Δημοσιογραφική επιμέλεια: Γεωργία Μπόχτη
Ρεπορτάζ: Μαρία Αμπατζή, Γιώργος Αργυρίου, Γιώργος Ρούστας, Γιάννης Σάρρος, Νικολέτα Τζώρτζη, Αφροδίτη Χρυσοχόου
Νέο γενικό lockdown επιβλήθηκε από το πρωί του Σαββάτου 7 Νοεμβρίου, καθώς η χώρα έχει εισέλθει στο δεύτερο κύμα της πανδημίας, με την καθημερινότητα των πολιτών να έχει ήδη επηρεαστεί βαθιά από την επιβολή των περιοριστικών μέτρων το τελευταίο χρονικό διάστημα για την προστασία της δημόσιας υγείας. Με τα κρούσματα να αυξάνονται καθημερινά, οι Έλληνες παραγωγοί καλούνται και πάλι να θωρακίσουν την επισιτιστική ασφάλεια της χώρας. Η κατάσταση, όμως, δεν είναι καθόλου εύκολη, με δεδομένο ότι οι οικονομικές πληγές από το προηγούμενο lockdown παραμένουν ανοιχτές.
Σύμφωνα με το οδοιπορικό της «ΥΧ», σε πολλές περιοχές καταγράφονται ακόμα σημαντικές ελλείψεις σε εργάτες γης, ιδίως όσον αφορά τη συγκομιδή του ελαιοκάρπου, η διάθεση των προϊόντων παρουσιάζει ήδη σημαντική δυσλειτουργία, το μοντέλο λειτουργίας των λαϊκών αγορών έχει μειώσει στο ήμισυ τον τζίρο, κάποιοι παραγωγοί αποφάσισαν να μειώσουν τις καλλιέργειές τους, ενώ άλλοι αδυνατούν να προβούν στον όποιο προγραμματισμό. Την ίδια ώρα, σε τοπικό επίπεδο, συνεταιρισμοί πρωτοστατούν για τη λήψη μέτρων με στόχο τον περιορισμό του κορωνοϊού σε αμιγώς αγροτικές περιοχές.
Το πρώτο lockdown
Καθολικό lockdown εφαρμόστηκε εδώ και μερικές μέρες ήδη στις ΠΕ Θεσσαλονίκης και Σερρών. Μπορεί οι μεταφορές των αγροτικών προϊόντων έως και σήμερα να γίνονται προς το παρόν κανονικά και χωρίς προβλήματα, ωστόσο η γραφειοκρατία σε καίριους τομείς του Δημοσίου έχει ήδη προκαλέσει αγκυλώσεις και καθυστερήσεις. Όπως τονίζει ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Σερρών, Χρήστος Μέγκλας, «όταν συμβαίνουν τέτοια μεγάλα γεγονότα, υπάρχουν επιπτώσεις στην αγροτική οικονομία. Πέφτουν οι τζίροι, αλλά εντοπίζονται και δυσκολίες στη μετακίνηση, στις πωλήσεις, στις εισαγωγές, καθυστερήσεις στις τελωνειακές διασαφήσεις και στις διαδικασίες στα λιμάνια. Εκεί υπάρχει κυρίως το πρόβλημα με τη γραφειοκρατία».
Από την πλευρά των παραγωγών, ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Θεσσαλονίκης, Χρήστος Τσιχήτας, σημειώνει ότι τα περιοριστικά μέτρα δημιουργούν πολλά προβλήματα. «Θεωρώ ότι θα υπάρχουν επιπτώσεις παντού. Από τη στιγμή που είναι κλειστά τα καταστήματα εστίασης, τα οποία χρησιμοποιούν αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα και γίνεται μάλιστα σπατάλη σε αυτά, καθώς ό,τι δεν πωλείται καταλήγει στα απορρίμματα, θα έχουμε μείωση της κατανάλωσης σε αγροτικά προϊόντα» επισημαίνει.
Για τους κτηνοτρόφους στον Νομό Σερρών, το χτύπημα είναι διπλό. Από τη μία πλευρά, το καθολικό lockdown, και από την άλλη, ο εντοπισμός κρουσμάτων καταρροϊκού πυρετού και η απαγόρευση μετακίνησης ζώων σε άλλους νομούς, φέρνει την κατάσταση στο απροχώρητο, όπως σημειώνει η πρόεδρος του Πανσερραϊκού Κτηνοτροφικού Συλλόγου, Ελπίδα Σιδηροπούλου. «Κλείνει όλη η εμπορική αγορά και δημιουργείται πρόβλημα σε όλη την κτηνοτροφική αλυσίδα και στον παραγωγό, αφού ο καταναλωτής οδηγείται στα σούπερ μάρκετ και στο κατεψυγμένο εισαγόμενο κρέας».
Αναταράξεις στις τιμές
Έντονες είναι οι επιπτώσεις των εξελίξεων της πανδημίας και στη Θεσσαλία, όσον αφορά τα προϊόντα που απευθύνονται στην εστίαση. Σύμφωνα με τον αντιπεριφερειάρχη Πρωτογενούς Τομέα, Γιώργο Λαδόπουλο, «δυστυχώς σε κάποιους κλάδους οι εξελίξεις είναι δυσάρεστες, ανάλογες με αυτές της περασμένης άνοιξης, όταν συνέβη το πρώτο γενικό lockdown. Με το κλείσιμο των καταστημάτων εστίασης πάγωσε η αγορά σε όλα τα είδη κρέατος, ιδιαίτερα στο χοιρινό. Σε μικρότερο βαθμό, με μεγάλη όμως οικονομική ζημιά για τους παραγωγούς, επλήγη και η ιχθυοκαλλιέργεια, αφού κατέβασαν ρολά και τα τσιπουράδικα. Ιδιαίτερα στον Βόλο, η ζημιά είναι μεγάλη. Μεγάλο πρόβλημα, επίσης, αντιμετωπίζουν τα οινοποιεία, που δεν μπορούν να διαθέσουν τα κρασιά τους».
Αυτήν τη στιγμή, το πρόβλημα εστιάζεται στα λαχανικά, καθώς τα περιοριστικά μέτρα υποχρεώνουν τους παραγωγούς να μη στήνουν τους πάγκους τους καθημερινά στις λαϊκές αγορές, με αποτέλεσμα η διάθεση των προϊόντων τους να καθίσταται προβληματική. Όπως καταγγέλλουν στην «ΥΧ» παραγωγοί κρεμμυδιών, «το προϊόν είναι ευπαθές και αν δεν πουληθεί άμεσα, κινδυνεύει να χαλάσει. Μία σειρά κρεμμυδιού να χαλάσει, επηρεάζει πολλά ακόμη και επειδή το ξεδιάλεγμα είναι χρονοβόρο και κοστοβόρο, κάποιοι αναγκάζονται να τα δώσουν στα ζώα για τροφή».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΕΑΣ Βόλου, Νικήτας Πρίντζος, διαπιστώνει ότι «η μείωση επισκεψιμότητας στα σούπερ μάρκετ έχει επιφέρει αλλαγές και στην καταναλωτική συμπεριφορά. Έτσι, αυξήθηκε η κατανάλωση -και κατά συνέπεια και η τιμή- στο γάλα μακράς διάρκειας, με αντίστοιχη μείωση στο φρέσκο». Με την ευκαιρία, ο έμπειρος συνεταιριστής παρατηρεί ότι «η κατάσταση θα είναι δύσκολη για όλους και κατά συνέπεια και για τον αγροτικό τομέα.
Αν μειωθεί το εισόδημα του κόσμου, θα μειωθεί και η κατανάλωση. Επίσης, θα πρέπει η πολιτεία να προετοιμαστεί για πιθανό κλείσιμο συνόρων των ευρωπαϊκών κρατών, άρα επανέρχεται το ζήτημα της εξασφάλισης της διατροφικής αυτάρκειας και η αναγκαιότητα στήριξης του αγροδιατροφικού τομέα».
Αντίθετη πορεία ακολουθούν τα φρούτα
Διαφορετική είναι η εικόνα για τα φρούτα. Στις λαϊκές αγορές, σύμφωνα με τον πρόεδρο Παραγωγών Λαϊκών Αγορών, Δημήτρη Πούρικα, πορτοκάλια, μήλα και άλλα φρούτα που περιέχουν βιταμίνες και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, προτιμώνται από τους καταναλωτές και είναι ανάρπαστα, ενώ οι τιμές τους συνεχώς ανεβαίνουν. Το αυξημένο ενδιαφέρον των καταναλωτών για μήλα επιβεβαιώνει και ο διευθυντής του Συνεταιρισμού Ζαγοράς, Διονύσης Βαλασσάς.
Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, ο εκπρόσωπος των πωλητών λαϊκών αγορών στην αρμόδια επιτροπή της περιφέρειας και παραγωγός δενδρωδών καλλιεργειών, Πασχάλης Αθανασίου, διατηρεί στα ίδια επίπεδα την καλλιέργεια μήλων και μεταφέρει πως αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους πώλησης ακόμα και με διαδικτυακές παραγγελίες.
Στους πάγκους της λαϊκής
Ο Δραμινός Νίκος Μπενιάτογλος, βιοκαλλιεργητής ροδιού και λωτού και μεταποιητής, διακρίνει στον νομό του μείωση της κίνησης περίπου στο 10% συγκριτικά με πέρυσι. Ο Γιώργος Κουτρουλός, παραγωγός φυτών και κηπευτικών, πρόεδρος στο Σωματείο Παραγωγών Λαϊκών Αγορών Ροδόπης και μέλος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Παραγωγών Λαϊκών Αγορών Κεντρικής & Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Θράκης, πουλάει σε όλες τις λαϊκές της Θράκης, βιώνοντας τις καταστροφικές συνέπειες από την εαρινή έναρξη της πανδημίας μέχρι σήμερα. Το 50% της συμμετοχής προκαλεί αβεβαιότητα και μείωση του τζίρου τουλάχιστον στο μισό.
Οι πωλητές κέρδισαν την εμπιστοσύνη του κόσμου, καθώς «επί επτά μήνες είμαστε με μάσκες και αντισηπτικά», δεν μπορούν όμως να αντιστρέψουν την οικονομική ύφεση που μείωσε την καταναλωτική δύναμη.
Κόβουν στρέμματα για να βγουν τα νούμερα
Ο ίδιος, όπως και όλοι οι συνάδελφοί του, μείωσε στο μισό τις καλλιέργειες, επί του παρόντος στα πράσινα λαχανικά. «Αν παρατηρήσετε πανελλαδικά, η τιμή της ντομάτας είναι αυξημένη», επισημαίνει. Το συγκεκριμένο παράδειγμα δείχνει ότι δεν μπορούν να προβλέψουν τη ζήτηση, η οποία επηρεάστηκε από το πρώτο αλλά και το σημερινό λουκέτο στην εστίαση, που στηρίζει τα μέγιστα τον πρωτογενή τομέα. «Το τρίμηνο της άνοιξης, οι παραγωγοί στη Ροδόπη δεν έβγαλαν καν το κόστος καλλιέργειας, άρα του χρόνου δεν θα μπορέσουν να αγοράσουν εφόδια και η στήριξη από την πολιτεία είναι μηδαμινή», περιγράφει.
Εισαγόμενοι βοσκοί
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος των κτηνοτρόφων Δράμας, Γιάννης Κιτσουκάκης, αναφέρει ότι σχετικά με τους βοσκούς που έρχονται, ειδικά από την Αλβανία, υπάρχει μία ειδική διαδικασία. «Από την Αλβανία είναι οι περισσότεροι συνεργάτες μας, γιατί μόνο με αυτούς μπορούμε να δουλέψουμε. Από άλλες χώρες, είτε είναι ανειδίκευτοι, είτε δεν υπάρχει πλαίσιο συνεργασίας. Δυστυχώς, υπάρχει περιορισμός στα σύνορα και ενδεχομένως κάποια στιγμή να δημιουργηθεί πρόβλημα, τώρα που θα γίνουν πιο αυστηρά τα μέτρα». Εξηγεί ότι, στην παρούσα φάση, οι απαιτήσεις των κοπαδιών δεν είναι μεγάλες και καταφέρνουν να τα διαχειρίζονται μέσα στον χειμώνα. «Όταν, όμως, αρχίσει η δουλειά από το νέο έτος, θα αρχίσουν να δημιουργούνται προβλήματα, εάν δεν βρεθεί τρόπος να μπορούν να έρχονται για εργασία».
Στέρεψε από εργάτες γης η Δυτική Ελλάδα
Στη Δυτική Ελλάδα, η έλλειψη αγροτικών χεριών ήδη υπήρχε σε μεγάλο βαθμό, αλλά τώρα με τις παρούσες συνθήκες έχει επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο.
Συνομιλώντας με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Κηπευτικών «Ηλείας Κήπος», Γιάννη Αρβανιτάκη, μας μετέφερε την ανησυχία και την αγωνία των καλλιεργητών. «Το γεγονός ότι τα καταστήματα κλείνουν και ο κόσμος φοβάται να βγει, αυτομάτως προκαλεί προβλήματα στην εμπορία των αγροτικών προϊόντων», και προσθέτει: «Με την τηλεργασία δεν μπορούμε δυστυχώς να διεκπεραιώσουμε όλες τις δουλειές μας και όλα τα διαδικαστικά ζητήματα που ανακύπτουν γύρω από τη γεωργική μας δραστηριότητα». Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στην έλλειψη εργατικών χεριών. «Από την Αλβανία έρχονταν εδώ στην Ηλεία εργάτες, αλλά δυστυχώς αυτό τώρα δεν είναι εφικτό. Έχουμε σοβαρό πρόβλημα με τα εργατικά χέρια, που χρειάζονται για το μάζεμα των κηπευτικών». Αντίστοιχο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι ελαιοπαραγωγοί σε Ηλεία και Αιτωλοακαρνανία.
«Εδώ και χρόνια έχουμε σημαντική έλλειψη από εργατικά χέρια. Δεν βρίσκουμε ανθρώπους να μαζέψουν την ελιά. Τώρα η κατάσταση έχει γίνει ακόμα πιο δύσκολη και δεν ξέρω τι θα κάνουμε», τονίζει ο ελαιοπαραγωγός από την Αμαλιάδα, Νίκος Ζαγαρέλος. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καινούργιου, Περικλής Παπασάικας, υπογραμμίζει ότι ακόμα δεν έχει ξεκινήσει η συγκομιδή, «όμως από την άλλη εβδομάδα θα βρεθούμε αντιμέτωποι με την έλλειψη χεριών. Σε δέκα ημέρες ξεκινά η συγκομιδή της Κονσερβολιάς και της ελιάς Καλαμών και δεν έχουμε εργάτες. Οι Αλβανοί πλέον λόγω κορωνοϊού δεν μπορούν να έρθουν. Μας στέλνουν μέσω προγραμμάτων ανθρώπους από την Ασία και την Αφρική, αλλά δεν ξέρουν τη δουλειά», επισημαίνει.
Ο παραγωγός φράουλας, Δημήτρης Τακτικός, ανέφερε πως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει θέμα γιατί το προϊόν βρίσκεται στη διαδικασία της φύτευσης, ωστόσο η αγωνία όλων είναι έκδηλη, καθώς οι συνθήκες είναι ρευστές και κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι μέλλει γενέσθαι.
Μαζικά τεστ στη Λακωνία
Σε επαγρύπνηση βρίσκονται οι παραγωγοί στην Πελοπόννησο, αφού η συγκομιδή της ελιάς είναι σε εξέλιξη, ενώ άρχισε και η συγκομιδή των εσπεριδοειδών. Στη Λακωνία, που έζησε ισχυρό σοκ τον περασμένο Σεπτέμβριο, με την εμφάνιση των 37 καταγεγραμμένων κρουσμάτων, όλοι είναι σε ετοιμότητα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μολάων, Παναγιώτη Ντανάκα, «την άλλη εβδομάδα, με πρωτοβουλία των αγροτικών συνεταιρισμών και σε συνεργασία με τη νοσοκομειακή μονάδα των Μολάων, αρχίζουμε τεστ ανίχνευσης στους εργάτες γης της περιοχής. Ήδη, έχουμε προγραμματίσει τεστ σε 150 άτομα και θα υπάρξει και δεύτερη φάση. Παίρνουμε όλα τα μέτρα, ώστε να μη συμβεί κάτι που θα δημιουργήσει πρόβλημα την περίοδο της συγκομιδής».
Στη Μεσσηνία, από την ομάδα παραγωγών «Νηλέας» ο Γιώργος Κόκκινος επισημαίνει: «Οι ξένοι εργάτες γης αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της κατάστασης, αλλά οι συνθήκες διαβίωσής τους αποτελούν μεγάλο πρόβλημα. Εκεί κανένας δεν μπορεί να παρέμβει και έτσι ο κίνδυνος πάντα υπάρχει».
Στην Αργολίδα, με πρωτοβουλία της ΚΑΣΟΑ Δαναός, συνεταιρισμοί και ιδιωτικές επιχειρήσεις συνέταξαν ένα έγγραφο το οποίο και παρέδωσαν στον αντιπεριφερειάρχη, Γιάννη Μαλτέζο, τονίζοντας την ανάγκη δημιουργίας ξενοδοχείου COVID-19, ώστε να μη βρεθούν οι παραγωγοί κατά τη διάρκεια της συγκομιδής μπροστά σε απρόβλεπτες καταστάσεις.
Φόβοι για αμάζευτες ελιές στη Στερεά
Στη Στερεά Ελλάδα, πρόβλημα έλλειψης εργατών παρουσιάζουν οι ελαιοκομικές περιοχές και κυρίως η Φθιώτιδα. Σύμφωνα με τον Γιάννη Σιλαίο, πρόεδρο του Παμφθιωτικού Αγροτικού Συλλόγου, «η ζήτηση εργατών γης για τη συλλογή της ελιάς ξεπερνά τους 2.500 και προς το παρόν δεν έχει γίνει τίποτα. Πριν από δύο μήνες καταθέσαμε σχετική πρόταση προς τη ΔΑΟΚ, αλλά δεν λάβαμε καμία απάντηση. Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι απούσα», τονίζει.
Σε ό,τι αφορά τις περιοχές Εύβοιας και Βοιωτίας, οι οποίες γειτνιάζουν με την Αττική και αποτελούν τους λαχανόκηπους της πρωτεύουσας, η ανησυχία για απαγορευτικό των μετακινήσεων δημιουργεί μια σύγχυση στον προγραμματισμό των καλλιεργειών με κηπευτικά.
Αγροτικές εργασίες
|
