Πρωτογενής τομέας VS περιβάλλον: Η Ολλανδία μετατρέπεται σε διεθνές σύμβολο εναντίωσης στην πράσινη μετάβαση

Τα ριζοσπαστικά μέτρα που προώθησε η Ολλανδία το 2022, με σκοπό τον περιορισμό των εκπομπών υποξειδίου του αζώτου από την κτηνοτροφία της, προσβλέποντας σε μειώσεις 30% στον αριθμό των ζώων εκτροφής μέχρι το 2030 κυρίως μέσω αναγκαστικών εξαγορών των εκμεταλλεύσεων, έφεραν αναβρασμό και δρομολόγησαν ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στη χώρα της τουλίπας. Πλέον, φαίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρα ότι τροφοδοτούν ανακατατάξεις στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό.

Το περασμένο καλοκαίρι, η παραίτηση του Ολλανδού πρωθυπουργού, Μαρκ Ρούτε, ήρθε μετά από δύο συνεχόμενα διαπραγματευτικά ναυάγια. Σε πρώτη φάση, αυτό στις συνομιλίες με την ολλανδική ένωση αγροτών, Land-en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO), για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος και, εν συνεχεία, το αδιέξοδο που προέκυψε μεταξύ των τεσσάρων κομμάτων του ολλανδικού κυβερνητικού συνασπισμού για την πολιτική της υποδοχής προσφύγων.

Έχοντας δει τις πολιτικές του να ηττώνται κατά κράτος, ο μακροβιότερος πρωθυπουργός στην ολλανδική ιστορία θα παραμένει απλά επικεφαλής της «υπηρεσιακής» κυβέρνησης μέχρι τις εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου, έχοντας προαναγγείλει την αποχώρησή του από την πολιτική.

Στον αντίποδα, το λαϊκιστικό ολλανδικό Κίνημα Αγρότη-Πολίτη (BBB) ήρθε από το πουθενά… για να μείνει. Το κόμμα, το οποίο πρωτοστάτησε στις διαμαρτυρίες των αγροτών ενάντια στις περιβαλλοντικές πολιτικές της κυβέρνησης Ρούτε, έφθασε σε μια ανέλπιστη όσο και εντυπωσιακή επικράτηση στις περιφερειακές εκλογές για την ανάδειξη της Γερουσίας στην Ολλανδία, προκαλώντας πολιτικό σεισμό.

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, το BBB παλεύει με αξιώσεις για τη νίκη στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές της 22ας Νοεμβρίου. «Δεν είναι καθόλου απίθανο, σε έναν χρόνο από τώρα, η ηγέτιδα του BBB, Καρολίν βαν ντερ Πλας, να έχει αναληφθεί από την πλήρη αφάνεια σε επόμενη πρωθυπουργό της Ολλανδίας», σημειώνει ο Ashoka Mukpo σε άρθρο για τον οργανισμό περιβαλλοντικής δημοσιογραφίας Mongabay.

Τροχοπέδη στο διεθνές πράσινο κίνημα

Το παράδειγμα της Ολλανδίας μοιάζει να προμηνύει ένα παγκόσμιο αντικίνημα που μπορεί να λάβει ανεξέλεγκτες προεκτάσεις. «Όταν τα σχέδια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας –είτε μέσω της απεξάρτησης από τον άνθρακα και της επέκτασης των ζωνών διατήρησης, είτε μέσω μιας ευρύτερης αγροτικής μεταρρύθμισης– έρχονται σε ρήξη με τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων και την αντίληψη της θέσης τους στον κόσμο, είναι αναπόφευκτο να ακολουθήσει το χάος», προειδοποιεί ο Mukpo.

«Οι πολιτικοί επιστήμονες έχουν ήδη προβλέψει ότι η πράσινη μετάβαση θα μετατραπεί σε ένα νέο πεδίο πολιτικής διάσπασης», αναφέρει ο Jeroen Candel, πολιτικός επιστήμονας στο πανεπιστήμιο του Βαγκενίνγκεν.

Άλλωστε, η Ολλανδία έχει ήδη βρει μιμητές στην ΕΕ. Την ίδια εβδομάδα, που παραιτήθηκε ο Ρούτε, η νομοθεσία για την αποκατάσταση της φύσης, η οποία αποτελεί βασικό στοιχείο της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, πέρασε μόλις και μετά βίας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε μια ψηφοφορία γεμάτη αμφισβήτηση. «Επί μήνες, οι λομπίστες της αγροτικής βιομηχανίας είχαν προβεί σε σκληρές εκστρατείες κατά του νόμου», επισημαίνει ο Mukpo. «Στο τέλος, πέρασε με τα χίλια ζόρια, αλλά όχι πριν καταργηθούν βασικές διατάξεις από τους εκ δεξιών συμμάχους».

Στο Στρασβούργο, όπου έλαβε χώρα η ψηφοφορία, συγκεντρώθηκαν διαδηλωτές και από τις δύο πλευρές: ακτιβιστές, που επεδίωκαν την υιοθέτηση της νέας νομοθεσίας, και αγρότες, που απαιτούσαν από την Κομισιόν να παρουσιάσει μια νέα πρόταση. Ίσως πλέον θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε σε αυτές τις εικόνες.