Στη Στερεά Ελλάδα, ακόμη και σήμερα πολλές αγροτικές οικογένειες και κυρίως των ορεινών περιοχών εκτρέφουν χοίρους, τους οποίους θανατώνουν την περίοδο των Χριστουγέννων. Ανέκαθεν, το χοιρινό κρέας αποτελούσε τη βάση του γιορτινού τραπεζιού τις άγιες μέρες της γέννησης του Χριστού.
Η σφαγή του χοίρου ήταν ένα έθιμο και συνάμα μία ιεροτελεστία, διότι κατά την ολοκλήρωση της σφαγής συνήθως οι γυναίκες μαζί με τα κάρβουνα έβαζαν στον λαιμό και λιβάνι για να εξωραΐσουν τα κακά πνεύματα.
Πιο συγκεκριμένα, η 80χρονη Ελένη Tσοχαντάρη από τη Λοκρίδα Φθιώτιδας αναφέρει ότι «λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα ομάδες αντρών πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και έσφαζαν τα γουρούνια που διατηρούσαμε στα οικιακά χοιροστάσια. Από το καθαρό κρέας ένα μέρος διατηρούνταν και με το υπόλοιπο φτιάχναμε τα λουκάνικα, στα οποία προσθέταμε διάφορα μυρωδικά, πράσο, λεμόνι πορτοκάλι, σκόρδο και άλλα.
Χρησιμοποιούσαμε ακόμη και το λίπος ως μέρος της διατροφής. Από αυτό φτιάχναμε διάφορα φαγητά και συντηρούσαμε το παστό κρέας, το οποίο, αφού το βράζαμε, το βάζαμε σε ειδικά δοχεία και περιχύναμε το καυτό λίπος πού έβραζε στα καζάνια. Από τον βρασμό των λιπαρών έμενε ένα στέρεο υπόλοιπο, το οποίο το ονομάζουμε τσιγαρίθρες. Τις τσιγαρίθρες τις χρησιμοποιούσαμε στη μαγειρική καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, σερβίραμε ως πρώτο πιάτο την κοτόσουπα και, στη συνέχεια, τρώγαμε ψητό κρέας.
Μεταξύ των φαγητών που καταναλώναμε τις ημέρες των Χριστουγέννων ήταν και το χοιρινό με σέλινο. Το τραπέζι συμπληρωνόταν με διάφορες πίτες, χριστόψωμο και για σαλάτα χρησιμοποιούσαμε το λάχανο. Οι άντρες έπιναν τσίπουρο και κρασί, τα οποία παράγονταν από το αμπέλι που καλλιεργούσε η κάθε οικογένεια. Στο τέλος, για γλύκισμα φτιάχναμε τη γαλατόπιτα».
Συνήθως οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούσαν οι νοικοκυρές προέρχονταν από τη δική τους παραγωγή χωρίς να έχουν την ανάγκη της αγοράς, έτσι όπως συνηθίζεται στις μέρες μας. Σε κάθε σπίτι, είτε ασχολούνταν με τη γεωργία είτε με την κτηνοτροφία, οι οικογένειες φρόντιζαν πάντοτε να είναι καλυμμένες στο θέμα της διατροφής. Η παραγωγή των αγροτικών προϊόντων γινόταν με σχεδόν ελάχιστες εισροές.
Η χρήση των μηχανημάτων ήταν περιορισμένη και οι περισσότερες εργασίες γίνονταν χειρωνακτικά. Οι μέρες των γιορτών αποτελούσαν για όλους μία ευκαιρία για ξενοιασιά, ξεκούραση και συνάντηση με αγαπημένα πρόσωπα. Διοργανώνονταν οικογενειακές γιορτές και πανηγύρια και οι άνθρωποι διασκέδαζαν και ξεχνούσαν κάπως την καθημερινή σκληρή πραγματικότητα.
Χοιρινό με σέλινοΒράζουμε το χοιρινό με μία ποσότητα νερού, συνήθως μέχρι τη μέση της κατσαρόλας. Πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία του βρασμού του κρέατος, παράλληλα βράζουμε και το σέλινο. Μετά το πέρας αυτής της διαδικασίας, στραγγίζουμε το σέλινο και το προσθέτουμε στην κατσαρόλα με το χοιρινό, συνήθως από κάτω το σέλινο και από πάνω το κρέας, ώστε αυτό να πάρει τα αρώματα από το σέλινο. Ξαναβράζουμε τα βασικά υλικά μαζί στην κατσαρόλα, προσθέτοντας διάφορα μπαχαρικά, αλάτι και χτυπημένο αυγολέμονο. Το φαγητό σερβίρεται ως κύριο πιάτο, ζεστό και συνοδεύεται με κόκκινο ή λευκό κρασί. Είναι ιδανικό για τις κρύες μέρες των Χριστουγέννων και συνήθως στις γιορτές αυτές έχει την τιμητική του. |
