Η αβεβαιότητα που προκαλεί η διεθνής συγκυρία φέρνει αρκετές δυσκολίες στον κλάδο των οπωροκηπευτικών -όπως και σε όλους τους αγροτικούς κλάδους-, επισημαίνει σε πρόσφατη ανάλυσή της η ειδική μονάδα της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας της Κομισιόν.
Η συνεχιζόμενη σύγκρουση διακόπτει τις εξαγωγές προς τη Ρωσία, ιδίως για τα μεταποιημένα φρούτα και λαχανικά και τον τομέα της ανθοκομίας (τα νωπά έχουν ήδη υποστεί πλήγμα λόγω του εμπάργκο), μία αγορά που αποτελούσε σημαντική εξαγωγική διέξοδο για τα προϊόντα αυτά (περίπου 1 δισ. ευρώ). Από την άλλη, οι περιορισμένες σε μέγεθος εξαγωγές προς την Ουκρανία επικεντρώνονται κυρίως στον τομέα των νωπών φρούτων.
Επιπλέον, νέες προκλήσεις προήλθαν από το εμπάργκο που εισήγαγε η Λευκορωσία στην αρχή του έτους, κίνηση που επηρεάζει τον τομέα των νωπών φρούτων και λαχανικών, ιδιαίτερα τα μήλα και τα δαμάσκηνα, με την Πολωνία να χαρακτηρίζεται το πιο εκτεθειμένο κράτος-μέλος (βλ. πίνακα).
Η διεθνής αστάθεια στην περιοχή θα επηρεάσει τις παγκόσμιες εμπορικές ροές, αυξάνοντας πιθανώς τις εισαγωγές στην ευρωπαϊκή αγορά. «Ένας συνδυασμός χαμηλότερης δυνατότητας εξαγωγών και υψηλότερων εξαγωγών που μπορεί να φέρει υπερπροσφορά, ασκώντας πίεση στις τιμές παραγωγού και στα περιθώρια κέρδους, κι αυτό σε ένα πλαίσιο αύξησης του κόστους των εισροών και επιβράδυνσης της κατανάλωσης», επισημαίνεται.
Κατάσταση που, για την αντιμετώπισή της, η Κομισιόν στις 23 Μαρτίου ενέκρινε δέσμη μέτρων, μεταξύ των οποίων και έκτακτα μέτρα για την αγορά, που θα επιτρέπουν στα κράτη-μέλη ανάληψη δράσεων, βοηθώντας τους πληγέντες τομείς, όπως τα οπωροκηπευτικά.
Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διετία που προηγήθηκε με τις συνθήκες της πανδημίας, παρά τις διάφορες προκλήσεις (παγετοί, δυσκολίες εξεύρεσης εποχικών εργατών, δυσχέρειες στην εφοδιαστική αλυσίδα κ.ά.) ο τομέας επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, διασφαλίζοντας την προμήθεια σε ασφαλή και προσιτά προϊόντα.
Υψηλότερη από την έναρξη της πανδημίας η αύξηση τιμών των τροφίμων
Η επανεκκίνηση των οικονομιών και η αύξηση στις τιμές ενέργειας, προκάλεσαν, όμως, υψηλό πληθωρισμό για την ΕΕ-27, με την αύξηση των ετήσιων τιμών τροφίμων για τους καταναλωτές να καταγράφεται η υψηλότερη από την έναρξη της πανδημίας τον Απρίλιο του 2020, λόγω αυξημένων τιμών εισροών, προκλήσεων που έφερε η πανδημία και υψηλότερων τιμών σε αγροτικά προϊόντα. Μία αύξηση που παρατηρείται εντονότερα στα λαχανικά παρά στα φρούτα.
Η αξία του εμπορίου αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ (2021) έφτασε τα 328,2 δισ. ευρώ (+7,2% σε ετήσια βάση), με τις εξαγωγές να αυξάνονται στα 198 δισ. (+7,3%) και τις εισαγωγές στα 130,1 δισ. (+7%), ανεβάζοντας το εμπορικό πλεόνασμα κατά 8% (στα 67,9 δισ. ευρώ). Ισοζύγιο συναλλαγών, που εξακολουθεί να οφείλεται στις εξαγωγές προϊόντων υψηλής αξίας.
Οι εξαγωγές προς το Ην. Βασίλειο ανέκαμψαν από την αρχή του έτους, φτάνοντας συνολικά τα 42 δισ. ευρώ (στο ίδιο επίπεδο µε το 2020), με τις εισαγωγές να μειώνονται κατά 25% σε σύγκριση με το 2020. Ειδικότερα για τα οπωροκηπευτικά, οι εμπορικές ροές δείχνουν ανάκαμψη σε γενικές γραμμές, λόγω της σημασίας των εξαγωγών προς το Ην. Βασίλειο και της μερικής ανάκαμψής τους.
Αξία ευρωπαϊκών εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων σε Ρωσία-Ουκρανία-Λευκορωσία (2021)
|
Χώρα |
Κατάταξη |
Αξία εξαγωγών |
|---|---|---|
|
Ρωσία |
6ος εξαγωγικός εταίρος της ΕΕ |
6,9 δισ. ευρώ |
|
Ουκρανία |
14ος εξαγωγικός εταίρος για την ΕΕ και 4η πηγή αγροδιατροφικών εισαγωγών |
3 δισ. ευρώ |
|
Λευκορωσία |
33ος εξαγωγικός εταίρος της ΕΕ |
725 εκατ. ευρώ |
Πηγή: Κομισιόν
Αυξημένη η σοδειά των μήλων, μικρότερη των πορτοκαλιών
Ως προς τις επιμέρους κατηγορίες, η σοδειά των ευρωπαϊκών μήλων κατά την τρέχουσα περίοδο (που άρχισε τον Αύγουστο) εκτιμάται κοντά τους 12 εκατ. τόνους (μεγαλύτερη από τον μέσο όρο πενταετίας και την περασμένη «μικρή» σοδειά), λόγω των μεγαλύτερων πολωνικών όγκων, με τις τιμές συσκευαστηρίου για την κατηγορία 1 στην Πολωνία να εξακολουθούν να είναι μέτριες και σε Ιταλία και Γαλλία υψηλότερες.
Οι καιρικές συνθήκες στην Ιταλία είχαν ως αποτέλεσμα την αναθεώρηση των ποσοτήτων ευρωπαϊκού πορτοκαλιού προς τα κάτω, στους 6,1 εκατ. τόνους για την τρέχουσα περίοδο (άρχισε τον Οκτώβριο 2021). Ελαφρά αύξηση κατέγραψαν οι εισαγωγές το πρώτο τετράμηνο, λόγω αυξημένων ποσοτήτων από τη Νότια Αφρική, ενώ χαμηλές μέχρι στιγμής αναφέρονται οι εισαγωγές από την Αίγυπτο.
Υψηλές τιμές και αυξημένες εισαγωγές στην ντομάτα
Οι τιμές για τη χειμερινή παραγωγή παραμένουν υψηλές, καθώς η παραγωγή αναμένεται χαμηλότερη λόγω της μετάβασης σε άλλα λαχανικά ή/και σε εξειδικευμένες/μικρότερες σε μέγεθος ντομάτες, αλλά και λόγω των υψηλότερων δαπανών εισροών. Ελαφρά αύξηση κατέγραψαν οι εισαγωγές το πρώτο τετράμηνο (Οκτώβριος-Ιανουάριος) λόγω της αύξησης από το Μαρόκο και την Τουρκία.
