Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν από το µοντέλο Σύγκλισης και Αναδιανοµής – Έξι παραδείγματα υπολογισμού των ενισχύσεων

Η έκδοση τιµολογίων θα κρίνει τον ορισµό του Ενεργού Αγρότη

Σημαντικές αυξομειώσεις στα ποσά των άμεσων ενισχύσεων έως τα τέλη του 2026 θα δουν οι Έλληνες παραγωγοί με την παράλληλη εφαρμογή της Εσωτερικής Σύγκλισης και της αναδιανεμητικής ενίσχυσης. Κάποιοι αναμένεται να απολέσουν ποσά μερικών χιλιάδων ευρώ, ενώ άλλοι παραγωγοί θα δουν αύξηση στις ενισχύσεις τους.

Το μοντέλο που επιλέγει η Ελλάδα για την καταβολή της Βασικής Ενίσχυσης είναι Σύγκλιση στο 100% της μοναδιαίας τιμής δικαιώματος ανά αγρονομική περιφέρεια στο τέλος της περιόδου, με την παράλληλη χρήση της αναδιανεμητικής ενίσχυσης, όπως προβλέπεται από την πρόταση Κανονισμού.

Η εύρεση λύσης για δίκαιη κατανομή των άμεσων ενισχύσεων θα συμπαρασύρει και τον ορισμό του Ενεργού Αγρότη (βασική προϋπόθεση για τη χορήγηση άμεσων ενισχύσεων), καθώς προτείνεται να προστεθεί ως προϋπόθεση στον ορισμό και η άσκηση επίσημης οικονομικής δραστηριότητας στον γεωργικό τομέα, δηλαδή η ύπαρξη οικονομικών συναλλαγών με την έκδοση τιμολογίων αγοράς και είσπραξης.

Τέλος, κομβικής σημασίας είναι ο κόφτης που θα μπει για τον ορισμό του μεγάλου αγρότη, από τον οποίο θα αναδιανεμηθούν οι πόροι υπέρ του μικρότερου.

Ανισοκατανομή

Το σύνολο των 3.876.360 δικαιωμάτων ενίσχυσης κατανέμεται σήμερα στις τρεις αγρονομικές περιφέρειες των αροτραίων καλλιεργειών, των δενδρωδών καλλιεργειών και των βοσκότοπων, με ποσοστά 45,5%, 21,7% και 32,8% αντίστοιχα.

Σύμφωνα με την ανάλυση SWOT, η κατοχή των δικαιωμάτων είναι ανισοβαρώς κατανεμημένη – όπως είναι φυσικό μεταξύ των εκμεταλλεύσεων διαφορετικού οικονομικού μεγέθους. Οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις μεσαίου και υψηλού οικονομικού μεγέθους (>25.000 ευρώ) αντιπροσωπεύουν το 12% των εκμεταλλεύσεων της χώρας και κατέχουν περίπου το 45% των δικαιωμάτων.

Η ανισοκατανομή αυτή οφείλεται στη σύνδεση του δικαιώματος με τη γη, όπου μεγάλου οικονομικού μεγέθους εκμεταλλεύσεις κατέχουν και πολλές εκτάσεις, άρα και περισσότερα δικαιώματα. Για παράδειγμα, εκμεταλλεύσεις οικονομικού μεγέθους μικρότερου των 2.000 ευρώ, κατά μέσο όρο κατέχουν 1,57 δικαιώματα, ενώ εκμεταλλεύσεις οικονομικού μεγέθους μεγαλύτερου των 500.000 ευρώ κατέχουν κατά μέσο όρο 68,07 δικαιώματα.

Επιπλέον, ανισοκατανομή παρατηρείται και στη μοναδιαία αξία των δικαιωμάτων μεταξύ εκμεταλλεύσεων που ανήκουν στην ίδια αγρονομική περιφέρεια, ακόμα και στην ίδια παραγωγική εξειδίκευση.

Η ανισοκατανομή αυτή οφείλεται στην υιοθέτηση του ιστορικού μοντέλου, όπου η αξία του δικαιώματος διαμορφώθηκε βάσει των εισπραχθεισών ενισχύσεων την περίοδο αναφοράς 2000 – 2003, που είχαν οριστεί κάτω από διαφορετικά καθεστώτα ενίσχυσης ανά καλλιέργεια (βαμβάκι ελαιόλαδο, καπνός κ.λπ.). Ως γνωστόν, τότε δεν έπαιρναν όλα τα προϊόντα επιδοτήσεις.

Η εξάλειψη των υφιστάμενων διαφορών στη μοναδιαία αξία δικαιώματος εντός της ίδιας αγρονομικής περιφέρειας αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης από τον Σύμβουλο του Στρατηγικού Σχεδίου, ο οποίος επεξεργάστηκε και παρέδωσε μία σειρά σεναρίων διαφορετικών μοντέλων εσωτερικής σύγκλισης.

Όπως ανακοίνωσε την περασμένη Δευτέρα 19 Ιουλίου από την Τρίπολη ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπήλιος Λιβανός, οι ανισότητες των ιστορικών δικαιωμάτων καταργούνται σταδιακά από το 2022 με συγκεκριμένα βήματα έως το 2026, «με την επιλογή μέσω της σύγκλισης στο 100% της μοναδιαίας τιμής δικαιώματος ανά αγρονομική περιφέρεια».

Παράλληλα, από το 2023 θα εφαρμοστεί η αναδιανεμητική ενίσχυση. «Έτσι, ανατρέπουμε άλλη μία αδικία της υφιστάμενης κατάστασης, τη διαχρονική ανισοκατανομή της καταβολής των ενισχύσεων, όπου το 30% των δικαιούχων της βασικής ενίσχυσης εισπράττει το 80% των πόρων», επισήμανε.

Χρηματοδοτικές κατανομές άμεσων ενισχύσεων

Κατανομη 2020

✱ Βασική ενίσχυση ➤➤ 1.091.170.000 ευρώ

✱ Πρασίνισμα 30% ➤➤ 550.385.000 ευρώ

✱ Νέοι γεωργοί 2% ➤➤ 36.692.000 ευρώ

✱ Συνδεδεμένη στήριξη 10% ➤➤ 182.056.000 ευρώ

✱ Μεταφορά 5% στον Πυλώνα ΙΙ ➤➤ 96.558.850 ευρώ

Ενδεικτική κατανομή 2023

✱ Βασική ενίσχυση ➤➤ 862.596.960 ευρώ

✱ Αναδιανεμητική 10% ➤➤ 179.707.700 ευρώ

✱ Οικολογικά σχήματα ➤➤ 449.269.250 ευρώ

✱ Νέοι γεωργοί 2% ➤➤ 35.941.540 ευρώ

✱ Συνδεδεμένη στήριξη 15% ➤➤ 269.561.550 ευρώ

✱ Μεταφορά 5% στον Πυλώνα ΙΙ ➤➤ 94.583.000

Τα παραπάνω στοιχεία είναι της Δ/νσης Αγροτικής Πολιτικής, Τεκμηρίωσης & Διεθνών Σχέσεων του ΥΠΑΑΤ, όπως παρουσιάστηκαν πριν από έναν μήνα.

Όσον αφορά τους Νέους Γεωργούς, αξίζει να σημειωθεί ότι βάσει της πολιτικής συμφωνίας ως ελάχιστο υποχρεωτικό επίπεδο στήριξης του εισοδήματός τους ορίζεται τουλάχιστον το 3% του προϋπολογισμού της ΚΑΠ (από τους δύο Πυλώνες) για κάθε κράτος-μέλος.

 

Παραδείγματα Σύγκλισης

Η «ΥΧ» διασφάλισε παραδείγματα του νέου μοντέλου εφαρμογής σε υπαρκτές εκμεταλλεύσεις σε διάφορα σημεία της χώρας και στις τρεις αγρονομικές περιφέρειες.

➤ Παράδειγμα 1

Αφορά εκμετάλλευση με ελιές και 1,53 δικαιώματα (άρα και εκτάρια). Συνολικά, ο παραγωγός της εν λόγω εκμετάλλευσης λαμβάνει σήμερα 1.443 ευρώ ως σύνολο των άμεσων ενισχύσεων. Με την εφαρμογή της Σύγκλισης και της Αναδιανεμητικής έως το τέλος του 2026, ο ίδιος θα απολέσει συνολικά 896 ευρώ, με το ποσό των άμεσων ενισχύσεών του να διαμορφώνεται στα 547 ευρώ.

➤ Παράδειγμα 2

Με το ακόλουθο παράδειγμα καταγράφεται και η αδικία ενός παραγωγού που επίσης διατηρεί εκμετάλλευση με ελιές, αλλά ενώ ο αριθμός δικαιωμάτων (και άρα εκταρίων) ανέρχεται σε 2,24, εκείνος λαμβάνει μόνο 522,26 ευρώ άμεσες ενισχύσεις. Με την εφαρμογή του μοντέλου Σύγκλισης και της Αναδιανεμητικής, ο εν λόγω παραγωγός θα δει τις άμεσες ενισχύσεις του να αυξάνονται έως το τέλος της περιόδου τουλάχιστον κατά 400 ευρώ.

➤ Παράδειγμα 3

Παραγωγός διατηρεί εκμετάλλευση με βαμβάκι και 31,14 δικαιώματα, λαμβάνοντας συνολικά 14.270 ευρώ άμεσες ενισχύσεις. Έως το τέλος της περιόδου, θα έχει απολέσει συνολικά 7.906 ευρώ.

➤ Παράδειγμα 4

Σε παραγωγό με ετήσιες καλλιέργειες και 53 δικαιώματα αντιστοιχούν σήμερα κάτι παραπάνω από 10.000 ευρώ. Με τη Σύγκλιση και την Αναδιανεμητική, το ύψος ενίσχυσής του αναμένεται να αυξηθεί κατά 678 ευρώ, ή 169,50 ευρώ/έτος.

➤ Παράδειγμα 5

Αντίθετα, σε παραγωγό με ετήσιες καλλιέργειες και 8,34 δικαιώματα, ο οποίος λαμβάνει σήμερα 1.366 ευρώ, στο τέλος της περιόδου θα του αντιστοιχεί μία αύξηση των 238 ευρώ, δηλαδή 59,50 ευρώ/έτος.

➤ Παράδειγμα 6

Μεγάλη μείωση αναμένεται να δει παραγωγός με κτηνοτροφική εκμετάλλευση και 50,75 δικαιώματα. Σήμερα, ο εν λόγω παραγωγός λαμβάνει 19.444 ευρώ, αλλά στο τέλος της περιόδου θα υποστεί μία μείωση της τάξεως των 9.452 ευρώ.