω υψηλών θερμοκρασιών και υγρασίας, σύμφωνα με τον Γιώργο Κόκκινο, πρόεδρο της Ομάδας Παραγωγών Νηλέας.
«Τελειώνουμε με τη Μαυρολιά και σύντομα θα αρχίσουμε την Κορωνέικη» ανέφερε, εκτιμώντας μειωμένη παραγωγή πάνω από 50% για την πρώτη, λόγω των συνθηκών που επικράτησαν τον Φεβρουάριο, αλλά και μείωση 40% για τη δεύτερη, σε σύγκριση με πέρυσι.
Από τα πρώτα δείγματα, ικανοποιητικές αποδόσεις για την περίοδο εμφανίζει η Κορωνέικη ποικιλία, περίπου στο 16%. Όμως, πτώση της απόδοσης αναφέρει για τη Μαυρολιά, η οποία βρίσκεται στο 10%. Πάντως, σύμφωνα με τον ίδιο, οι τιμές της περιόδου βρίσκονται περίπου στα 3,5 ευρώ.
Μείωση παραγωγής που ξεπερνά το 50%, αλλά και αποδόσεις κάτω των προσδοκιών (5,5-6 κιλά καρπού για ένα κιλό λαδιού) μεταφέρει από την περιοχή της Κορινθίας ο παραγωγός Θοδωρής Τσιάνος. Το μόνο θετικό για την περιοχή, σύμφωνα με τον ίδιο, φαίνεται ότι είναι οι τιμές που κινούνται μεταξύ 3,30-3,50 ευρώ, υψηλότερα κατά 50 λεπτά των περσινών, με την περιοχή να έχει αρχίσει τη συλλογή από την 1η Νοέμβρη.
Μείωση παραγωγής της τάξεως του 50% από πέρυσι αναφέρει από την Ερμιονίδα στην Αργολίδα ο πρόεδρος του ΑΣ «Θερμασία Δήμητρα», Κώστας Μέλλος. Οι αποδόσεις μετά την τελευταία βροχή έχουν ανέβει και αναμένουν περαιτέρω βελτίωση μπαίνοντας στην Κορωνέικη. Οι τιμές, κατά τον ίδιο, ξεκίνησαν με 3,80 ευρώ, όμως, «τώρα πάμε για 3,30-3,20», ανέφερε.
Σε μεγάλη καταστροφή και μείωση, που φτάνει στο 90%, αναφέρεται ο παραγωγός Γιώργος Αγγέλου, από την περιοχή της Επιδαύρου. «Εδώ και 10 μέρες που ξεκίνησε η συγκομιδή καταγράφουμε την απόλυτη καταστροφή. Στις κακές εποχές, έβγαζα 8 τόνους λάδι και αυτήν τη χρονιά είναι ζήτημα αν θα μαζέψω έναν τόνο», σχολιάζει χαρακτηριστικά.
Ξεκινώντας τέλη Σεπτέμβρη από τα νότια και την περιοχή της Αθηνοελιάς, στον ρυθμό της συγκομιδής έχει μπει και η Λακωνία. Αυξημένη παραγωγή κατά 20% εκτιμά ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού των Αγ. Αποστόλων, Παναγιώτης Μπατσάκης, στην περιοχή όπου εδρεύει η οργάνωση.
Η τελευταία ξεκίνησε με τη διάθεση 480 τόνων προϊόντος με την τιμή των 4,20 ευρώ. «Τώρα είμαστε στα 3,5 ευρώ για 320 τόνους», προσθέτει, σχολιάζοντας ότι πρόκειται σίγουρα για καλύτερες τιμές από την περασμένη χρονιά.
Τις επόμενες ημέρες ακολουθεί το 2ο μέρος του οδοιπορικού
με Στερεά Ελλάδα, Κρήτη, Δυτική Ελλάδα και Λέσβο
