του Κωνσταντίνου Μπαγινέτα, γενικού γραμματέα
Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων, ΥΠΑΑΤ
Μια Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου είναι μια συμφωνία μεταξύ δύο ή περισσότερων κρατών για τη μείωση των φραγμών στις εισαγωγές και στις εξαγωγές μεταξύ τους. Ακολουθείται δηλαδή μια πολιτική ελεύθερων συναλλαγών, όπου τα αγαθά και οι υπηρεσίες μπορούν να αγοράζονται και να πωλούνται εκτός συνόρων με ελάχιστους ή καθόλου δασμούς, ποσοστώσεις, επιδοτήσεις ή απαγορεύσεις της ανταλλαγής τους. Με τις συμφωνίες αυτές μειώνεται ο οικονομικός απομονωτισμός και καταργείται ο εμπορικός προστατευτισμός.
Στον σύγχρονο κόσμο, μια Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου που λειτουργεί στη βάση της πολιτικής ελεύθερων συναλλαγών συχνά εφαρμόζεται μέσω μιας επίσημης και αμοιβαίας συμφωνίας των εμπλεκόμενων κρατών.
Θα πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι τα κράτη με συμφωνίες ή πολιτικές ελεύθερων συναλλαγών δεν εγκαταλείπουν απαραίτητα κάθε έλεγχο των εισαγωγών και των εξαγωγών, ούτε εξαλείφουν όλες τις προστατευτικές πολιτικές.
Παράδειγμα προς μίμηση
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αποτελεί ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα ελεύθερου εμπορίου. Τα κράτη-μέλη αποτελούν ουσιαστικά μια ενιαία οντότητα χωρίς σύνορα για το εμπόριο και η υιοθέτηση του ευρώ από τα περισσότερα από αυτά τα κράτη βοηθάει περαιτέρω σε αυτή την κατεύθυνση.
Η ΕΕ όλα αυτά τα χρόνια συνάπτει Συμφωνίες Ελευθέρων Συναλλαγών (ΣΕΣ) με τρίτες χώρες που είχαν και έχουν όφελος για τα ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα, αφού ακόμα και κατά την περίοδο της πανδημίας, οι εξαγωγές σε επιμέρους προϊόντα έχουν σημειώσει αύξηση, ενώ το ισοζύγιο είναι εν γένει θετικό.
Μέσω των διαπραγματεύσεων, αντίστοιχα, τίθενται όροι και γίνονται επιλογές των προϊόντων που θα εισαχθούν, ώστε αυτά να είναι υψηλών ποιοτικών προτύπων και η διαδικασία παραγωγής τους να συνάδει με τις απαιτήσεις του κανονιστικού πλαισίου της ΕΕ.
Δημιουργείται με τον τρόπο αυτό μια ευρεία εξωστρεφής αγορά για πληθώρα ποιοτικών προϊόντων, που σε διαφορετική περίπτωση οι δυνατότητες διάθεσής τους θα περιορίζονταν στα όρια του τόπου παραγωγής τους ή στην επικράτεια της χώρας παραγωγής τους.
Συμφωνίες ωφέλιμες για την Ελλάδα
Εξειδικεύοντας στη χώρα μας, ο γεωργικός μας τομέας είναι ιδιαίτερα σημαντικός, αφού αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο του συνόλου των εξαγωγών μας. Μέσω αυτών των συμφωνιών της ΕΕ ωφελούνται ιδιαίτερα τα πιστοποιημένα προϊόντα της χώρας μας (Βιολογικά, Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης, Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης κ.λπ.).
Οι συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες που περιλαμβάνουν προϊόντα αγροδιατροφής και οι οποίες βρίσκονται σήμερα σε στάδιο διαπραγματεύσεων είναι με: την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Χιλή, τη Σιγκαπούρη, τον Καναδά, τις χώρες MERCOSUR (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη), την Ιαπωνία, την Τυνησία, τη Μογγολία.
Προώθηση συμφερόντων
Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων των παραπάνω συμφωνιών, η Ελλάδα παρακολουθεί τις εξελίξεις και προωθεί τα συμφέροντα εμβληματικών προϊόντων της εγχώριας αγροτικής παραγωγής, προκειμένου να τύχουν της μέγιστης δυνατής προστασίας, αλλά και αναγνώρισης. Ιδιαίτερο ζήτημα αποτελεί η προστασία των ελληνικών προϊόντων με Γεωγραφική Ένδειξη, κυρίως για τη φέτα, τις ελιές Καλαμών, το ελαιόλαδο Καλαμάτας, την κεφαλογραβιέρα, το ούζο κ.ά.
Επιπλέον, προωθείται και η απελευθέρωση από δασμολογικές κλάσεις και για άλλα σημαντικά προϊόντα, όπως το κρασί, το χοίρειο κρέας, τα κονσερβοποιημένα ροδάκινα, οι κονσερβοποιημένες ντομάτες, η βύνη, τα ξηρά μπισκότα, τα νωπά φρούτα και λαχανικά, το γιαούρτι και τα κονσερβοποιημένα φρούτα.
Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, στο πλαίσιο αυτών των διαπραγματεύσεων των συμφωνιών να προωθηθούν τα προϊόντα ενδιαφέροντος και να εξασφαλιστούν καλοί όροι για τα προϊόντα μας και για την πρόσβαση αυτών σε νέες αγορές. Η ομπρέλα προστασίας που παρέχει ο κεντρικός μηχανισμός της ΕΕ για την παρακολούθηση της τήρησης των συμφωνιών αυτών είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο για την διάδοση και διατήρηση στις αγορές αυτές των ποιοτικών προϊόντων της χώρας μας.
Η χώρα μας, συμμετέχοντας ενεργά στα ευρωπαϊκά fora και Συμβούλια, παρακολουθεί στενά όλες τις διαπραγματεύσεις, δημιουργεί συμμαχίες με άλλα κράτη-μέλη, με τα οποία μοιραζόμαστε κοινές ανησυχίες για τα προϊόντα μας, και σε κάθε ευκαιρία φροντίζει με επιχειρήματα να αναδεικνύει τη σημασία που παίζουν στη διεθνή αγροτική διπλωματία αυτές οι Συμφωνίες Ελεύθερων Συναλλαγών της ΕΕ με τρίτες χώρες, προκειμένου τα ευρωπαϊκά, αλλά ακόμα πιο σημαντικά τα εξαιρετικά ελληνικά αγροτικά μας προϊόντα, να βρουν τη θέση που τους αρμόζει στα παγκόσμια ράφια και στις κουζίνες των διεθνών καταναλωτών.
