Ενδιαφέρον παρουσιάζει πρόσφατη μελέτη (Δεκέμβριος 2021) του Πανεπιστημίου A&Μ στο Τέξας των ΗΠΑ, όπου επιχειρείται η διερεύνηση των αιτιών της αύξησης των τιμών των αζωτούχων λιπασμάτων και πώς αυτές συνδέονται με δύο παράγοντες: Την εξέλιξη της τιμής του καλαμποκιού και αυτής του φυσικού αερίου.
Όπως αναφέρει η μελέτη, ο ισχυρισμός ότι η εξέλιξη της τιμής των αζωτούχων λιπασμάτων συνδέεται απόλυτα με την εξέλιξη της τιμής στο φυσικό αέριο, επιδέχεται κριτικής. Μάλιστα, σύμφωνα με τη μελέτη, μόλις το 15% της πρόσφατης αύξησης του κόστους των λιπασμάτων μπορεί να τεκμηριωθεί από την εξέλιξη της τιμής στο φυσικό αέριο. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι στις ΗΠΑ, εν αντιθέσει με την ΕΕ, παράγεται εντός της χώρας σχεδόν το σύνολο του απαραίτητου φυσικού αερίου.
«Σοβαρά τα ερωτήματα, δικαιολογημένη η αναστάτωση των αγροτών»
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό ορισμένων από τις μεγαλύτερες αγροτικές οργανώσεις των ΗΠΑ και αντλεί ιστορικά στοιχεία από τον Ιανουάριο του 1995 έως τον Οκτώβριο του 2021. Όπως αναφέρεται, τον Ιανουάριο του 2008 έγινε το πιο μεγάλο, συγκριτικά με σήμερα, limit-up στην τιμή της άνυδρης αμμωνίας (αναφέρεται ως ΑΑ για συντομία). Τότε η τιμή της άγγιζε τα 1.000 δολάρια/τόνο.
Εκείνη τη χρονιά, σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, καλλιεργήθηκαν περισσότερες εκτάσεις αραβοσίτου σε σχέση με τον μέσο όρο. Την ίδια συμπεριφορά παρουσίαζε και η τιμή του φυσικού αερίου. Αντίθετα, από τον Δεκέμβριο του 2020 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2021, όταν και η τιμή της αμμωνίας αυξήθηκε πάνω από 200%, η τιμή του φυσικού αερίου παρέμεινε περίπου η ίδια (βλ. διάγραμμα).
Οι συγγραφείς αναφέρουν: «Η βιομηχανία των λιπασμάτων ισχυρίζεται ότι η τιμή στο φυσικό αέριο αντιστοιχεί στο 70% έως 90% του μεταβλητού κόστους παραγωγής των αζωτούχων λιπασμάτων. Αν και ο συσχετισμός δεν τεκμηριώνεται απόλυτα, μεταξύ 2010 και 2015 η τιμή της άνυδρης αμμωνίας και του φυσικού αερίου, όντως ακολουθούσαν παρόμοιες πορείες.
Εξέλιξη τιµής άνυδρης αµµωνίας και φυσικού αερίου 1/1995 – 10/2021
Ωστόσο, το επιχείρημα ότι οι πρόσφατες αυξήσεις στην τιμή του φυσικού αερίου είναι ο πρωταρχικός παράγοντας για την αύξηση των τιμών στα αζωτούχα προϊόντα είναι εξαιρετικά αμφίβολος. Συγκεκριμένα, η τιμή της ΑΑ αυξήθηκε κατά 688 δολάρια από τα τέλη του 2020 έως τον Οκτώβριο του 2021.
Ωστόσο, η αύξηση στο φυσικό αέριο αντιστοιχούσε σε μόλις 15% της αύξησης της αμμωνίας». Και καταλήγουν: «Μόλις αφαιρέθηκε η αξία του φυσικού αερίου από την τιμή της ΑΑ, φάνηκε ότι η τελευταία ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της τιμής του καλαμποκιού.
Η σύντομη αυτή ανάλυση δεν έχει σκοπό να διαψεύσει ή να επιβεβαιώσει τον ισχυρισμό ότι η εξέλιξη της τιμής των λιπασμάτων συσχετίζεται με το φυσικό αέριο ή με την τιμή του καλαμποκιού. Ωστόσο, εγείρονται σοβαρά ερωτήματα, που δικαιολογούν την αναστάτωση των παραγωγών».
