Νέα δεδομένα διαμορφώνει ο πόλεμος στην Ουκρανία ως προς την προτεραιοποίηση των πολιτικών για τον αγροδιατροφικό τομέα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, επηρεάζοντας αναπόφευκτα και τον στρατηγικό σχεδιασμό των κρατών-μελών της για τη νέα ΚΑΠ 2023-2027, καθώς σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία διαβούλευσης των Στρατηγικών Σχεδίων που υποβλήθηκαν εντός του Δεκεμβρίου 2021, ώστε να λάβουν την τελική έγκρισή τους μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους.
Έτσι, επανέρχονται στο προσκήνιο μετά και την κρίση της πανδημίας, τα μεγάλα ζητήματα της επισιτιστικής επάρκειας και ασφάλειας στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των ισορροπιών μεταξύ οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και αειφορίας στη γεωργία.
Στους συγκεκριμένους προβληματισμούς εστίασε και η επιστολή παρατηρήσεων που απέστειλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη χώρα μας σε συνέχεια της υποβολής του Στρατηγικού μας Σχεδίου για τη νέα ΚΑΠ στα τέλη του προηγούμενου έτους. Θυμίζω ότι το στρατηγικό μας σχέδιο υποβλήθηκε στην ΕΕ ανάμεσα στα πρώτα, αφού προηγήθηκε μια εκτεταμένη και εντατική περίοδος διευρυμένου δημόσιου διαλόγου, στον οποίο συμμετείχε το σύνολο των παραγωγικών φορέων του αγροδιατροφικού μας τομέα.
Κατά συνέπεια, και σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, ξεκινά ένας νέος κύκλος διαβουλεύσεων με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος περιλαμβάνει αφενός την ελληνική απάντηση επί των παρατηρήσεων που τέθηκαν καθώς και επιμέρους διμερείς συναντήσεις για την οριστικοποίηση του Στρατηγικού μας Σχεδίου.
Το περιεχόμενο των παρατηρήσεων
Ως προς το περιεχόμενο των παρατηρήσεων που ήδη αναρτήθηκαν στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΕ, αυτές εστιάζουν οριζόντια και για όλα τα κράτη-μέλη στον επανακαθορισμό ακριβώς των μέτρων πολιτικής και των παρεμβάσεων των Στρατηγικών Σχεδίων υπό το πρίσμα των δυσμενέστατων συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς όταν υποβλήθηκαν δεν είχε ληφθεί υπόψη το συγκεκριμένο γεγονός.
Επίσης, σε σημαντικό βαθμό αφορούν την «πράσινη αρχιτεκτονική» της νέας ΚΑΠ και την ουσιαστική συμβολή αυτής, ποιοτικά και ποσοτικά, στους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και ειδικά των στρατηγικών της για τη γεωργία «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» και «Βιοποικιλότητα». Με άλλα λόγια, εστιάζουν στην αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί σε όρους ρεαλιστικούς και εφαρμόσιμους η επίτευξη της αυξημένης περιβαλλοντικής και κλιματικής φιλοδοξίας της νέας ΚΑΠ.
Στις παρατηρήσεις, επίσης, ασκείται αυστηρή κριτική στη σκοπιμότητα της χορήγησης των συνδεδεμένων ενισχύσεων στο πλαίσιο του Πυλώνα Ι, γεγονός που είχε επισημανθεί από την ΕΕ και στο στάδιο της προετοιμασίας των Στρατηγικών Σχεδίων στο σύνολο των κρατών-μελών. Κατ’ επέκταση, ζητείται περισσότερο εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση και περιορισμός τους σε εκείνες που απολύτως δικαιολογημένα συμβάλλουν στην κανονιστικά προβλεπόμενη χρήση τους ως μέσο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του τομέα που χορηγούνται. Σε αυτές, κυρίως, τις τρεις ενότητες επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των παρατηρήσεων, οι οποίες εν συνεχεία εξειδικεύονται σε περισσότερες λεπτομέρειες που απαιτούν με τη σειρά τους επιμέρους απαντήσεις, πιο διευκρινιστικές, με παροχή επιπλέον στοιχείων και τεχνικών πληροφοριών.
Έχουμε ήδη ετοιμάσει και αποστείλει την απαντητική μας επιστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μια πρώτη αντίδραση στις συγκεκριμένες παρατηρήσεις, ενώ έχουμε ξεκινήσει και τις διμερείς συναντήσεις μας σε τεχνικό επίπεδο, ώστε να παρασχεθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις και πληροφορίες ως προς τα επιμέρους θέματα.
Κρίσιμο σταυροδρόμι
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι βρισκόμαστε σε ένα πολύ κρίσιμο σταυροδρόμι για το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, αλλά και της γεωργίας συνολικά στην ΕΕ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία σε συνδυασμό με τις αλλεπάλληλες εξωγενείς κρίσεις που προηγήθηκαν και συνεχίζονται, οικονομικές, υγειονομικές, επισιτιστικές, κλιματικές κ.λπ. διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερα δύσκολο, απαιτητικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον, αναδεικνύουν νέες προκλήσεις και επιβάλλουν την υιοθέτηση νέων μοντέλων λήψης αποφάσεων, στρατηγικού σχεδιασμού και πολιτικών παρέμβασης.
Το βέβαιο είναι ότι θα πρέπει να αναζητήσουμε περισσότερο βιώσιμες, ρεαλιστικές και πρακτικές λύσεις, να βελτιώσουμε τους χρόνους αντίδρασης και να διαμορφώσουμε ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο προώθησης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στον αγροδιατροφικό τομέα της Ένωσης και κατ’ επέκταση των αντίστοιχων μέτρων πολιτικής που τις συνοδεύουν. Τα Στρατηγικά Σχέδια αποτελούν μια πολύ καλή ευκαιρία για να πετύχουμε κάτι τέτοιο, συνολικά και συλλογικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενεργοποιώντας τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς για την αντιμετώπιση των κρίσιμων ζητημάτων που τίθενται.
Αυτός είναι και ο δικός μας εθνικός στόχος, τον οποίο θα επιδιώξουμε μέσα από τη διεύρυνση και την ενδυνάμωση του Στρατηγικού μας Σχεδίου στα σημεία εκείνα που απαιτείται, ώστε να εμπλουτίσουμε περαιτέρω την εργαλειοθήκη της νέας ΚΑΠ για τη στήριξη των παραγωγών μας στις πραγματικά δύσκολες συνθήκες που βιώνουν.
Οδηγό στις προσπάθειές μας για την αποτελεσματικότερη διαβούλευση του Στρατηγικού μας Σχεδίου συνιστά η πεποίθησή μας ότι θα πρέπει να βρεθεί κοινός τόπος στην ικανοποίηση των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της νέας ΚΑΠ σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να διασφαλιστεί ταυτόχρονα και ολιστικά η ισόρροπη επίτευξη των οικονομικών, αναπτυξιακών και κοινωνικών φιλοδοξιών της, ιδιαίτερα υπό τις συνθήκες που διαμόρφωσε η κρίση στην Ουκρανία, να προστατευτεί το εισόδημα των παραγωγών μας και να ενδυναμωθεί η κοινωνική συνοχή των αγροτικών μας περιοχών.
