Η σημασία -και η ουσία- της ισορροπημένης διατροφής

Η ισορροπημένη διατροφή είναι σημαντική για την υγεία μας. Γιατροί, διαιτολόγοι, ειδικοί για την υγιεινή ζωή, όλοι συμφωνούν. Όμως, τι ακριβώς σημαίνει ισορροπημένη διατροφή; Ποια ακριβώς είναι τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη ένας υγιής άνθρωπος και ποια είναι η αναγκαία ημερήσια ποσότητα από κάθε συστατικό που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να λειτουργήσει καλά;

Έναν οδικό χάρτη με τις ποσότητες των θρεπτικών συστατικών που πρέπει να λαμβάνει ένας μέσος ενήλικας υγιής άνθρωπος αναμένεται να δημοσιεύσει άμεσα η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) σε συνεργασία με πλήθος επιστημόνων. Μια ισορροπημένη διατροφή είναι αυτή που παρέχει επαρκείς ποσότητες διαφόρων θρεπτικών συστατικών για τη διατήρηση της υγείας και της ευεξίας, σύμφωνα με την ΕFSA. Πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπος, βιταμίνες, μέταλλα και νερό είναι όλα θρεπτικά συστατικά και κάθε ένα από αυτά έχει μια συγκεκριμένη λειτουργία στο ανθρώπινο σώμα.

Η ποσότητα κάθε μεμονωμένης θρεπτικής ουσίας που απαιτείται για τη διατήρηση της υγείας ενός ατόμου, ονομάζεται απαιτούμενη ποσότητα σε θρεπτικά συστατικά. Οι απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.

Επίσης, η ένταση και η συχνότητα της σωματικής δραστηριότητας, η κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάθε στιγμή της ζωής του το άτομο (όπως η εγκυμοσύνη), οι διατροφικές συνήθειες και το γενετικό υπόβαθρο είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες. Είναι πλέον γνωστό, για παράδειγμα, ότι η παχυσαρκία στα παιδιά οφείλεται κατά 40% στην γενετική τους προδιάθεση, στο βάρος δηλαδή των γονιών τους.

Τι θα περιλαμβάνει ο οδικός χάρτης

Ο οδικός χάρτης, τον οποίο σχεδιάζει η EFSA, θα έχει στόχο να δώσει κατευθυντήριες γραμμές στον γενικό πληθυσμό, καθώς και να αποκωδικοποιήσει τις διατροφικές επισημάνσεις που περιλαμβάνονται στις ετικέτες των προϊόντων, αλλά και στα άρθρα περί διατροφής για τους καταναλωτές.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής, οι διατροφικές τιμές αναφοράς (DRVs) είναι ένας γενικός όρος για ένα σύνολο τιμών αναφοράς θρεπτικών συστατικών, που περιλαμβάνει τη μέση απαίτηση (AR), την πρόσληψη αναφοράς πληθυσμού (PRI), την επαρκή πρόσληψη (AI) και το εύρος πρόσληψης αναφοράς για μακροθρεπτικά συστατικά (RI).

Αυτές οι αξίες καθοδηγούν τους επαγγελματίες σχετικά με την ποσότητα μιας θρεπτικής ουσίας που απαιτείται για τη διατήρηση της υγείας σε ένα κατά τα άλλα υγιές άτομο ή ομάδα ανθρώπων. Τα DRVs περιλαμβάνουν επίσης το ανεκτό ανώτερο επίπεδο πρόσληψης (UL), το οποίο είναι η μέγιστη ποσότητα ενός θρεπτικού συστατικού που μπορεί να καταναλωθεί με ασφάλεια για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα DRVs δεν είναι στόχοι ή συστάσεις θρεπτικών συστατικών, επισημαίνεται. Χρησιμοποιούνται από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της για την έκδοση συστάσεων σχετικά με την πρόσληψη θρεπτικών συστατικών στους καταναλωτές, ώστε να τους βοηθήσουν να κάνουν υγιεινές διατροφικές επιλογές.

«Τα DRVs προορίζονται για υγιή άτομα, ενώ όσοι πάσχουν από ασθένειες μπορεί να έχουν διαφορετικές ανάγκες οι οποίες θα πρέπει να προσδιοριστούν από συγκεκριμένους επαγγελματίες υγείας», τονίζεται. Στο πλαίσιο αυτό, ήδη τα διάφορα θρεπτικά συστατικά επαναξιολογούνται από τους ειδικούς της EFSA.

Αναθεωρούνται τα όρια πρόσληψης βιταμίνης B6

Η νέα επιστημονική γνώμη αναθεωρεί το ανεκτό ανώτερο επίπεδο πρόσληψης (UL) για τη βιταμίνη Β6 των 12,5 mg/ημέρα για ενήλικες (συμπεριλαμβανομένων των εγκύων και των θηλαζουσών γυναικών), σε σχέση με το προηγούμενο UL των 30 mg/ημέρα που ορίστηκε το 2000. Για βρέφη και παιδιά Τα UL είναι: 2,2-2,5 mg/ημέρα (4-11 μήνες), 3,2-4,5 mg/ημέρα (1-6 έτη), 6,1-10,7 mg/ημέρα (7-17 έτη).

Η υπερβολική πρόσληψη σχετίζεται με περιφερική νευροπάθεια, ένα είδος βλάβης στα νεύρα στα άκρα του σώματος. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα πρόσληψης, οι πληθυσμοί της ΕΕ είναι απίθανο να υπερβαίνουν τα UL, εκτός από τους τακτικούς χρήστες συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν υψηλές δόσεις βιταμίνης Β6.

Πληροφορίες για το σελήνιο

Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα πρόσληψης, οι ενήλικες καταναλωτές είναι απίθανο να υπερβούν το UL, εκτός από τους τακτικούς χρήστες συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν υψηλές ημερήσιες δόσεις σεληνίου ή τους τακτικούς καταναλωτές ξηρών καρπών Βραζιλίας. Δεν έχει αναφερθεί κίνδυνος με τα τρέχοντα επίπεδα πρόσληψης σεληνίου στις ευρωπαϊκές χώρες από τα τρόφιμα (εκτός των συμπληρωμάτων διατροφής) σε νήπια και παιδιά και η πρόσληψη σεληνίου που προκύπτει από το φυσικό περιεχόμενο των τροφίμων δεν προκαλεί ανησυχία. Τα συμπληρώματα που περιέχουν σελήνιο σε νήπια και παιδιά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή, με βάση τις ατομικές ανάγκες.