Την ώρα που η προθεσμία για τις δηλώσεις ΟΣΔΕ 2023 μετράει αντίστροφα για να εκπνεύσει στις 25/8, περισσότερες από τις μισές αιτήσεις δεν έχουν κατατεθεί ή οριστικοποιηθεί, ενώ υπάρχει πλήθος ανοιχτών εκκρεμοτήτων και τα αδιέξοδα εντείνονται. Αυτό μας φέρνει ολοένα και πιο κοντά στο ενδεχόμενο παράτασης της ημερομηνίας υποβολής δηλώσεων, κάτι που μπορεί να πάει πίσω τις πληρωμές.
Πραγματοποιώντας ρεπορτάζ σε ΚΥΔ από όλη τη χώρα, η «ΥΧ» μεταφέρει τις τελευταίες εξελίξεις, οι οποίες φέρνουν το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ενώπιον της επείγουσας πρόκλησης για έγκαιρη επίλυση των δυσλειτουργιών – που φυσικά έχουν ονοματεπώνυμο.
Πρόκειται για μια απειλητική κατάσταση για το σύστημα πληρωμών, η σοβαρότητα της οποίας φθάνει μέχρι και το Μαξίμου, το οποίο καλεί τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ να αναλάβει πρωτοβουλίες.
Προβληματίζουν οι εκκρεμότητες
Ανησυχίες ότι δεν θα προλάβουν να λάβουν εμπρόθεσμα πρωτόκολλα μέχρι τις 25/8 εκφράζουν τα ΚΥΔ, ελπίζοντας σε παράταση, ενώ έντονη δυσαρέσκεια έχει εγείρει η υποδοχή των αιτήσεων που χειρίζεται ο ανάδοχος. Οι εκκρεμότητες και τα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν είναι πολλά, γεγονός που αναμένεται να καθυστερήσει ακόμα περισσότερο τη διαδικασία.
Μεταξύ των εκκρεμοτήτων περιλαμβάνονται οι ελλείψεις εγκυκλίων Συνδεδεμένων Ενισχύσεων, αλλά και το γεγονός ότι δεν έχουν προστεθεί ούτε προδιαγραφεί έλεγχοι αιρεσιμότητας. Σύμφωνα με αρμόδιο στέλεχος του ΟΠΕΚΕΠΕ, γίνονται ακόμη συχνές επικαιροποιήσεις αρχείων της ΕΑΕ, ενώ αναμένονται και χωρικά layers στον χάρτη.
Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα που απασχολεί είναι οι μεταβιβάσεις δικαιωμάτων Βασικής Ενίσχυσης, οι οποίες δεν έχουν ανοίξει ακόμη και δεν υπάρχει εγκύκλιος. Ακόμη, όμως, κι αν βγει η εγκύκλιος και ανοίξουν οι μεταβιβάσεις γύρω στις 20/8, αφήνοντας ισχνό περιθώριο πέντε ημερών για το εμπρόθεσμο πρωτόκολλο, το τοπίο παραμένει θολό.
«Πρέπει να γνωρίζουμε αν θα απαγορεύεται η μεταβίβαση δικαιωμάτων που λήφθηκαν από το Εθνικό Απόθεμα το 2020/2021/2022. Στη νέα ΚΑΠ απαγορεύεται η μεταβίβαση δικαιωμάτων που θα ληφθούν το 2023 από Εθνικό Απόθεμα», αναφέρουν στελέχη των ΚΥΔ, ενώ η ίδια αβεβαιότητα υπάρχει και όσον αφορά την τελική εικόνα των δικαιωμάτων του 2022. Ακόμη, δηλαδή, δεν υπάρχει ενημερωμένη εικόνα των τελικών δικαιωμάτων από την ΕΑΕ 2022 (Μεταβιβάσεις, Εθνικό Απόθεμα), άρα οι παραγωγοί δεν ξέρουν τι κατέχουν.
Μένει, επίσης, να διορθωθούν και δικαιώματα που αποδόθηκαν το 2022 βάσει καλλιέργειας και όχι βάσει περιφέρειας δικαιωμάτων. Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι αν ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει ολοκληρώσει τον έλεγχο των δικαιωμάτων και θα έχουμε μια ενιαία γραμμή, ή αν θα ανοίξει τις μεταβιβάσεις για να προχωρήσουν μόνο όσοι έχουν δικαιώματα, αφήνοντας εκτός όσους βρίσκονται σε εκκρεμότητα, δημιουργώντας έτσι ένα καθεστώς δύο ταχυτήτων.
Τέλος, αρκετά στελέχη των ΚΥΔ αναφέρουν ότι η εγκύκλιος των Οικολογικών Σχημάτων δημιουργεί ασάφειες.
Ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος είναι ότι ενώ ο ΟΠΕΚΕΠΕ είχε δώσει τις προδιαγραφές για τις φετινές αιτήσεις από τις αρχές Φεβρουαρίου στον τεχνικό σύμβουλο, εντούτοις ένα μεγάλο κομμάτι τους δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη
Υπό καθεστώς ομηρίας το σύστημα
Αυτήν τη στιγμή, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα και τα ΚΥΔ δεν θέλουν να οριστικοποιήσουν τις αιτήσεις. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, όσο μεγαλύτερος είναι ο όγκος των ανοιχτών ζητημάτων, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η καθυστέρηση όχι μόνο για το κλείσιμο των υποβολών, αλλά και για τις πληρωμές των αγροτών, διακινδυνεύοντας ενδεχομένως ακόμη και την προκαταβολή τον Οκτώβριο.
Αυτή η πραγματικότητα φέρνει τους παραγωγούς ξανά θεατές στο έργο των κωλυσιεργιών στη διαχείριση του ΟΣΔΕ και των καθυστερημένων πληρωμών που έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους τον τελευταίο περίπου έναν χρόνο, με ευθύνη του πρώην υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργου Γεωργαντά, και του τεχνικού συμβούλου ΟΣΔΕ που όρισε ο πρώτος για πέρσι και φέτος, δοκιμάζοντας την υπομονή των ανθρώπων της υπαίθρου.
Ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος είναι ότι ενώ ο ΟΠΕΚΕΠΕ είχε δώσει τις προδιαγραφές για τις φετινές αιτήσεις από τις αρχές Φεβρουαρίου στον τεχνικό σύμβουλο, εντούτοις ένα μεγάλο κομμάτι τους δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη, κάτι που έχει συντελέσει στο σημερινό καθεστώς ομηρίας υπό το οποίο τελεί το σύστημα.
Κρίσιμες παρεμβάσεις από πέρσι και φέτος εξακολουθούν να μην έχουν διευθετηθεί, παρά τις οδηγίες του ΟΠΕΚΕΠΕ στην εταιρεία που εκτελεί χρέη τεχνικού συμβούλου, και τη δεδομένη στιγμή, λίγες εβδομάδες πριν από την καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης των αιτήσεων για το ΟΣΔΕ, υπάρχουν κεφαλαιώδεις παράμετροι που παραμένουν στον αέρα.
Ακόμη και όταν τελικά γίνουν αυτές οι αλλαγές, θα χρειαστεί να ενσωματωθούν σε αιτήσεις εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, πολλές εκ των οποίων είναι οριστικοποιημένες.
Το νέο πλάνο εκτέλεσης για το ΟΣΔΕ
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», η σημερινή οριακή συγκυρία βρίσκει τον νέο υπουργό, Λευτέρη Αυγενάκη, μπροστά στην πρόκληση να αναλάβει ενεργό δράση για να διευθετηθεί η κατάσταση το συντομότερο δυνατό. Κύκλοι του ΥΠΑΑΤ δηλώνουν στην «ΥΧ» ότι η πρόθεση που φαίνεται να υπάρχει εκ μέρους της ηγεσίας του υπουργείου είναι να εμπλακεί και η ίδια σε κάποια ζητήματα, τα οποία έτρεχε ο ΟΠΕΚΕΠΕ, αίροντας το καθεστώς αυτονομίας του Οργανισμού όπως αυτό είχε διαμορφωθεί.
Η παράταση στις υποβολές θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη, με πιο πιθανή νέα καταληκτική ημερομηνία τη 10η Σεπτεμβρίου. Αυτή η χαλάρωση του χρονικού ορίου πιστεύεται ότι θα δώσει στα ΚΥΔ την ευχέρεια να κλείσουν τις δηλώσεις καλλιέργειας σύμφωνα με τα βασικά στοιχεία για την Ενιαία Ενίσχυση.
Από εκεί και πέρα, σίγουρα θα απαιτηθεί επιπλέον χρόνος για να ενσωματωθούν οι Συνδεδεμένες Ενισχύσεις (για τις οποίες δεν έχουν βγει ακόμα οι εγκύκλιοι) και οι μεταβιβάσεις (για τις οποίες δεν έχει βγει ακόμα η εφαρμογή) και τα Οικολογικά Σχήματα (όπου απαιτούνται διευκρινιστικές οδηγίες).
Μιλάμε δηλαδή ξεκάθαρα για ένα ΟΣΔΕ δύο δόσεων, όπου στην πρώτη θα κλείνει η εκκρεμότητα της Βασικής Ενίσχυσης για να βγει η προκαταβολή και η δεύτερη θα αφορά το κομμάτι των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων, των Μεταβιβάσεων και των Οικολογικών Σχημάτων.
