Ντομάτες εξοχής, ελιές Σκοτίνας, μαύρος χοίρος και τσάι Ολύμπου (sideritis scardica), όλα αγροτικά προϊόντα που παράγονται στην Πιερία και αποτελούν ντόπιες παραδοσιακές ποικιλίες, μπήκαν στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών του ΕΚΕΤΑ, προκειμένου να αναλυθούν τα γενετικά και βιοχημικά τους χαρακτηριστικά.
Μέσα από την έρευνα των συγκεκριμένων παραδοσιακών ποικιλιών, σκοπός είναι η αποτίμηση του γενετικού υλικού και του βιοχημικού προφίλ τους, ώστε η ταυτότητα των προϊόντων αυτών να αναδειχθεί, να αξιοποιηθεί και να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο προώθησής τους.
Όπως εξηγεί ο αν. διευθυντής του Ινστιτούτου, Νότης Αργυρίου, η Πιερία διαθέτει βιοποικιλότητα οικοσυστημάτων λόγω της ιδιαιτερότητας του γεωγραφικού ανάγλυφου του νομού, καθώς η διακύμανση βουνού και θάλασσας προσφέρει ποικιλότητα τοπίων, αλλά και οργανισμών. Αυτό που πρέπει να αναδειχθεί, σύμφωνα με τον κ. Αργυρίου, είναι η ποικιλότητα των προγονιδίων αυτών των οργανισμών.
«Αυτό το αγροδιατροφικό οικοσύστημα πρέπει να υποστηριχθεί με τα τοπικά προϊόντα σε πολλαπλά επίπεδα. Στον πρωτογενή τομέα, πρέπει να αναδείξουμε το πρωτογενές υλικό, που είναι οι οργανισμοί, και ότι τα προϊόντα αυτά μπορούν να αποκτήσουν ταυτότητα», αναφέρει.
Έτσι, το ένα κομμάτι είναι η αποτίμηση του γενετικού υλικού, για να μπορέσουν οι ερευνητές να το επιλέξουν και να πάρουν το καλύτερο για τους παραγωγούς, και το δεύτερο κομμάτι αφορά το βιοχημικό προφίλ των προϊόντων, η δημιουργία του προφίλ του για να δουν τι τον διαφοροποιεί από άλλα είδη τσαγιού ότι παράγει π.χ. ο scardica αρώματα, ουσίες, βιταμίνες κ.λπ. «Πρακτικά, εμείς θέλουμε μια ταυτότητα και αυτή χτίζεται με ένα κομμάτι γενετικό, που αφορά τη διαφοροποίηση, και ένα βιοχημικό. Αυτή η ταυτότητα διαφοροποιεί το προϊόν από άλλα και δίνει τη δυνατότητα μετά να το αξιοποιήσεις και να το αναπτύξεις ως εργαλείο προώθησης του προϊόντος, γιατί ακριβώς το διαφοροποιείς», τονίζει ο κ. Αργυρίου.
Τα παραδείγματα
Τα παραπάνω προϊόντα αποτέλεσαν και αποτελούν και σήμερα αντικείμενο ερευνών. Ο μαύρος χοίρος, όπου ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής βρίσκεται στην Πιερία, αναδείχθηκε ως ένα ζώο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, το οποίο μπορεί να ενταχθεί μέσω αυτής της ταυτότητας που του δόθηκε ως διαφορετική φυλή σε γενετικό, αλλά και βιοχημικό επίπεδο.
Το ίδιο συνέβη με την ελιά Σκοτίνας, τις ντομάτες εξοχής, αλλά και το τσάι του βουνού. Η ντομάτα εξοχής είναι ποικιλία που δεν καλλιεργείται, αλλά βρίσκεται μόνο σε περιβόλια με σπόρο που ήρθε από τον Πόντο. Βρέθηκε να είναι διαφορετική ποικιλία με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, η οποία μπορεί να ενταχθεί στα τοπικά προϊόντα.
«Όταν είδα αυτή την ποικιλία, γιατί μου είπαν πως την έφεραν από τον Πόντο, έκανα γενετική ανάλυση στην ντομάτα. Διαπίστωσα ότι σε σχέση με άλλες ελληνικές ποικιλίες είναι διαφορετική και, συνεπώς, έχει μια γενετική ταυτότητα. Στη συνέχεια, είδα ότι έχει υψηλά επίπεδα βιταμίνης C και αργινίνης, που μας ενδιέφερε για τα οργανοληπτικά της χαρακτηριστικά», σημειώνει ο κ. Αργυρίου, προσθέτοντας ότι στη συνέχεια ο σπόρος αυτός καθαρίστηκε γενετικά, σε συνεργασία με τον ΕΛΓΟ-«Δήμητρα», και όταν οι έρευνες φθάσουν σε καλό σημείο θα αρχίσει η παραγωγή του σπόρου και η διάθεσή του στους καλλιεργητές.
Σε ό,τι αφορά το τσάι του βουνού, η έρευνα τρέχει σε συνεργασία με τον ΤΑΡ μέσω του προγράμματος «Ευδόκιμη Γη» και είναι ένα από τα πέντε είδη στα οποία παρέχεται βοήθεια στους παραγωγούς. Επειδή η Πιερία δεν είναι μέσα στις περιοχές προγράμματος, πρακτικά αυτό που κάνουμε είναι να παίρνουμε φυτά για να τα έχουμε ως σημείο αναφοράς. Δηλαδή, αν δούμε πως ο scardica διαφοροποιείται από αυτόν που υπάρχει στην περιοχή του ΤΑΡ, εμμέσως ωφελούνται και οι παραγωγοί της Πιερίας γιατί γνωρίζουν τι προϊόν έχουν στα χέρια τους», καταλήγει ο κ. Αργυρίου.
Όλες οι παραπάνω έρευνες αποτέλεσαν μέρος προγραμμάτων που έχουν λήξει, αλλά συνεχίζονται και σήμερα άτυπα. Η ελιά Σκοτίνας έγινε σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας, χωρίς χρηματοδότηση, ο μαύρος χοίρος ήταν στο πλαίσιο προγράμματος που έληξε πριν από μερικά χρόνια, όπως και η ντομάτα εξοχής που όμως συνεχίζεται η βελτίωσή της.
