Πλατφόρμα εργαλειοθήκης μέτρων διαμορφώνουν 11 χώρες στο Συμβούλιο Υπουργών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τον πόλεμο στην Ουκρανία

Το πράσινο φως της Κομισιόν για ενισχύσεις που θα καλύψουν το κόστος παραγωγής που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία περιμένουν οι χώρες-μέλη, προκειμένου να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για την ανακούφιση των παραγωγών.

Η εργαλειοθήκη που ετοιμάζει να ανακοινώσει τις επόμενες ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται στην τελική ευθεία προετοιμασίας, με τον επίτροπο Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, να παραδέχεται ότι θα ληφθούν υπόψη τόσο οι παρατηρήσεις των κρατών-μελών όσο και των άλλων ευρωπαϊκών θεσμών.

Ισχυρή πίεση, πάντως, φαίνεται πως ασκεί η πλατφόρμα αιτημάτων 11 κρατών-μελών (Ισπανία, Ιταλία, Ιρλανδία, Πολωνία, Ρουμανία, Λετονία, Τσεχία, Κύπρος, Ουγγαρία, Φινλανδία, Κροατία), που χαιρετίζουν μεν τις προσπάθειες της Κομισιόν, αλλά ζητούν περισσότερα, προκειμένου, όπως σημειώνουν, να αντιμετωπιστεί αυτή η πρωτοφανής κατάσταση.

Εξάλλου, οι ανακοινώσεις την περασμένη Τετάρτη 16 Μαρτίου από το οικονομικό επιτελείο του Μακρόν για έκτακτο πακέτο ενίσχυσης ύψους 400 εκατ. ευρώ για τέσσερις μήνες για τον τομέα των ζωοτροφών, φαίνεται να δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις και για τα άλλα κράτη-μέλη.

Ειδικότερα, στοχευμένα μέτρα, όπως επιδότηση για την αγορά εφοδίων και εισροών, εκτός της ενέργειας, επέκταση του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις έως τα τέλη του 2023, καλλιέργεια πρωτεϊνούχων και ελαιούχων σε εκτάσεις υπό αγρανάπαυση και σε περιοχή οικολογικής εστίασης έως τα τέλη του 2023 με τη χρήση και φυτοπροστατευτικών, προσωρινή εξαίρεση από τις υποχρεώσεις αμειψισποράς/διαφοροποίησης, αύξηση του προϋπολογισμού των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων για τους τομείς που πλήττονται από την κρίση, είναι μερικά μόνο από τα επιπλέον μέτρα που αιτούνται τα 11 κράτη-μέλη.

Ελλάδα

Όσο για την Ελλάδα, σύμφωνα με το αποκλειστικό ρεπορτάζ της «ΥΧ», μεγάλη έμφαση δίνεται, εκτός της έγκρισης του καλαμποκιού και του μαλακού σίτου στις Συνδεδεμένες Ενισχύσεις ήδη από φέτος (έτος ενίσχυσης 2022) –όπως αποκάλυψε την περασμένη εβδομάδα στην συνέντευξή του στην «ΥΧ» ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Γ. Γεωργαντάς–, και στη δυνατότητα αξιοποίησης των κονδυλίων της νέας ΚΑΠ. Τα παραπάνω αναμένεται να τεθούν από τον Έλληνα υπουργό την Δευτέρα 21 Μαρτίου στις Βρυξέλλες, κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των υπουργών Γεωργίας.

Ιδιαίτερα, δε, για τα κονδύλια της ΚΑΠ, η ελληνική πλευρά θέλει να πετύχει ένα ποσοστό 2% επί του συνολικού ποσού της ΚΑΠ όλης της προγραμματικής περιόδου, καθώς θα δώσει τη δυνατότητα στη χώρα μας να αξιοποιήσει ποσό ύψους 120 εκατ. ευρώ περίπου για τη στήριξη των αγροτών μέσω της ενεργοποίησης έκτακτου μέτρου.

Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή εάν η Επιτροπή συμφωνήσει μόνο στα κονδύλια του Μεταβατικού ΠΑΑ 2014-2020, το ποσό (με βάση το 2%) που θα μπορεί να αξιοποιηθεί δεν θα ξεπεράσει τα 35 εκατ. ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα εστιάζει την προσοχή της στα ποσά που θα μπορεί να διαθέσει είτε η ίδια (κρατικός προϋπολογισμός) είτε μέσω κοινοτικών πόρων, προκειμένου να προχωρήσει στην εφαρμογή επιπλέον μέτρων, όπως προαναγγέλλει μέσω της «ΥΧ» ο υπουργός Γ. Γεωργαντάς.

Σημειώνεται ότι πιέσεις αναμένεται να ασκηθούν και για τον κλάδο της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, καθώς η Κομισιόν καλείται να μην παραβλέψει αυτούς τους ζωτικούς οικονομικούς τομείς.

Οι πρώτες παρεμβάσεις

Μία γεύση των μέτρων που αναμένεται να ανακοινωθούν από την Κομισιόν την ερχόμενη εβδομάδα έδωσε χθες, Πέμπτη 17/3, ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, μιλώντας στους ευρωβουλευτές της επιτροπής Γεωργίας του Ευρωκοινοβουλίου (COMAGRI). Οι τελικές αποφάσεις δεν έχουν ακόμη ληφθεί, ωστόσο, όπως αποκάλυψε ο Γ. Βοϊτσεχόφσκι, τα βραχυπρόθεσμα μέτρα της ευρωπαϊκής εργαλειοθήκης θα περιλαμβάνουν σίγουρα:

1. Ενεργοποίηση του αποθεματικού κρίσης, ύψους 500 εκατ. ευρώ περίπου. «Ήρθε η ώρα να εφαρμοστεί», σημείωσε ο επίτροπος και συμπλήρωσε ότι θα παρέχεται και η δυνατότητα συγχρηματοδότησης από τα κράτη-μέλη, με το συνολικό ποσό να μπορεί να ανέλθει στο 1,5 δισ. ευρώ.

2. Ευέλικτο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, όπως εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, «ώστε να μπορούν τα κράτη-μέλη να ενισχύουν τους παραγωγούς που πλήττονται από τις συνέπειες του πολέμου». Πρόκειται για τις «πολεμοενισχύσεις» στα πρότυπα των «κορωνοενισχύσεων», όπως αποκάλυψε πρώτη η «ΥΧ» την προηγούμενη εβδομάδα.

3. Καλλιέργεια, κυρίως, πρωτεϊνούχων σε εκτάσεις υπό αγρανάπαυση για την παραγωγή ζωοτροφών. «Αυτό θα έχει προσωρινά κάποιες επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, αλλά δεν είναι τώρα η ώρα για κάτι άλλο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο επίτροπος.

4. Παρέμβαση υπέρ του χοίρειου κρέατος με την εφαρμογή της ιδιωτικής αποθεματοποίησης, σύμφωνα με το άρθρο 17 της ΚΟΑ.

5. Επιπλέον, στην εργαλειοθήκη θα συμπεριληφθεί και η χορήγηση αυξημένης προκαταβολής άμεσων ενισχύσεων για το έτος 2022 και για τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης από τις 16 Οκτωβρίου 2022. Εξετάζεται, ακόμη, η επέκταση της απαίτησης τα κράτη-μέλη να κοινοποιούν μηνιαία δεδομένα για τα ιδιωτικά αποθέματα βασικών αγαθών για τρόφιμα και ζωοτροφές.

Επισιτιστική ασφάλεια

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να ανακοινώσει και το σχέδιό της για την επισιτιστική ασφάλεια. «Προτεραιότητά μας αυτήν τη στιγμή είναι η ασφάλεια και η επάρκεια τροφίμων εντός της ΕΕ, αλλά και η ίδια η ΕΕ να συμβάλει στην αυτάρκεια των τροφίμων στον κόσμο», τόνισε ο Γ. Βοϊτσεχόφσκι.

Για την επισιτιστική ασφάλεια αναμένεται στις 23 Μαρτίου να βγάλει και σχετική απόφαση η Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν με το Συμβούλιο και την Επιτροπή σχετικά με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επισιτιστική ασφάλεια.

Από τη χθεσινή συζήτηση δεν έλειψαν και οι αντιδράσεις κάποιων ευρωβουλευτών, που ζητούν αναθεώρηση των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και δη των στρατηγικών «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» και της Βιοποικιλότητας, θέμα το οποίο θέτουν και πολλά κράτη-μέλη.

Ωστόσο, ο επίτροπος Γεωργίας ήταν ξεκάθαρος: «Οι στόχοι των στρατηγικών μπορούν να ενισχύσουν τη διατροφική ασφάλεια της ΕΕ. Δεν μπορώ να καταλάβω, γιατί να αποκλίνουμε από στόχους που αφορούν τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή της προστασίας των υδάτων; Και θα πρέπει να υποστηρίξουμε όλοι ανεπιφύλακτα τον στόχο για τη μείωση της χρήσης των λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων».

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε Παρασκευή 18 Μαρτίου 2021