Το πρώτο πλοίο που απέπλευσε από την Ουκρανία, μεταφέροντας σιτηρά μετά τη συμφωνία Μόσχας-Κιέβου για τη δημιουργία του λεγόμενου «Διαδρόμου των Σιτηρών», υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, πέρασε από επιθεώρηση στην Κωνσταντινούπολη και βρίσκεται καθ’ οδόν προς την Τρίπολη του Λιβάνου. Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, άλλα 17 πλοία είναι φορτωμένα και αναμένουν άδεια για να αποπλεύσουν, ωστόσο δεν υπάρχει καμία πληροφόρηση για το πότε θα μπορέσουν να αναχωρήσουν.
Στο Κοινό Κέντρο Συντονισμού (JCC) που έχει συσταθεί στην Κωνσταντινούπολη για την παρακολούθηση των εξαγωγών ουκρανικών σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα, μια διακρατική ομάδα επιθεώρησης, συμπεριλαμβανομένων αξιωματούχων της Ουκρανίας, της Ρωσίας, της Τουρκίας και των Ηνωμένων Εθνών, διεξήγαγε τρίωρους ελέγχους στο φορτίο και το πλήρωμα του πλοίου Razoni με σημαία Σιέρα Λεόνε, το οποίο ξεκίνησε τη Δευτέρα από την Οδησσό μεταφέροντας ουκρανικό καλαμπόκι, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΟΗΕ. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, χαρακτήρισε το ταξίδι του πλοίου ως ένα «σημαντικό βήμα», ωστόσο κανένα άλλο πλοίο δεν έχει αναχωρήσει από την Ουκρανία τις τελευταίες ώρες, χωρίς να έχουν δοθεί εξηγήσεις για αυτή την καθυστέρηση.
«Θα χρειαστούν μήνες για να φτάσουμε στα προπολεμικά επίπεδα»
Σύμφωνα με αναφορές του Associated Press, το μεγαλύτερο μέρος των πάνω από 20 εκατομμύρια τόνων σιτηρών που βρίσκονται εγκλωβισμένα στα ουκρανικά λιμάνια προορίζεται για ζωοτροφές, κάτι που επιβεβαιώνεται και από το φορτίο του Razoni.
Πόσο κοντά, λοιπόν, βρισκόμαστε στον στόχο της αποτροπής της επιδείνωσης της επισιτιστικής κρίσης στον πλανήτη βάσει των τωρινών δεδομένων; Με την κατάσταση, όσον αφορά την πλήρη αποκατάσταση των ροών των ουκρανικών σιτηρών να παραμένει ρευστή, άρθρο των Financial Times επικαλείται δηλώσεις του Ουκρανού υπουργού Υποδομών, Αλεξάντερ Κουμπράκοφ, ο οποίος προειδοποιεί ότι «θα χρειαστούν μήνες έως ότου οι εξαγωγές σιτηρών από την Οδησσό και τα γειτονικά λιμάνια φτάσουν στα προπολεμικά επίπεδα και ανακουφίσουν την παγκόσμια επισιτιστική κρίση, παρά τη χαλάρωση του ρωσικού κλοιού στη Μαύρη Θάλασσα».
Ο ίδιος προσθέτει ότι δεν περιμένει να αναχωρήσουν περισσότερα από πέντε πλοία τις επόμενες δύο εβδομάδες από την Οδησσό, το Τσορνομόρσκ και το Πιβντένι, εκτίμηση η οποία επιβεβαιώνεται και από τον Ουκρανό αναπληρωτή υπουργό Υποδομών, Μουσταφά Ναγιέμ. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και δημοσίευμα της Wall Street Journal, στο οποίο γράφεται ότι «οι Ουκρανοί αξιωματούχοι αγωνίζονται, ώστε να καθαρίσουν ένα ανεκτέλεστο εκατομμυρίων τόνων σιτηρών που παγιδεύτηκαν εξαιτίας της ρωσικής εισβολής μετά την πρώτη αποστολή που απέπλευσε από τη χώρα αυτή την εβδομάδα. Όπως προειδοποιούν, η προσπάθεια να τονωθούν οι εξαγωγές εν καιρώ πολέμου και να αμβλυνθεί η παγκόσμια επισιτιστική κρίση θα μπορούσε να πάρει μήνες».
Οι παραπάνω δηλώσεις απηχούν τις αντιλήψεις του συνόλου των αξιωματούχων της ουκρανικής κυβέρνησης, καθώς το Κίεβο βλέπει το εγχείρημα της αποσυμφόρησης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης σιτηρών και σπόρων ως μια μακροχρόνια και σύνθετη διαδικασία. «Τα σιλό και οι αχυρώνες γεμίζουν με γοργούς ρυθμούς με τη συγκομιδή σιταριού και κριθαριού αυτής της σεζόν, αυξάνοντας τους φόβους ότι ο αποθηκευτικός χώρος θα εξαντληθεί» αναφέρουν αρθρογράφοι της Wall Street Journal.
Δεδομένου ότι ελάχιστα πλοία αναμένεται να εγκαταλείψουν τα ουκρανικά λιμάνια στο άμεσο μέλλον, το πιο πιθανό είναι ότι θα χρειαστεί πράγματι να περάσουν μήνες έως ότου ελευθερωθεί ο απαιτούμενος χώρος.
Ταυτόχρονα, το να πειστούν οι εταιρείες εμπορευμάτων να επιστρέψουν στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα για να αναλάβουν τις ροές των εξαγωγών –μαζί με την εύρεση ασφάλισης για όσους επιθυμούν να το κάνουν– θα μπορούσε επίσης να είναι μια περίπλοκη διαδικασία, σύμφωνα με τους Ουκρανούς αξιωματούχους.
Πόσες φορτώσεις χρειάζονται
Πώς, όμως, μεταφράζονται οι στόχοι του «Διαδρόμου των Σιτηρών» σε αριθμούς; Ενδεικτικά, τον περασμένο Αύγουστο, 194 πλοία μεταφοράς σιτηρών είχαν αναχωρήσει από τα λιμάνια της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της υπό ρωσική κατοχή σήμερα Μαριούπολης, σύμφωνα με τη λονδρέζικη ναυλομεσιτική εταιρεία Braemar.
Τότε, η Οδησσός, το Τσορνομόρσκ και το Πιβντένι διαχειρίζονταν περίπου το 60% των ουκρανικών εξαγωγών σιτηρών, ωστόσο τώρα θα πρέπει να καλύψουν όλο το κενό. Η Braemar υποστηρίζει ότι «η μετακίνηση 20-25 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών που έχουν παγιδευτεί στην Ουκρανία θα απαιτήσει τουλάχιστον 371 φορτώσεις σε πλοία μεσαίου μεγέθους που μπορούν να μεταφέρουν 40.000-69.000 τόνους νεκρού βάρους, ή σχεδόν διπλάσια από τα μικρότερα πλοία όπως το Razoni». Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα στοιχεία, η επιτυχία της αποστολής του Razoni ισοδυναμεί με τη συμπλήρωση μόλις του ενός από τα συνολικά εκατοντάδες κομμάτια ενός εξαιρετικά δύσκολου «παζλ» για τον απεγκλωβισμό των ουκρανικών σιτηρών.
«Περισσότερα πλοία είναι ήδη έτοιμα για αναχώρηση. Θα αναχωρήσουν από τα λιμάνια που αποτελούν μέρος της πρωτοβουλίας για τα σιτηρά, σύμφωνα με το συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, σε κοινή συνέντευξη Τύπου στο Κίεβο με τον Εσθονό ομόλογό του. «Ελπίζουμε ότι όλα θα πάνε καλά και η Ρωσική Ομοσπονδία δεν θα προβεί σε καμία ενέργεια που θα καταστρέψει αυτές τις συμφωνίες».
