Εχει όνομα, ποιότητα, νοστιμιά, αλλά αναζητά ράφι το ΠΟΠ λάδι Θάσου και η ΠΟΠ θρούμπα ελιά του νησιού. Όταν το ελαιόλαδο πωλείται τυποποιημένο, ο τουρίστας το ακριβοπληρώνει, ο παραγωγός όμως τη δεδομένη στιγμή πουλάει το παραγόμενο χρυσάφι προς 2,45 ευρώ/λίτρο στον έμπορο, τιμή που δεν καλύπτει τα έξοδά του.
«Με ποια χρήματα να καλλιεργήσω ως παραγωγός;», αναρωτιέται ο πρόεδρος στον Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Ραχωνίου Θάσου, Βασίλης Ζαγοριανός. Παρατηρεί με πικρία τη σταδιακή εγκατάλειψη των ελαιοδέντρων από τους παραγωγούς, γιατί το προϊόν δεν παίρνει την αξία του. Ο συνεταιρισμός έχει αδιάθετο ελαιόλαδο, γιατί «ο κόσμος δεν έχει χρήματα να αγοράσει», τονίζει.
Τιμή εκκίνησης για να θεωρηθεί βιώσιμη μια καλλιέργεια είναι τα 3,5 ευρώ, την οποία αξίζει το εξαιρετικό ΠΟΠ ελαιόλαδο. Υποστηρίζει ότι διαπραγματευτικό χαρτί για τους παραγωγούς είναι μόνο η ένωσή τους απέναντι στους εμπόρους. «Δυστυχώς, ο έμπορος αγοράζει από τον μεγαλοπαραγωγό ή τον συνεταιρισμό που βρίσκεται σε ανάγκη».
Εάν το ελαιόλαδο έμενε στις αποθήκες, η τιμή θα ανέβαινε. «Πρέπει να βάλουμε πλάτη μέχρι το Πάσχα και όταν ανοίξει η εστίαση να συζητήσουμε. Μου μετέφερε παραγωγός ότι οι έμποροι που πήραν ελιές δεν δίνουν τιμή στους παραγωγούς, την αφήνουν ανοιχτή».
Μάλιστα, όπως διαπιστώνει κανείς δεν προβάλλει και δεν στηρίζει το εξαιρετικό ελληνικό ελαιόλαδο, σε επίπεδο περιφέρειας, πολιτείας, διεπαγγελματικής. Ο ίδιος αφιερώνει προσωπική εργασία σε 2.000 ελαιόδεντρα.
Πατάτα και φασόλι
Παρόμοια τύχη έχει και η ΠΓΕ πατάτα Νευροκοπίου, που αναζητά επειγόντως ράφι. Ο πρόεδρος της ΕΑΣ Δράμας, Γιάννης Κεσκίνογλου, τονίζει ότι εφαρμόζουν ολοκληρωμένη διαχείριση, εξασφαλίζοντας ποιοτικό προϊόν, αλλά το lockdown στην εστίαση μείωσε τη ζήτηση. «Πέρυσι, στείλαμε 20 φορτηγά στη Χίο και φέτος κανένα. Παρά τα προβλήματα, βέβαια, οι αδιάθετες πατάτες είναι λίγες».
Ο κ. Κεσκίνογλου θεωρεί σημαντική την ενημέρωση των καταναλωτών ώστε να μειωθούν οι εισαγωγές, διαπιστώνοντας με ικανοποίηση μείωση στις ελληνοποιήσεις.
Το ζητούμενο είναι η πατάτα Νευροκοπίου με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, λόγω του κλίματος του λεκανοπεδίου, να κερδίσει θέση στο ράφι και ανάλογη τιμή.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο παραμένει φθηνότερη της εισαγόμενης, επομένως η ποιότητα και η ταυτότητα δεν πληρώνονται.
«Σε επίπεδο περιφέρειας, αλλά και χώρας, θα πρέπει να προβάλλουμε το προϊόν με προωθητικές ενέργειες. Ο καταναλωτής να ενημερώνεται πώς πρέπει να αγοράζει το νωπό προϊόν. Να λειτουργήσουν ελεγκτικοί μηχανισμοί», τονίζει.
Η δύναμη των παραγωγών είναι η συντονισμένη και ελεγχόμενη διακίνηση, η οποία αυξάνει την τιμή και περιορίζει τα «βαφτίσια». Η Ομάδα Πατατοπαραγωγών διακινεί το 30% της παραγωγής του Νευροκοπίου. «Να είναι λίγοι αυτοί που διακινούν το προϊόν, ώστε να γνωρίζουμε πού πηγαίνει. Ας έχει και δέκα συσκευαστήρια πατάτας, αλλά να είναι ένας ο φορέας που θα καθορίζει την τιμή. Θα εξετάζουμε βέβαια τα φορολογικά κίνητρα, δεν θέλουμε να αισχροκερδούμε», σημειώνει.
Στο Κάτω Νευροκόπι καλλιεργούνται επίσης ΠΓΕ φασόλια, κοινά μεσόσπερμα και γίγαντες ελέφαντες, που συνεχίζουν να ελπίζουν σε μια αξιοπρεπή τιμή. Η ΕΑΣ επιχειρεί να εντάξει το φασόλι στην ομάδα της για να αναλάβει τη διακίνησή του. Σχολιάζοντας την αναγκαιότητα τυποποίησης του προϊόντος, ο κ. Κεσκίνογλου αναφέρει ότι χρειάζονται φορολογικά κίνητρα για να αλλάξει η εικόνα των παραγωγών που πωλούν πόρτα-πόρτα «με σκοπό να μη φεύγει ούτε ένα προϊόν χωρίς τιμολόγιο. Η πολιτεία οφείλει να λειτουργήσει ευεργετικά απέναντι στις ομάδες και στους συνεταιρισμούς».
Διεκδικούν ΠΟΠ οίνο Θράκης
Το Κτήμα Βουρβουκέλη αριθμεί δέκα ετικέτες ΠΓΕ Άβδηρα ή ΠΓΕ Θράκης. Πραγματοποιεί εξαγωγές εντός και εκτός ευρωπαϊκής ηπείρου, αξιοποιώντας την ποιότητα και την ονομασία προϊόντος, που δημιουργεί σημαντικό πλεονέκτημα. «Αποτελεί σοβαρή ιχνηλασιμότητα, δίνει ταυτότητα στο προϊόν, καθρεφτίζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του τόπου. Ο αγοραστής στο εξωτερικό ζητά ΠΓΕ, πόσω μάλλον ΠΟΠ οίνο. Επακόλουθο είναι να αναζητήσουν τις τοπικές ποικιλίες, επί παραδείγματι Μαυρούδι, Παμίδι, Μπογιαλαμά, Καρναχαλά Θράκης», αναφέρει ο οινοποιός Οδυσσέας Βουρβουκέλης. Επόμενος στόχος που θέτουν είναι η Θράκη να αποκτήσει έναν ΠΟΠ οίνο που να διέπεται από αυστηρότερους κανονισμούς ως προς τις ποικιλίες.
«Να πιστοποιήσουμε ΠΟΠ οίνο, για παράδειγμα, ότι εδώ παράγονται το Μαυρούδι, το Παμίδι, γιατί η Θράκη είναι από τις ελάχιστες περιοχές που δεν διαθέτει ΠΟΠ, παρότι έχει από τους αρχαιότερους οίνους». Εξηγεί πως απαιτείται παραγωγή κρασιού από συγκεκριμένες ποικιλίες, παρουσίαση των χαρακτηριστικών τους και μια σειρά προϋποθέσεων.
Ο ίδιος εκτιμά ότι το ΠΟΠ, που το διεκδικούν όχι μόνο ως εταιρεία αλλά και μέσω συνδέσμων οινοποιών, θα προσδώσει προστιθέμενη αξία. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι καλύτεροσ η διεκδίκηση να γίνει ομαδικά από Κτήματα της Θράκης μαζί με τις αρμόδιες ΔΑΟΚ, που έχουν την οργάνωση και την εποπτεία, και οικονομικούς φορείς όπως είναι τα Επιμελητήρια.
Στο πλευρό τους βρίσκονται το Γεωπονικό Τμήμα του ΑΠΘ, το Τμήμα Οινολογίας στη Δράμα και Τμήματα του ΔΠΘ. «Επιπλέον υπάρχουν σπουδαστές που επιθυμούν να βοηθήσουν είτε με έρευνές τους στον παραγωγικό και σε άλλους τομείς, είτε κάνοντας την πρακτική τους».
