Πώς ωφελούνται οι αγρότες από την τεχνολογία του Blockchain

του Σπύρου Κοκολάκη, καθηγητή Πληροφοριακών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Την τελευταία δεκαετία, παρατηρούμε τις τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης να εισβάλλουν δυναμικά στον χώρο της αγροτικής οικονομίας, υποσχόμενες τον ριζικό μετασχηματισμό της. Η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η βιοτεχνολογία εφαρμόζονται ήδη στην αγροτική παραγωγή, κομίζοντας πολλαπλά οφέλη για τους παραγωγούς, την οικονομία και το περιβάλλον.

Στις παραπάνω τεχνολογίες, έρχονται τα τελευταία χρόνια να προστεθούν και οι τεχνολογίες Blockchain, που έγιναν γνωστές χάρη στα κρυπτονομίσματα και το Bitcoin. Πράγματι, το Blockchain προτάθηκε από τον μυστηριώδη δημιουργό του Bitcoin με το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2008 σε ένα, πλέον, διάσημο άρθρο για το «ηλεκτρονικό χρήμα».

Τι σχέση, όμως, έχει η τεχνολογία των κρυπτονομισμάτων με τον αγροδιατροφικό τομέα; Αυτό το ερώτημα θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε στο παρόν άρθρο.

Ας δούμε, όμως, πρώτα τι είναι το Blockchain.

Ένα αδιάβλητο, δημόσιο «μητρώο»

Το Blockchain είναι ένα μητρώο όπου καταγράφονται συναλλαγές. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκε για την καταγραφή των συναλλαγών του Bitcoin, αλλά σύντομα έγινε κατανοητό ότι μπορούμε να θεωρήσουμε ως συναλλαγή οποιαδήποτε ενέργεια έχει ένα αποτέλεσμα.

Μπορούμε, λοιπόν, να καταγράψουμε τις εισροές της αγροτικής παραγωγής, τη συγκομιδή μιας καλλιέργειας, τη διαλογή και κάθε ενέργεια επεξεργασίας ή τυποποίησης του αγροτικού προϊόντος, τη μεταφορά και την αποθήκευση, τους ελέγχους ποιότητας και τις πιστοποιήσεις. Βέβαια, αυτές οι καταγραφές μπορούν να γίνουν και με τις συμβατικές τεχνολογίες πληροφορικής, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μία «κεντρική» βάση δεδομένων. Εδώ, λοιπόν, είναι που διαφοροποιείται το Blockchain.

Η διαχείριση του Blockchain γίνεται από ένα δίκτυο φορέων ή προσώπων. Όλα τα μέλη του δικτύου έχουν ένα αντίγραφο του Blockchain, ενώ το ποιο μέλος του δικτύου κάνει καταχωρίσεις ρυθμίζεται με βάση έναν προσυμφωνημένο αλγόριθμο. Το Blockchain, λοιπόν, είναι κατανεμημένο και δεν ελέγχεται από έναν φορέα.

Επίσης, η διαφάνεια είναι διασφαλισμένη, καθώς όλα τα μέλη του δικτύου έχουν ένα αντίγραφο και, επιπλέον, στις περισσότερες περιπτώσεις, το Blockchain είναι διαθέσιμο δημόσια στο Διαδίκτυο.

Φανταστείτε, λοιπόν, ότι θέλουμε να έχουμε διαθέσιμες πληροφορίες για κάθε αγροτικό προϊόν που παράγεται στην Ελλάδα. Με την παραδοσιακή προσέγγιση θα χρειαζόταν ένας φορέας του Δημοσίου, π.χ. το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, να αναπτύξει και να συντηρεί ένα κεντρικό μητρώο με έναν τεράστιο όγκο πληροφορίας και με όλα τα προβλήματα που βλέπουμε να εμφανίζονται συχνά σε αυτά τα συστήματα.

Εναλλακτικά, ο κάθε παραγωγός θα μπορούσε να έχει το δικό του μητρώο, αλλά τότε θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να συνδυάσουμε τις πληροφορίες από τα διαφορετικά μητρώα. Αντιθέτως, η τεχνολογία Blockchain μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε ένα κατανεμημένο μητρώο, χωρίς κεντρικό έλεγχο, στο οποίο θα συνεισφέρει ο κάθε παραγωγός με τις πληροφορίες που αφορούν τα προϊόντα του.

Ακόμη ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του Blockchain είναι η αδιαβλητότητα. Η αδιαβλητότητα του Blockchain προκύπτει από τον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι καταχωρίσεις. Αρχικά, κάθε «συναλλαγή» ελέγχεται από τα μέλη του δικτύου και εντάσσεται σε ένα πακέτο συναλλαγών που το ονομάζουμε block. Κάθε καινούργιο block συνδέεται με το προηγούμενο με ειδικές κρυπτογραφικές τεχνικές, που διασφαλίζουν ότι εάν οποιαδήποτε συναλλαγή σε οποιοδήποτε block τροποποιηθεί, τότε ολόκληρη η αλυσίδα των block, δηλαδή το Blockchain, θα πάψει να είναι έγκυρη.

Με άλλα λόγια, καμία τροποποίηση δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συμφωνία ενός ικανού αριθμού μελών του δικτύου.