Έ να έργο που βάζει τον ελληνικό αγροτικό τομέα στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος προκηρύχθηκε πριν από λίγο καιρό από το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης. Το έργο του ψηφιακού μετασχηματισμού του αγροτικού τομέα πρόκειται να χρησιμοποιήσει σύγχρονες τεχνολογίες, με τις οποίες θα καλυφθούν εκατομμύρια στρέμματα και στις 13 περιφέρειες της Ελλάδας.
Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει την εγκατάσταση 6.500 επίγειων σταθμών σε 15.495.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης.
Οι επίγειοι αυτοί σταθμοί θα δίνουν πληροφορίες σε σχέση με την ποιότητα του εδάφους, του νερού, την ευρωστία και τις ανάγκες του φυτού και τις ατμοσφαιρικές συνθήκες του μικροκλίματος, ενώ σύμφωνα με το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής θα έχει τα εξής κύρια οφέλη:
- Μείωση του κόστους παραγωγής έως 45%.
- Βελτίωση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων.
- Αύξηση της απόδοσης των καλλιεργειών και μείωση των κινδύνων που απειλούν την παραγωγή.
- Μείωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου.
- Προστασία του καταναλωτή.
- Αξιοποίηση ανοιχτών γεωργικών δεδομένων από όλους.
Με το συγκεκριμένο έργο, δημιουργείται για πρώτη φορά μια εθνική δημόσια υποδομή συλλογής δεδομένων για τον πρωτογενή τομέα σε όλη την Ελλάδα, που αξιοποιεί σύγχρονες τεχνολογίες, όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoΤ), τη ανάλυση μεγάλων δεδομένων (BigData) και τη δορυφορική παρακολούθηση της γης. Ο αγρότης θα μπορεί, πλέον, να λαμβάνει, με ένα απλό sms στο κινητό του τηλέφωνο, γεωργικές προειδοποιήσεις για ακραία καιρικά φαινόμενα, συμβουλές άρδευσης και προστασίας της παραγωγής του. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 33,5 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Η δράση για τον «Ψηφιακό Μετασχηματισμό του Γεωργικού Τομέα» δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση των ωφελούμενων, σύμφωνα με το υπουργείο, η οποία θα γίνει με πολλούς τρόπους, όπως ημερίδες, σε συνεργασία με τους κατά τόπους φορείς, αλλά και μέσω online επιμόρφωσης και διαρκούς υποστήριξης μέσω της πλατφόρμας.
Επιπλέον, το υπουργείο έχει ήδη συνάψει Μνημόνιο Συνεργασίας με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ επίκειται η υπογραφή αντίστοιχου μνημονίου με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ώστε οι επιστήμονες γεωπόνοι να είναι άρτια εκπαιδευμένοι στη διαχείριση δεδομένων μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες.
Οι άμεσα ενδιαφερόμενου, οι οποίοι γνωρίζουν ή έχουν ήδη δει στις καλλιέργειές τους τα θετικά αποτελέσματα των συστημάτων ευφυούς γεωργίας, σχολιάζουν τον τρόπο με τον οποίο ο αγροτικός τομέας περνάει, πλέον, σε μία νέα εποχή.
Γεώργιος Μαρκοπουλιώτης, επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
Το κλειδί για την επιτυχία του γεωργού του 21ου αιώνα είναι περισσότερη και καλύτερη βοήθεια από την τεχνολογία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλωσορίζει κάθε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση.
Παράλληλα, σε επίπεδο ΕΕ συνδράμουμε τα κράτη-μέλη με σημαντικά κονδύλια από το ερευνητικό πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», ενώ για την περίοδο 2021-2027 προτείνουμε τη διάθεση 10 δισ. ευρώ για έργα έρευνας και καινοτομίας στον τομέα των τροφίμων, της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης.
Θοδωρής Κοκιούσης, αγρότης, μέλος και συνυπεύθυνος ελέγχου λειτουργίας των συστημάτων ευφυούς γεωργίας στην Πήγασος Αγροδιατροφή
Επειδή, πλέον, οι τιμές των προϊόντων είναι διαμορφωμένες στον χώρο, είτε αφορά το εσωτερικό είτε το εξωτερικό, η ευφυής γεωργία μας βοηθάει στη μείωση του κόστους σε ό,τι αφορά τις καλλιέργειές μας, τη μείωση κόστους νερού άρδευσης, καθώς και τη μη άσκοπη χρήση φυτοφαρμάκων. Ο συνδυασμός αυτών των πραγμάτων ουσιαστικά επιτυγχάνει αυτήν τη μείωση κόστους που είναι άμεσο κέρδος στην τσέπη μας. Γιατί οι τιμές δεν μπορούν να αλλάξουν, άρα αυτός είναι ένας τρόπος να έχουμε ένα πρόσοδο από τη μείωση του κόστους παραγωγής.
Σίγουρα ο καταναλωτής θέλει να γνωρίζει ότι το προϊόν που πρόκειται να καταναλώσει δεν έχει προέλθει από μία αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και από μία αλόγιστη χρήση νερού, όταν υπάρχουν ουσιαστικά προβλήματα ύδρευσης σε όλο τον πλανήτη. Έτσι, λοιπόν, ξέροντας ότι πρόκειται να καταναλώσει ένα προϊόν που έχει προέλθει από ορθή διαχείριση μέσω των συστημάτων ευφυούς γεωργίας, αυτομάτως το κάνει πιο θελκτικό.
Εύη Προδρόμου-Ψούνου, συνιδιοκτήτρια της αγροτικής εκμετάλλευσης Yanni’s Olive Grove
Ο αγροτικός τομέας στην Ελλάδα χρειάζεται υποβοήθηση. Για να μπορέσει να παράγει προϊόντα, τα οποία είναι ανταγωνιστικά, πρέπει να δοθεί πρώτα από όλα κύριο βάρος στην ποιότητα, αλλά και στην τιμή τους. Άρα, η αλλαγή στον τρόπο καλλιέργειας με τα συστήματα ευφυούς γεωργίας προσφέρει ακριβώς αυτό. Μειώνουμε, δηλαδή, πάρα πολύ τα καλλιεργητικά κόστη, με αποτέλεσμα τα προϊόντα να γίνονται ανταγωνιστικά σε τιμή και δεύτερον ο τρόπος της καλλιέργειας είναι τέτοιου είδους που αυξάνει πολύ την ποιότητα.
Οπότε για κάθε αγρότη, ο οποίος είτε θέλει το προϊόν του να το πουλάει χύμα είτε θέλει να δοκιμάσει το εξωτερικό, να δώσει δηλαδή υπεραξία στο δικό του προϊόν, πουλώντας το ο ίδιος ως τελικό τυποποιημένο προϊόν, του προσφέρει μια παντοδύναμη βάση. Η βάση της ποιότητας και της τιμής. Αυτά είναι αλληλένδετα. Χωρίς αυτά, ως Έλληνες παραγωγοί, η βάση μας είναι τιμή και ποιότητα. Εκεί μπορούμε μόνο να χτυπήσουμε, γιατί σε ποσότητες, δυστυχώς, η Ελλάδα δεν παράγει.
Θεόδωρος Βασιλόπουλος και Νικόλαος Παυλονάσιος, πρόεδρος και αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών
Οι νέοι αγρότες της Ελλάδας και της Ευρώπης είμαστε αυτοί που θα προχωρήσουμε τη γεωργία και τη ζωή στην ύπαιθρο ένα βήμα παραπέρα με κάθε θεμιτό τρόπο. Είμαστε αυτοί που εγγυώνται μία βιώσιμη κοινωνία και οικονομία στην ύπαιθρο και αγωνίζονται για την παροχή τροφίμων και άλλων αγαθών σε όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Για να επιτύχουμε την άνοδο του οικονομικού και κοινωνικού επιπέδου των ανθρώπων της υπαίθρου είναι απαραίτητο πλέον να δούμε τις τεχνολογικές λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν στον γεωργικό τομέα με πιο φιλικό τρόπο.
Εμείς οι νέοι θέλουμε να εφαρμόσουμε κάθε τεχνολογική λύση που περιλαμβάνεται στον όρο Ευφυής Γεωργία, διότι η εφαρμογή τέτοιων λύσεων και μεθόδων θα βελτιώσει σημαντικά τόσο την παραγωγική διαδικασία όσο και τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης που όλοι βιώνουμε στην ύπαιθρο. Για αυτόν τον λόγο, θεωρούμε ότι κάθε προσπάθεια προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης τεχνολογικών λύσεων στην παραγωγική διαδικασία είναι αξιέπαινη και ευπρόσδεκτη. Διεκδικούμε, δε, να είμαστε αυτοί που πρώτοι θα εφαρμόσουμε αυτές τις λύσεις, καθώς είμαστε οι άνθρωποι που έχουμε το ανοιχτό μυαλό και τα εκπαιδευτικά εφόδια που είναι απαραίτητα.
Σταμάτης Κουρούδης, πρόεδρος των Θρακικών Εκκοκκιστηρίων
Εάν υλοποιηθεί αυτό το έργο, πρόκειται για ένα πραγματικό άλμα για την ελληνική γεωργία. Το να καλλιεργεί κανείς όχι μόνο με την εμπειρία, αλλά με ακριβή δεδομένα δίνει άλλες δυνατότητες. Η χρησιμότητα της εφαρμογής της ευφυούς γεωργίας είναι πολλαπλή στη μείωση του κόστους παραγωγής, στη βελτίωση των αποδόσεων και των περιβαλλοντικών αποτελεσμάτων και σε άλλες παραμέτρους.
Είναι αυτό που έρχεται, είναι η εξέλιξη και κανείς δεν μπορεί να μένει έξω από αυτό το εγχείρημα. Βλέπουμε ότι έχει υιοθετηθεί από όλες τις ανεπτυγμένες χώρες και χαιρόμαστε που βρισκόμαστε στην αιχμή των εξελίξεων, καθώς στην Ελλάδα έχουμε ήδη εξαιρετικές τεχνολογίες ευφυούς γεωργίας. Όσοι παραγωγοί είχαν την τύχη να συνεργαστούν με τον ιδιωτικό τομέα, εφαρμόζοντας την ευφυή γεωργία σε ορισμένα στρέμματα για αρχή, θέλουν να επεκτείνουν την εφαρμογή της ευφυούς γεωργίας στο σύνολο των καλλιεργειών τους. Είναι πολύ θετικό, λοιπόν, που σε αυτό το εγχείρημα θα συμμετάσχει και το κράτος, καθώς όλα θα γίνουν πολύ πιο γρήγορα και τα αποτελέσματα θα είναι ορατά για πολλούς αγρότες».
Χρήστος Μπαρλιάς, πρόεδρος της ΕΑΣ Κορινθίας
Η παραγωγή ποιοτικότερου προϊόντος προκύπτει από την εφαρμογή του κανόνα της ευφυούς γεωργίας, ο οποίος αναφέρει ότι πρώτα γίνονται οι κατάλληλες μετρήσεις στο χωράφι και μετά ενεργούμε.
Για παράδειγμα, η σωστή εδαφοληψία, η οποία εξασφαλίζει την αντιπροσωπευτικότητα του αγροτεμαχίου, αλλά και η λήψη δειγμάτων φυτικού ιστού με συγκεκριμένη τεκμηριωμένη διαδικασία, επιτρέπουν τον ακριβή υπολογισμό των ποσοτήτων των θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται για την υγιή ανάπτυξη της εκάστοτε καλλιέργειας.Αντίστοιχα, η συνεχής παρακολούθηση του υδατικού ισοζυγίου οδηγεί στην εφαρμογή των απαραίτητων αρδεύσεων, για την ικανοποίηση των αναγκών του φυτού, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, βάσει μετρήσεων.
Σε κάθε περίπτωση, η αξιοποίηση των μετρήσεων στο χωράφι οδηγεί στην εφαρμογή των κατάλληλων και αναγκαίων επεμβάσεων με πολλαπλά οφέλη για την παραγωγή.
Ανδρέας Στρατάκης, πρόεδρος της ΕΑΣ Ηρακλείου
Επιτέλους βγήκε το έργο. Η ευφυής γεωργία ως εργαλείο υποστήριξης των παραγωγικών διαδικασιών βοηθάει στην αποδοτική ικανοποίηση των αναγκών της καλλιέργειας, με τη βοήθεια των συνεχών και ακριβών μετρήσεων που πραγματοποιούνται στο χωράφι.
Η συνεχής παρακολούθηση και η καταγραφή της αγροτικής δραστηριότητας, με τη βοήθεια των τεχνολογικών εργαλείων της πληροφορικής, μας επιτρέπουν την έγκαιρη και ακριβή επέμβαση εισροών και καλλιεργητικών πρακτικών στην αγροτική εκμετάλλευση, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις ανάγκες της εκμετάλλευσης, οι οποίες μετρώνται ακριβώς και όχι εμπειρικά.
Επιπρόσθετα, η συνεχής παρακολούθηση και καταγραφή της αγροτικής δραστηριότητας μάς επιτρέπει την εφαρμογή προληπτικών ενεργειών, εξαλείφοντας ή περιορίζοντας στον μέγιστο βαθμό τον επικείμενο κίνδυνο, προτού δημιουργήσει ανεπανόρθωτα προβλήματα.
Με αυτόν τον τρόπο, μέσω της ευφυούς γεωργίας, ο παραγωγός βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων του, τους προσδίδει προστιθέμενη αξία και επιτυγχάνει σημαντική αύξηση του εισοδήματός του.
Θανάσης Τσιοτίνας, πρόεδρος του Αγροτικού Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Αρκαδίας «Η ΕΝΩΣΗ»
Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ευφυούς γεωργίας αποφέρει μια σειρά από δυνατότητες στον παραγωγό και στο γεωργικό του εισόδημα. Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση καίριων ζητημάτων, που αφορούν την παραγωγική διαδικασία, δίνει τη δυνατότητα ο παραγωγός να παράξει περισσότερο και καλύτερο προϊόν, χωρίς να χρειάζεται να σπαταλήσει άσκοπα τα λεφτά του.
Αυτό σημαίνει ότι η ευφυής γεωργία τού εξασφαλίζει την ορθολογική χρήση των απαιτούμενων εισροών, όπως είναι τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα αλλά και το νερό άρδευσης, τη στιγμή που πρέπει, ώστε να πετύχει το καλύτερο αποτέλεσμα.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται όλες οι ενέργειες, όταν και όπως πρέπει, με τη βοήθεια του γεωπόνου και να μην ξοδεύονται άσκοπα χρήματα και να παράγεται ένα ποιοτικό και ασφαλές προϊόν.
Γιώργος Κατσούλης, γενικός γραμματέας ΣΑΣΟΕΕ
Τα οφέλη που μπορεί να λάβει ένας παραγωγός από την εφαρμογή των πρακτικών της ευφυούς γεωργίας είναι πολλαπλά και μπορούν να του εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα της αγροτικής του εκμετάλλευσης.
Η εξασφάλιση της βιωσιμότητας προκύπτει μέσα από την αύξηση του κέρδους του παραγωγού, η οποία είναι αποτέλεσμα κυρίως της μείωσης του κόστους παραγωγής, εξαιτίας της ελεγχόμενης και συνήθως μειωμένης εφαρμογής εισροών.
Ωστόσο, η εξασφάλιση της βιωσιμότητας μπορεί να προκύπτει και από την αύξηση της παραγωγής, η οποία είναι αποτέλεσμα της ορθής αξιοποίησης των εισροών, στη χρονική στιγμή και στην ποσότητα που πραγματικά χρειάζεται το φυτό.
Επιπλέον, το προϊόν που παράγεται είναι καλύτερης ποιότητας, λόγω της σωστής αντιμετώπισης των αναγκών των καλλιεργειών σε λίπανση, άρδευση και ψεκασμούς, αποφεύγοντας άσκοπες ενέργειες.
Τέλος, οι έγκαιρες γεωργικές προειδοποιήσεις βοηθούν στην αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων που μπορεί να απειλούν την παραγωγή, με την προληπτική και άμεση αντιμετώπισή τους.
Σπύρος Αντωνόπουλος, πρόεδρος της ΕΑΣ Αργολίδας
Η ευφυΐα ενός Συστήματος Ευφυούς Γεωργίας βασίζεται κυρίως στην αντικειμενικότητα και την αμεροληψία κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η ανάδειξη του βέλτιστου σεναρίου προϋποθέτει την αντικειμενική και αμερόληπτη αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων (τεχνολογικών, εισροών κ.λπ.) και πρακτικών, για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος για λογαριασμό του παραγωγού. Δεν νοείται ευφυής μηχανισμός λήψης αποφάσεων, η προώθηση συγκεκριμένων προϊόντων, με απώτερο στόχο την εμπορία αυτών, διότι έτσι υπονομεύεται ο αντικειμενικός στόχος του συστήματος και η υποκειμενικότητα αυτή περιορίζει αρκετά την «ευφυΐα» ενός τέτοιου μηχανισμού.
Σπύρος Φουντάς, αναπληρωτής καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ο αγροδιατροφικός τομέας χρειάζεται δεδομένα, τόσο των καλλιεργειών, όσο και των συνθηκών που επηρεάζουν τις καλλιέργειες, τα οποία θα είναι ανοιχτά και με ελεύθερη πρόσβαση προς όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, στους ερευνητές και σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται ήδη σε αυτόν τον τομέα, αλλά και καινούργιες εταιρείες που θα δραστηριοποιηθούν.
Άγγελος Πατάκας, διευθυντής Εργαστηρίου Φυτικής Παραγωγής του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων (ΔΕΑΠΤ) του Πανεπιστημίου Πατρών
Είναι γενικά αποδεκτό ότι η μετάβαση από τη «συμβατική» στη λεγόμενη «Ευφυή Γεωργία» αποτελεί μονόδρομο για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής αγροτικής παραγωγής και τελικά για την επιβίωση του πρωτογενούς τομέα στη χώρα μας. Στα αναμενόμενα οφέλη της ενσωμάτωσης σύγχρονων τεχνολογιών στην καλλιεργητική τεχνική που πρεσβεύει η ευφυής γεωργία, αξίζει να αναφερθεί η σημαντική μείωση του κόστους παραγωγής (μέσω της επιτυγχανόμενης μείωσης των εισροών –αρδευτικό νερό, λιπάσματα, φυτοφάρμακα–), σε συνδυασμό με την επιτυγχανόμενη σημαντική βελτίωση της ποιότητας και ποσότητας του παραγόμενου προϊόντος.
Δεν θα πρέπει, επίσης, να παραβλεφθούν τα σημαντικά πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τη δυνατότητα παραγωγής αγροτικών προϊόντων με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, κάτι που αποτελεί την κυρίαρχη τάση διεθνώς και συνάδει με τις αρχές της νέας ΚΑΠ. Όλα τα παραπάνω αυτονόητα συνηγορούν υπέρ των προσπαθειών που στοχεύουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής γεωργίας.
Νίκος Στουπής, διευθύνων σύμβουλος της Αγροτικής Καινοτομίας ΑΕ
Η χώρα μας, με την προκήρυξη του έργου, πρωτοπορεί σε όλη την ΕΕ δημιουργώντας μια δημόσια υποδομή που σύντομα θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην ελληνική γεωργία με άμεσα αποτελέσματα στη ραγδαία αύξηση της ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειάς της. Οι αγρότες μας περνούν στη νέα ψηφιακή εποχή, έχοντας την δυνατότητα να ενσωματώσουν στην παραγωγική διαδικασία καινοτομίες και να ωφεληθούν ευεργετικά αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, στην αύξηση του παραγόμενου προϊόντος, στη βελτίωση της ποιότητάς του, στην ιχνηλασιμότητά του, στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την άσκηση της δραστηριότητάς τους.
Ο γεωτεχνικός κόσμος, θα διαθέτει ό,τι πιο σύγχρονο εργαλείο υπάρχει σήμερα, που θα τον βοηθά στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων για την ορθή άσκηση του συμβουλευτικού του ρόλου στο χωράφι. Η επιστημονική κοινότητα θα αξιοποιήσει αυτή την υποδομή, για ένα νέο άλμα στην εφαρμοσμένη γεωργική έρευνα και στην κεφαλαιοποίηση νέας, χρήσιμης γνώσης.
Και αν το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής έκανε το μεγάλο βήμα, εκκρεμεί και περιμένουμε το ΥΠΑΑΤ να υλοποιήσει τη δική του υποχρέωση, να ενεργοποιήσει άμεσα το Μέτρο 2 του ΠΑΑ της Συμβουλευτικής, ώστε αυτή η μεγάλη εμβληματική θετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης να βρει την ολοκλήρωσή της και οι αγρότες μας να γίνουν δέκτες χρήσιμων ευφυών συμβουλών από την εφαρμογή του συστήματος της ευφυούς γεωργίας, που πατάει και στηρίζεται στην υποδομή ψηφιοποίησης της γεωργίας.
Το σημερινό ψηφιακό άλμα, για να μη μείνει κενό, οφείλει να συνδεθεί με την πρωτοβουλία του ΥΠΑΑΤ να ενισχύσει την εγκατάσταση και το στέριωμα του συστήματος της συμβουλευτικής ως πραγματικά και ίσως του σημαντικότερου συντελεστή παραγωγής.
Επιμέλεια: Βικτωρία Αποστολοπούλου – Αντώνης Ανδρονικάκης
