Πώς Αναδιανεμητική και ECO-SCHEMES μπορούν να αντισταθμίσουν τις απώλειες ενισχύσεων στις δενδρώδεις

Μειώσεις στο σύνολο των άμεσων ενισχύσεων που θα λαμβάνουν από εδώ και στο εξής αναμένεται να δουν πολλοί δενδροκαλλιεργητές, στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ, καθώς εκτός από την Εσωτερική Σύγκλιση που θα επηρεάσει σημαντικά τη Βασική τους Ενίσχυση, στην περίπτωση που δεν αποφασίσουν να εφαρμόσουν κάποιο Οικολογικό Σχήμα, η οικονομική απώλεια που θα υποστούν θα είναι ιδιαίτερα αισθητή.

Οι αποκλίσεις που θα δουν οι παραγωγοί στις ενισχύσεις τους, σε σχέση με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, θα εξαρτηθούν αφενός από το οικονομικό μέγεθος και τα δικαιώματα της εκμετάλλευσής τους, αφετέρου από τις επιλογές που θα κάνουν για να συμπληρώσουν τις απώλειές τους, με τα Οικολογικά Σχήματα να αποτελούν πλέον μονόδρομο για εκείνους. Η «ΥΧ» εξασφάλισε χαρακτηριστικά παραδείγματα με δενδρώδεις καλλιέργειες, όσον αφορά την εξέλιξη τη Βασικής Ενίσχυσης (και την κατάργηση της Πράσινης Ενίσχυσης), της Αναδιανεμητικής και των Οικολογικών Σχημάτων του Πρώτου Πυλώνα, για την καλύτερη κατανόηση των επικείμενων αλλαγών.

Εσωτερική Σύγκλιση

Να θυμίσουμε ότι η Ελλάδα συνεχίζει να εφαρμόζει το Καθεστώς Βασικής Εισοδηματικής Στήριξης για τη Βιωσιμότητα σε περιφερειακό επίπεδο, δηλαδή τα δικαιώματα ενίσχυσης χορηγούνται ανά αγρονομική περιφέρεια (Βοσκότοπων, Αροτραίων Καλλιεργειών και Μόνιμων Καλλιεργειών). Για την περίοδο 2023-2026 θα πραγματοποιηθεί σύγκλιση της αξίας των δικαιωμάτων ενίσχυσης προς ενιαία τιμή μονάδας («flat rate») σε επίπεδο αγρονομικής περιφέρειας, σε τέσσερα ισόποσα βήματα, δηλαδή στα έτη 2023, 2024, 2025 και 2026. Αυτό σημαίνει ότι το 2026, εντός κάθε αγρονομικής περιφέρειας, η μοναδιαία αξία όλων των δικαιωμάτων ενίσχυσης θα εξισωθεί με τον περιφερειακό μέσο όρο, δηλαδή με τη μέση αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης της εν λόγω περιφέρειας.

Με την εφαρμογή της Εσωτερικής Σύγκλισης, οι μικρές και μικρομεσαίες εκμεταλλεύσεις θα χάσουν ένα μέρος από την αξία των δικαιωμάτων τους, δηλαδή ένα μέρος της Βασικής Ενίσχυσης που δικαιούνται. Αυτό θα συμβεί διότι αρκετές από τις εκμεταλλεύσεις αυτές έχουν υψηλή μοναδιαία αξία δικαιωμάτων. Όμως, η χορήγηση της Αναδιανεμητικής Ενίσχυσης θα αναπληρώσει κάπως αυτήν τη μείωση.

Μείωση αξίας δικαιώματος

Για τις μόνιμες καλλιέργειες, η ατομική μοναδιαία αξία δικαιώματος (ΑΜΑΔ) θα υποστεί το 2023 μείωση κατά 21,7% σε σχέση με το 2022. Για παράδειγμα, σε μια μόνιμη καλλιέργεια οικονομικού μεγέθους 8.000 με 25.000 ευρώ και 0,69 εκταρίων, η ατομική μοναδιαία αξία δικαιώματος (ΑΜΑΔ) ανέρχεται σε 166,35 ευρώ/εκτάριο. Με τη μείωση της ΑΜΑΔ κατά 21,7% το έτος ενίσχυσης 2023, η ΑΜΑΔ θα διαμορφωθεί στα 130,25 ευρώ/εκτάριο.

Το συνολικό ποσό που θα διατεθεί για τη Βασική Εισοδηματική Στήριξη θα ανέλθει για όλη την περίοδο σε 4.274.574.890 ευρώ. Ειδικότερα, για κάθε έτος από το 2023 μέχρι το 2026, το ποσό αυτό θα ανέλθει σε 829.567.104 ευρώ, ενώ για το 2027 σε 956.306.474 ευρώ. Για τις μόνιμες καλλιέργειες, το ποσό ανά έτος διαμορφώνεται σε 228.130.954 ευρώ περίπου, ώστε με την Εσωτερική Σύγκλιση η ενιαία περιφερειακή αξία δικαιώματος να φτάσει τα 270 ευρώ/εκτάριο (27 ευρώ/στρέμμα).

Αναδιανεμητική Ενίσχυση

Ωστόσο, θα εφαρμοστεί η Αναδιανεμητική Ενίσχυση. Το διαθέσιμο ετήσιο ποσό για αυτήν, για την περίοδο 2023-2026 (174.032.724 ευρώ) θα κατανεμηθεί στις τρεις αγρονομικές περιφέρειες. Στην περιφέρεια των Μόνιμων Καλλιεργειών, το ποσό θα ανέρχεται σε 47.859.000 ευρώ. Ο μέσος όρος της αναδιανεμητικής στήριξης ανά εκτάριο υπολογίστηκε σε 116 ευρώ στην αγρονομική περιφέρεια των Μόνιμων Καλλιεργειών.

Οικολογικά Σχήματα

Τα Οικολογικά Σχήματα, μία λίστα αγροπεριβαλλοντικών παρεμβάσεων στον Πρώτο Πυλώνα, είναι προαιρετικά μεν για τους παραγωγούς, αλλά αν οι τελευταίοι δεν τα επιλέξουν, θα δουν μειωμένα τα χρήματα που θα λαμβάνουν. Κι αυτό γιατί το 25% των πόρων των άμεσων ενισχύσεων, 426.444.327 ευρώ κάθε χρόνο, πρέπει να οδηγείται υποχρεωτικά προς το καθεστώς των Οικολογικών Σχημάτων (Eco-Schemes). Εφόσον ένας παραγωγός έχει δηλώσει φέτος και την επόμενη χρονιά τις ίδιες εκτάσεις, αλλά στη δήλωση ΟΣΔΕ 2023 δεν περιλαμβάνεται κάποια δράση οικολογικού σχήματος, θα δει «ψαλιδισμένες» τις ενισχύσεις του.

ΑΓΡΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

Μέση Περιφερειακή Αξία Δικαιώματος (ΜΠΑΔ), το 2022

Μέση Περιφερειακή Αξία Δικαιώματος (ΜΠΑΔ),
το 2023 (μείωση 21,7% έναντι του 2022)

Όρια κατοχής δικαιωμάτων εντός των οποίων θα χορηγηθεί η αναδιανεμητική ενίσχυση (εκτάρια)

Αναδιανεμητική ενίσχυση ανά δικαίωμα (ευρώ)

Ετήσιες Καλλιέργειες

274,47

215,00

2 έως 11 εκτάρια

138,00

Βοσκότοποι

224,62

176,00

1 έως 17 εκτάρια

177,00

Μόνιμες Καλλιέργειες

345,43

270,00

1 έως 4 εκτάρια

116,00

 


 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1

Δενδροκαλλιεργητής που διαθέτει εκμετάλλευση 8,68 εκταρίων και εμπίπτει στην κατηγορία οικονομικού μεγέθους μεταξύ 8.000 ευρώ και 25.000 ευρώ, λαμβάνει για το έτος ενίσχυσης 2022 άμεσες ενισχύσεις ύψους 2.089 ευρώ. Το ποσό αυτό προκύπτει από τη Βασική του Ενίσχυση, ύψους 1.402 ευρώ, συν 687 ευρώ από το Πρασίνισμα.

Ο ίδιος παραγωγός για το έτος ενίσχυσης 2023 θα λάβει μειωμένη Βασική Ενίσχυση, αφού με την Εσωτερική Σύγκλιση το ποσό ενίσχυσής του θα διαμορφωθεί στα 1.098 ευρώ. Με λίγα λόγια, χάνει 304 ευρώ τον χρόνο.

Εάν αποφασίσει να εφαρμόσει Οικολογικό Σχήμα, όπως για παράδειγμα την παρέμβαση «Διατήρηση και βελτίωση καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες», θα αυξήσει το σύνολο των άμεσων ενισχύσεών του κατά 868 ευρώ τον χρόνο, και θα φτάσει έτσι τα 1.966 ευρώ. Ο ίδιος παραγωγός το έτος ενίσχυσης 2026 (οπότε και ολοκληρώνεται η Εσωτερική Σύγκλιση) θα λάβει Βασική στα 2.344 ευρώ. Εάν δεν εφαρμόσει το προαναφερθέν Οικολογικό Σχήμα, θα έχει μια απώλεια 868 ευρώ, χρήματα τα οποία θα μπορούσε να λάβει εάν εφάρμοζε την παρέμβαση.

 

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2022

2023

2026

ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 1. Παραγωγική κατεύθυνση Μόνιμες Καλλιέργεις, Κατηγορία Οικονομικού Μεγέθους 8.000-25.000 €

ΒΑΣΙΚΗ & ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ 2022(Ευρώ)

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (Εκτάρια)

Ατομική Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ (Ευρώ/Εκτάριο)

Πράσινη ενίσχυση (Ευρώ)

Ατομική Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ, 2023 (Ευρώ/Εκτάριο)_Μειωση κατά 21,7% έναντι του 2022

ΒΑΣΙΚΗ
ΕΝΙΣΧΥΣΗ, ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ

Ατομική Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ, 2026 (Ευρώ/Εκτάριο)

ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ, ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ

Μόνιμες Καλλιέργειες

1.402

8,68

161,50

 

126,45

1.098

270,00

2.344

Σύνολο Βασικής Ενίσχυσης Εκμετάλλευσης

1.402

       

1.098

 

2.344

Πράσινη Ενισχυση

687

   

687

 

0

 

0

Αναδιανομή

0

       

0

 

0

Οικολογικά σχήματα (*)

0

       

868

 

868

ΣΥΝΟΛΟ

2.089

       

1.966

 

3.212

(*) Διατήρηση και βελτίωση καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες


ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2

Δενδροκαλλιεργητής, που διαθέτει εκμετάλλευση 2,45 εκταρίων και εμπίπτει στην κατηγορία οικονομικού μεγέθους μεταξύ 2.000 ευρώ και 8.000 ευρώ, λαμβάνει για το έτος ενίσχυσης 2022 άμεσες ενισχύσεις ύψους 1.267 ευρώ. Το ποσό αυτό προκύπτει από τη Βασική του Ενίσχυση, ύψους 850 ευρώ, συν 417 ευρώ από το Πρασίνισμα.

Το έτος ενίσχυσης 2023, ο εν λόγω παραγωγός θα δει τη Βασική του Ενίσχυση μειωμένη, αφού θα ανέλθει στα 666 ευρώ. Ωστόσο, ο παραγωγός αυτός ανήκει στις μικρές εκμεταλλεύσεις που θα ευνοηθούν από την Αναδιανεμητική Ενίσχυση (αφού τα δικαιώματά του βρίσκονται εντός ορίων για τη χορήγηση της Αναδιανεμητικής). Με βάση τα δικαιώματά του, ο παραγωγός αναμένεται να λάβει 284 ευρώ από την Αναδιανεμητική. Μόνο στην περίπτωση που αποφασίσει να εφαρμόσει Οικολογικό Σχήμα, όπως για παράδειγμα την παρέμβαση «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία», θα στηριχθεί με επιπλέον 343 ευρώ. Το σύνολο δηλαδή των άμεσων ενισχύσεών του θα ανέλθει στα 1.293 ευρώ (δηλαδή θα έχει μια μικρή αύξηση των 26 ευρώ).

Το έτος ενίσχυσης 2026, ο ίδιος παραγωγός θα λάβει συνολικά 1.289 ευρώ άμεσες ενισχύσεις, ποσό που προκύπτει από τη Βασική, την Αναδιανεμητική και την εφαρμογή του ίδιου Οικολογικού Προγράμματος. Εάν δεν εφαρμόσει το προαναφερθέν Οικολογικό Σχήμα, οι άμεσες ενισχύσεις του θα ανέρχονται σε μόλις 946 ευρώ.

 

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2022

2023

2026

ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ2. Παραγωγική κατεύθυνση Μόνιμες Καλλιέργεις, Κατηγορία Οικονομικού Μεγέθους 2.000-8.000 €

ΒΑΣΙΚΗ & ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ 2022(Ευρώ)

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (Εκτάρια)

Ατομική Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ (Ευρώ/Εκτάριο)

Πράσινη ενίσχυση (Ευρώ)

Ατομική
Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ, 2023 (Ευρώ/Εκτάριο) Μειωση κατά 21,7% έναντι του 2022

ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ, ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ

Ατομική Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ, 2026 (Ευρώ/Εκτάριο)

ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ, ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ

Μόνιμες Καλλιέργειες

850

2,45

347,06

 

271,75

666

270,00

662

Σύνολο Βασικής Ενίσχυσης Εκμετάλλευσης

850

       

666

 

662

Πράσινη Ενισχυση

417

   

417

 

0

 

0

Αναδιανομή

0

       

284

 

284

Οικολογικά σχήματα (*)

0

       

343

 

343

ΣΥΝΟΛΟ

1.267

       

1.293

 

1.289

(*) Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία


ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3

Δενδροκαλλιεργητής, που διαθέτει εκμετάλλευση 3,8 εκταρίων και εμπίπτει στην κατηγορία οικονομικού μεγέθους μεταξύ 2.000 ευρώ και 8.000 ευρώ, λαμβάνει για το έτος ενίσχυσης 2022 άμεσες ενισχύσεις ύψους 2.016 ευρώ. Το ποσό αυτό προκύπτει από τη Βασική του Ενίσχυση, ύψους 1.353 ευρώ, συν 663 ευρώ από το Πρασίνισμα.

Το έτος ενίσχυσης 2023, ο παραγωγός αυτός θα λάβει σημαντικά μειωμένη τη Βασική του Ενίσχυση, κατά 957 ευρώ, και θα πάρει 1.059 ευρώ. Ωστόσο, επειδή η εκμετάλλευσή του βρίσκεται εντός ορίων για τη χορήγηση της Αναδιανεμητικής Ενίσχυσης, θα του χορηγηθούν 441 ευρώ. Εάν αποφασίσει να εφαρμόσει Οικολογικό Σχήμα (π.χ. «Παρέμβαση Κυκλικής Οικονομίας»), θα αυξήσει το ετήσιο ποσό των άμεσων ενισχύσεών του κατά 532 ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, οι άμεσες ενισχύσεις του θα ανέλθουν σε 2.032 ευρώ (κατά 16 ευρώ αυξημένες σε σχέση με το 2022).

Με την ολοκλήρωση της Εσωτερικής Σύγκλισης, το έτος ενίσχυσης 2026 η Βασική του Ενίσχυση θα σταθεροποιηθεί στα 1.026 ευρώ. Ο ίδιος παραγωγός και για την ίδια εκμετάλλευση θα συνεχίσει να λαμβάνει Αναδιανεμητική (441 ευρώ/έτος) και, εφόσον συνεχίζει να εφαρμόζει Οικολογικό Πρόγραμμα επιπλέον 532 ευρώ/έτος. Το σύνολο δηλαδή των άμεσων ενισχύσεων εκείνη τη χρονιά θα ανέλθει σε 1.999 ευρώ. Εάν όμως δεν εφαρμόσει το Οικολογικό Σχήμα, οι ενισχύσεις του συνολικά δεν θα ξεπεράσουν τα 1.467 ευρώ.

 

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2022

2023

2026

ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 3. Παραγωγική κατεύθυνση Μόνιμες Καλλιέργεις, Κατηγορία Οικονομικού Μεγέθους 2.000-8.000 €

ΒΑΣΙΚΗ & ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ 2022(Ευρώ)

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (Εκτάρια)

Ατομική Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ (Ευρώ/Εκτάριο)

Πράσινη ενίσχυση (Ευρώ)

Ατομική Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ, 2023 (Ευρώ/Εκτάριο)_Μειωση κατά 21,7% έναντι του 2022

ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ, ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ

Ατομική Μοναδιαία Αξία Δικαιωματος -ΑΜΑΔ, 2026 (Ευρώ/Εκτάριο)

ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ, ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ

Μόνιμες Καλλιέργειες

1.353

3,8

356,00

 

278,75

1.059

270,00

1.026

Σύνολο Βασικής Ενίσχυσης Εκμετάλλευσης

1.353

       

1.059

 

1.026

Πράσινη Ενισχυση

663

   

663

 

0

 

0

Αναδιανομή

0

       

441

 

441

Οικολογικά σχήματα (*)

0

       

532

 

532

ΣΥΝΟΛΟ

2.016

       

2.032

 

1.999

(*) Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία