Σχεδόν 25 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 8% των συνολικών πόρων της ΚΑΠ για την περίοδο 2023-2027, θα συμβάλουν άμεσα στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών και κοινοτήτων, επισημαίνει η Κομισιόν στην τελευταία μελέτη που εκπόνησε σχετικά με την συμβολή των Στρατηγικών Σχεδίων της ΚΑΠ στους στόχους του μακροπρόθεσμου οράματος για την ευρωπαϊκή ύπαιθρο.
Σημειώνεται πως η ΚΑΠ, αν και αποτελεί βασική πολιτική για την ύπαιθρο, δεν είναι το μόνο μέσο για την αγροτική ανάπτυξη. Συχνά συμπληρώνεται από άλλες κοινοτικές και εθνικές πολιτικές.
Όπως προκύπτει από τη μελέτη, συνολικά τα κράτη-μέλη αφιερώνουν περίπου 24,6 δισ. ευρώ (8% της συνολικής δημόσιας χρηματοδότησης) σε παρεμβάσεις που συνδέονται κύρια (αλλά όχι αποκλειστικά) με την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Οι χρηματοδοτικοί πόροι για επενδύσεις (INVEST), συνεργασία (COOP) και γνώση-εκπαίδευση-συμβουλές (KNOW) είναι οι πιο σχετικές για την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών.
Επενδύσεις
Τα Στρατηγικά Σχέδια που προβλέπουν στήριξη για επενδύσεις εκτός εκμετάλλευσης ή υποδομών είναι 25, συμπεριλαμβανομένων τόσο των παραγωγικών επενδύσεων εκτός εκμεταλλεύσεων, όσο και των μη παραγωγικών επενδύσεων, καθώς και επενδύσεων σε υποδομές (συμπεριλαμβανομένης της άρδευσης). Το τελευταίο εξαιρεί τις επενδύσεις σε υποδομές που στοχεύουν σαφώς μόνο στον γεωργικό τομέα.
Η συνολική χρηματοδότηση για τις παραπάνω παρεμβάσεις ανέρχεται σε 15,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα περισσότερα συνδέονται με παραγωγικές επενδύσεις εκτός εκμεταλλεύσεων (6,8 δισ. ευρώ). Η Ισπανία (2,8 δισ. ευρώ), η Γερμανία (2,2 δισ. ευρώ) και η Ιταλία (1,9 δισ. ευρώ) διαθέτουν τις υψηλότερες χρηματοδοτικές πιστώσεις για τη στήριξη αυτού του τύπου επενδύσεων για την περίοδο 2023-2027. Η Δανία, η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο δεν έχουν προβλέψει καμία στήριξη σε αυτού του είδους τις επενδύσεις.
Συνεργασία
Όλα τα κράτη-μέλη υποστηρίζουν τη Συνεργασία, διαθέτοντας συνολικά 10,7 δισ. ευρώ σε σχετικές παρεμβάσεις. Από αυτά, περίπου 7,7 δισ. ευρώ διατίθενται σε παρεμβάσεις που συνδέονται με το LEADER. Στο πλαίσιο αυτό, η Γερμανία θα διαθέσει πάνω από 1,8 δισ. ευρώ την περίοδο 2023-2027, η Ιταλία 1,3 δισ. ευρώ, η Ισπανία 1 δισ. ευρώ, η Πολωνία και η Γαλλία από 850 εκατ. ευρώ η καθεμιά. Η χαμηλότερη χρηματοδότηση εντοπίζεται στην Κύπρο (16 εκατ. ευρώ), στο Λουξεμβούργο (13 εκατ. ευρώ) και στη Μάλτα (7 εκατ. ευρώ).
Όπως προαναφέρθηκε, τα περισσότερα κονδύλια διατίθενται για το LEADER. Στη Δανία και στο Λουξεμβούργο, αυτός είναι ο μόνος σκοπός που υποστηρίζεται μέσω του μέτρου Συνεργασίας. Στην Κροατία, τη Σλοβακία, την Πορτογαλία, την Τσεχία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 80% της συνολικής κατανομής.
Μετά το LEADER, η δεύτερη πιο κοινή κατηγορία συνεργασιών προς υποστήριξη από τα κράτη-μέλη είναι οι Ευρωπαϊκές Συμπράξεις Καινοτομίας (EIP). Η Ολλανδία δίνει προτεραιότητα στη στήριξη των EIP (84%), αλλά και η Σουηδία (43%), η Σλοβενία (33%) και η Φλάνδρα (27%).
Γνώση – συμβουλές
Σε 25 Στρατηγικά Σχέδια, τα κράτη-μέλη συνδέουν συνολικά 2,1 δισ. ευρώ με παρεμβάσεις για γνώση και συμβουλές. Μόνο η Βαλλονία, η Δανία και το Λουξεμβούργο δεν σχεδιάζουν να εφαρμόσουν σχετικές παρεμβάσεις. Η Γερμανία και η Ιταλία είναι τα κράτη-μέλη με τα υψηλότερα χρηματοδοτικά κονδύλια, 222 εκατ. ευρώ η καθεμιά και ακολουθούν η Αυστρία, η Πολωνία, η Ισπανία και η Ελλάδα.
Νέοι αγρότες
27 Στρατηγικά Σχέδια παρέχουν βοήθεια για την αύξηση των νέων αγροτών στο πλαίσιο της παρέμβασης «Εγκατάσταση» (INSTALL). Συνολικά, διαθέτουν 5,2 δισ. ευρώ σε αυτές τις παρεμβάσεις. Τα κράτη-μέλη με τα υψηλότερα χρηματοδοτικά κονδύλια για ενίσχυση της πρώτης εγκατάστασης είναι η Γαλλία (πάνω από 900 εκατ. ευρώ) και ακολουθούν η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα και η Πολωνία. Η Ιρλανδία δεν θα εφαρμόσει την παρέμβαση κατά την περίοδο 2023-2027.
Από την άλλη, 8 κράτη-μέλη σχεδιάζουν να υποστηρίξουν αποκλειστικά τις αγροτικές επιχειρήσεις. Η υψηλότερη χρηματοδότηση καταγράφεται στην Κροατία (25 εκατ. ευρώ) και ακολουθούν η Ιταλία (10 εκατ. ευρώ), η Φλάνδρα (9 εκατ. ευρώ), η Ουγγαρία (7 εκατ. ευρώ) και η Αυστρία (5 εκατ. ευρώ). Στο πλαίσιο της μελέτης προκύπτουν και άλλα 3 ενδιαφέροντα στοιχεία:
✱ 19 κράτη-μέλη έχουν υιοθετήσει στα Στρατηγικά τους Σχέδια τη νέα έννοια των Έξυπνων Χωριών.
✱ 11 κράτη-μέλη θα υποστηρίξουν επενδύσεις στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας μέσω ηλιακών συλλεκτών.
✱ 10 κράτη-μέλη θα χρησιμοποιήσουν τη στήριξη της ΚΑΠ για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης μέσω παρεμβάσεων που προωθούν τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία και όσων κινδυνεύουν από φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό.
Άλλα ταμεία
Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ΚΑΠ επιτρέπει την υποστήριξη ενός ευρέος φάσματος στόχων, αλλά ότι αρκετές ανάγκες φαίνεται να αντιμετωπίζονται σε περιορισμένο βαθμό στα Στρατηγικά Σχέδια, ιδίως όταν πρόκειται για κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές, ευρυζωνικότητα, ενέργεια ή υποστήριξη στη γνώση, καινοτομία και επιχειρηματική ανάπτυξη σε άλλους τομείς όπως η γεωργία και η δασοκομία.
Τα κράτη μέλη έχουν δηλώσει στα Στρατηγικά τους Σχέδια ότι θα χρησιμοποιήσουν άλλα κονδύλια για την κάλυψη ορισμένων τουλάχιστον από τις παραπάνω ανάγκες, κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (27 κράτη-μέλη), τα ταμεία Πολιτικής Συνοχής (22 κράτη-μέλη) και από άλλα προγράμματα όπως το Horizon Ευρώπη και LIFE για στοχευμένες δράσεις.
