Σε νέα οπισθοχώρηση αναγκάστηκε να προβεί η Κομισιόν μετά τις κινητοποιήσεις των Ευρωπαίων αγροτών, κι ενώ αναμένεται να ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος ενόψει ευρωεκλογών. Λίγες ημέρες πριν από το Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας, η Κομισιόν ετοίμασε ένα πακέτο ελαφρύνσεων από τις απαιτήσεις της ΚΑΠ, προκειμένου να κατευνάσει την οργή των αγροτών.
Οι προτάσεις της Επιτροπής, οι οποίες συνθέτουν «ελαφρύνσεις από τον διοικητικό φόρτο» –όπως είχε δεσμευτεί η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία διεκδικεί για άλλη μία πενταετία τον θώκο των Βρυξελλών– διαβιβάστηκαν στη βελγική προεδρία, προκειμένου να συζητηθεί την ερχόμενη Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου από τους υπουργούς Γεωργίας της Ένωσης.
Με βάση το έγγραφο που έχει διαβιβαστεί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει νέες διευκολύνσεις, όσον αφορά τη συμμόρφωση σε περιβαλλοντικές απαιτήσεις, όπως οι βοσκότοποι, να επανεξετάσει γεωργικές πρακτικές για την κάλυψη των εδαφών, να αναθεωρήσει τη μεθοδολογία της ΕΕ για την αξιολόγηση της ποιότητας του συστήματος παρακολούθησης εκτάσεων και να αποσαφηνίσει την έννοια της ανωτέρας βίας. Στο ίδιο πακέτο περιλαμβάνεται και η δυνατότητα απλούστευσης στη διαδικασία τροποποίησης των Στρατηγικών Σχεδίων από τα κράτη-μέλη.
Οι προτάσεις
Πιο συγκεκριμένα, η Κομισιόν προτείνει:
✱ Να αλλάξουν έως τα μέσα Μαρτίου οι κανόνες σχετικά με το πρότυπο Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (GAEC), ΚΓΠΚ 1 «Διατήρηση των μόνιμων βοσκότοπων βάσει της αναλογίας των μόνιμων βοσκότοπων σε σχέση με τη γεωργική έκταση». Το πρότυπο αυτό επιβάλλει την απαίτηση να διατηρούνται σταθερές οι εκτάσεις μόνιμων βοσκότοπων στην ΕΕ από το έτος αναφοράς 2018. Με την πρόταση της Επιτροπής, στόχος είναι οι γεωργοί με μειωμένη κτηνοτροφία να μη χρειάζεται να μετατρέψουν εκ νέου αρόσιμες εκτάσεις σε βοσκότοπους.
✱ Να επανεξεταστούν οι γεωργικές πρακτικές που ενδέχεται να είναι δυνατές κατά τη διάρκεια ευαίσθητων περιόδων κατά την εκπλήρωση της υποχρέωσης κάλυψης εδαφών στο πλαίσιο του ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτου εδάφους σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες». Στόχος είναι οι γεωργοί να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία, όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο εκπληρώνουν αυτή την απαίτηση. Διευκρινίσεις θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν με τα κράτη-μέλη τον Μάρτιο.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή ενθαρρύνει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να εκφράσουν την άποψή τους σχετικά με τον διοικητικό φόρτο που μπορεί να συνδέεται με την οδηγία για τη νιτρορύπανση, συμμετέχοντας σε διαδικτυακή δημόσια διαβούλευση έως τις 8 Μαρτίου 2024.
✱ Να αναθεωρηθεί/απλουστευθεί η μεθοδολογία για ορισμένους ελέγχους, με στόχο τη μείωση του αριθμού των επιτόπιων ελέγχων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις από τις εθνικές διοικήσεις έως και κατά 50%. Η νέα μεθοδολογία θα παρουσιαστεί τον Μάρτιο.
✱ Να αποσαφηνιστεί η χρήση της έννοιας της ανωτέρας βίας και των εξαιρετικών περιστάσεων. Αυτή η νομική έννοια θα επιτρέπει στους παραγωγούς που δεν μπορούν να εκπληρώσουν όλες τις απαιτήσεις της ΚΑΠ λόγω έκτακτων και απρόβλεπτων γεγονότων (όπως σε περιπτώσεις σοβαρών ξηρασιών ή πλημμυρών) να μην τους επιβληθούν κυρώσεις. Οι διευκρινίσεις θα δοθούν τον Μάρτιο.
Μεσοπρόθεσμα μέτρα
Η Κομισιόν βάζει στο τραπέζι της συζήτησης και άλλες παρεμβάσεις. Μία από τις προτάσεις είναι να εξαιρεθούν οι μικρές εκμεταλλεύσεις κάτω των 100 στρεμμάτων από τους ελέγχους που σχετίζονται με τη συμμόρφωση στις απαιτήσεις αιρεσιμότητας (ΚΓΠΚ). «Η εξαίρεση αυτή θα απλουστεύσει σημαντικά τους μικροκαλλιεργητές, που αντιπροσωπεύουν το 65% των δικαιούχων της ΚΑΠ, διατηρώντας παράλληλα τις περιβαλλοντικές φιλοδοξίες της ΚΑΠ, δεδομένου ότι οι μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις καλύπτουν μόνο το 9,6% των εκτάσεων που λαμβάνουν στήριξη από την ΚΑΠ», εξηγεί η Κομισιόν.
Επιπλέον, όπως αναφέρει, σε περίπτωση ενδιάμεσης τροποποίησης των βασικών κανονισμών, το πρότυπο ΚΓΠΚ 8 για τη γη υπό αγρανάπαυση, το πρότυπο ΚΓΠΚ 7 για την αμειψισπορά και το πρότυπο ΚΓΠΚ 6 για την κάλυψη του εδάφους θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν, ώστε να μειωθεί περαιτέρω η επιβάρυνση για τους αγρότες.
Διαδικτυακή έρευνα
Μάλιστα, η Κομισιόν γνωστοποίησε ότι θα δρομολογήσει τον Μάρτιο διαδικτυακή έρευνα που θα απευθύνεται απευθείας στους παραγωγούς. «Αυτή η στοχευμένη διαβούλευση θα συμβάλει στον εντοπισμό των κύριων πηγών ανησυχίας τους και στην κατανόηση του διοικητικού φόρτου και της πολυπλοκότητας που απορρέουν από τους κανόνες της ΚΑΠ, καθώς και από άλλους κανόνες της ΕΕ για τα τρόφιμα και τη γεωργία, και την εφαρμογή τους σε εθνικό επίπεδο», σημειώνει.
Η έρευνα αυτή, σύμφωνα με την Κομισιόν, θα δώσει το καλοκαίρι σαφέστερη εικόνα των κύριων διοικητικών εμποδίων που αντιλαμβάνονται και αντιμετωπίζουν οι αγρότες. Τα αποτελέσματά της θα συμπεριληφθούν σε λεπτομερέστερη ανάλυση που θα δημοσιευθεί το φθινόπωρο του 2024.
Απούσα η Ελλάδα από την εμπροσθοφυλακή
Πάντως, οι προτάσεις της Κομισιόν δεν είναι τυχαίες, καθώς βασίζονται πάνω σε διεκδικήσεις των κρατών-μελών. Η Ελλάδα φαίνεται ότι απουσιάζει από την εμπροσθοφυλακή των αιτημάτων, καθώς στην καλύτερη περίπτωση συνυπογράφει κείμενα στα οποία πρωταγωνιστούν άλλα κράτη-μέλη.
Έτσι, στη συνεδρίαση των υπουργών τη Δευτέρα, με βάση το επίσημο κείμενο του Συμβουλίου, εμφανίζονται τρία κράτη-μέλη να έχουν ήδη αποστείλει θέματα προς συζήτηση: Η Ρουμανία για τα πρότυπα ΚΓΠΚ 7 και 8, η Ιταλία για την επισιτιστική ασφάλεια και επάρκεια και η Σλοβακία για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί.
Κομισιόν στην «ΥΧ»: «Ακούμε προσεκτικά τις ανησυχίες των αγροτών»
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ακούει προσεκτικά τις ανησυχίες που εξέφρασαν οι αγρότες σε διαμαρτυρίες που πραγματοποιούνται αυτήν τη στιγμή σε πολλά κράτη-μέλη και λαμβάνει μέτρα για να ανταποκριθεί», δήλωσε στην «ΥΧ» ο Olof Gill, εκπρόσωπος Τύπου για το Εμπόριο και τη Γεωργία της Κομισιόν. Όπως ο ίδιος σημείωσε, «είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ απαντήσεων για βραχυπρόθεσμα ζητήματα και απαντήσεων που αντιμετωπίζουν πιο περίπλοκα και πιο μακροπρόθεσμα θέματα».
Υπενθύμισε, επίσης, τα μέτρα που έχει ήδη λάβει η Κομισιόν, όπως π.χ. παρέκκλιση όσον αφορά την πρώτη απαίτηση (υποχρέωση αγρανάπαυσης) του ΚΓΠΚ 8 για το 2024 και ανανέωση, για ακόμη ένα έτος, της αναστολής των εισαγωγικών δασμών και ποσοστώσεων στις εξαγωγές της Ουκρανίας προς την ΕΕ.
Στρατηγικός Διάλογος
Ο ίδιος επαναφέρει την πρωτοβουλία της φον ντερ Λάιεν για τον Στρατηγικό Διάλογο που αφορά το μέλλον της Ευρώπης. Η επόμενη συνεδρίαση της Ολομέλειας, όπως μας πληροφορεί, θα πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο και έχουν συσταθεί τέσσερις ομάδες εργασίας, που αντιστοιχούν στις τέσσερις κατευθυντήριες ερωτήσεις του Διαλόγου:
✱ Με ποιον τρόπο μπορούμε να προσφέρουμε στους γεωργούς μας και στις αγροτικές κοινότητες στις οποίες ζουν καλύτερες προοπτικές και αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο;
✱ Με ποιον τρόπο μπορούμε να στηρίξουμε τη γεωργία εντός των ορίων του πλανήτη μας και του οικοσυστήματός του;
✱ Με ποιον τρόπο μπορούμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα τις τεράστιες ευκαιρίες που προσφέρει η γνώση και η τεχνολογική καινοτομία;
✱ Με ποιον τρόπο μπορούμε να προωθήσουμε ένα λαμπρό και ακμάζον μέλλον για το σύστημα τροφίμων της Ευρώπης σε έναν ανταγωνιστικό κόσμο;
