Το σκυριανό άλογο συνεχίζει να «σέρνει» την οικονομία του νησιού

skiriano-alogo-manolis-trachanas

Η Σκύρος αποτελεί την πιο απομονωμένη περιοχή της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Το γεωγραφικό ανάγλυφο, οι εδαφοκλιματολογικές συνθήκες και το ξεροθερμικό περιβάλλον έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση της ιδιαίτερης κουλτούρας του τόπου.

Οι κάτοικοι δραστηριοποιούνται στους τομείς της κτηνοτροφίας, του τουρισμού και της γεωργίας, καθώς οι δυνατότητες για εναλλακτικές επιλογές είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Τους περιορισμούς αυτούς ξεπερνούν άνθρωποι με ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα που ιεραρχούν την αγάπη τους γι’ αυτό που κάνουν πάνω από την ανάγκη του καθημερινού βιοπορισμού.

Μια τέτοια περίπτωση είναι και αυτή του Μανώλη Τραχανά από το Καλικρί Σκύρου, που η αγάπη του για το σκυριανό άλογο άνοιξε έναν άλλον δρόμο στον τομέα της εναλλακτικής επιχειρηματικότητας, συνδυάζοντας τη γεωργία με τον τουρισμό και την παράδοση. Σήμερα, εκτρέφει 45 σκυριανά άλογα, τα οποία χρησιμοποιεί και για τις δραστηριότητες της μονάδας του. Παράλληλα, διατηρεί εστιατόριο με τοπική κουζίνα, χρησιμοποιώντας αγροτικά προϊόντα δικά του και άλλων τοπικών παραγωγών.

Αρωγός σε αυτή την προσπάθεια είναι η Γαλλίδα Μάριον Οφρέ, η οποία από το 2011 μέχρι και σήμερα συντονίζει τις δράσεις του κτήματος και, παράλληλα, καλύπτει όλο το επικοινωνιακό κομμάτι της δράσης.

Ο Μανώλης περιγράφει στην «ΥΧ» τη διαχρονική σχέση του αλόγου με την οικονομία και τον πολιτισμό της τοπικής κοινωνίας και πώς το δικό του εγχείρημα βοηθά και ενδυναμώνει αυτήν τη σχέση: «Επέλεξα αυτήν τη δραστηριότητα γιατί είναι απόλυτα προσαρμοσμένη στον δικό μου τρόπο ζωής. Το σκυριανό άλογο για τον τόπο μας αποτελεί μια συνέχεια εκατοντάδων χρόνων, που ήταν κομμάτι της καθημερινότητας των κατοίκων της περιοχής. Τις τελευταίες δεκαετίες, με τον απόλυτο εκσυγχρονισμό και την εκμηχάνιση της γεωργίας, το άλογο τέθηκε στο περιθώριο, με αποτέλεσμα σταδιακά να μειώνεται ο πληθυσμός του. Βλέποντας αυτή την κατάσταση, με μια μικρή ομάδα από το νησί μας, το 2005, δημιουργήσαμε έναν Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό και, στη συνέχεια, έναν χώρο ελεγχόμενης αναπαραγωγής για τη διάσωση του σκυριανού αλόγου. Το 2006, ενταχθήκαμε στο πρόγραμμα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά η στήριξη σταμάτησε μετά από δύο χρόνια. Το κόστος συντήρησης του κάθε αλόγου φτάνει περίπου  τα 500 ευρώ τον χρόνο. Μέχρι σήμερα, έχουμε γενετικά πιστοποιήσει όλα τα σκυριανά άλογα, με στόχο τη συνέχιση της καθαρότητας της φυλής.

Στο ερώτημά μας σχετικά με την οικονομική βιωσιμότητα της δραστηριότητας αυτής, ο κ. Τραχανάς δήλωσε: «Σε έναν μεγάλο βαθμό, η διαχείριση βασίζεται σε εθελοντές από όλο τον κόσμο, κοντά στα 35 άτομα τον χρόνο. Παράλληλα, στο Κτήμα Μουριές λειτουργεί και εστιατόριο με τοπική κουζίνα και υλικά που προέρχονται από την τοπική παραγωγή, δική μας ή ντόπιων αγροτών. Η οικονομική στήριξη παρέχεται και με χορηγίες από υποστηρικτές της δράσης μας».

aloga-skiros-skiriano-alogoΕστιάζοντας στη μεγάλη σημασία της παρουσίας του αλόγου στην τοπική οικονομία, ο κ. Τραχανάς ανέφερε: «Προσπαθούμε και αναζητούμε εναλλακτικούς τρόπους, ώστε η σχέση του αλόγου με την τοπική οικονομία του νησιού να συνεχιστεί. Μπορεί για κάποιους να αποτελεί μια τουριστική ατραξιόν, για εμάς, όμως, που γνωρίζουμε την παράδοση και τον ρόλο του στην τοπική μας παραγωγή, είναι ένας πολύτιμος συνοδοιπόρος. Προσπαθούμε, λοιπόν, να εντάξουμε το άλογο στις διάφορες εκδηλώσεις και δραστηριότητες που ενισχύουν την οικονομία του νησιού μας. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούμε αναλλοίωτες τις μνήμες και τις παραδόσεις των κατοίκων του νησιού μας και, παράλληλα, αναδεικνύουμε τη σύγχρονη σχέση του αλόγου με τον πολιτισμό και την οικονομία μας. Κάθε χρόνο διοργανώνουμε τη γιορτή αλωνίσματος της φάβας, μιας εκδήλωσης που, ακόμη και σήμερα, συλλέγουμε και αλωνίζουμε το προϊόν με τον ίδιο τρόπο όπως οι προγονοί μας. Αν αυτή η διαδικασία αλλάξει, θα χάσουμε την ταυτότητά μας και πολύ περισσότερο τη δυνατότητα ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς». Κλείνοντας, ο κ. Τραχανάς τόνισε την αναγκαιότητα της στήριξης του σκυριανού αλόγου από την πολιτεία, αλλά και τους κατοίκους της περιοχής.

Λίγα λόγια για το σκυριανό άλογο

Πρόκειται για μία αρχαία φυλή μικρόσωμου αλόγου, με την ονομασία Equus Cabalus Skyriano, με ύψος 1,10 μέτρα. Ανήκει στην κατηγορία των πόνυ και για εκατοντάδες χρόνια αποτελούσε το μεταφορικό μέσο του νησιού, χρησιμοποιούμενο από γεωργούς για τις αγροτικές τους δραστηριότητες. Λόγω του σωματότυπού του είναι φιλικό στον άνθρωπο και ιδιαίτερα στα παιδιά. Με μια ορθολογική διαχείριση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές δραστηριότητες. Η Σκύρος είναι ταυτισμένη με το άλογο και αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της περιοχής.

Η Ελπίδα… έφερε τη ζωή

Αγώνα για την επιβίωση ενός νεογέννητου αλόγου έδωσε η ομάδα του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού για τη διάσωση του σκυριανού αλόγου. Αν και οι αρχικές γνωματεύσεις και εισηγήσεις των κτηνιάτρων ήταν να προχωρήσουν στην ευθανασία, λόγω του γεγονότος της προχωρημένης γάγγραινας, ο Μανώλης και οι συνεργάτες του επέμεναν να δώσουν τη μάχη και, τελικά, να δώσουν ζωή στο νεογέννητο, το οποίο ονόμασαν Ελπίδα. Με πρόσθετο μέλος στο τέταρτο πόδι (δωρεά του ορθοπεδικού Περικλή Νικόπουλου), το αλογάκι σήμερα ακολουθεί μια φυσιολογική ζωή και συμμετέχει στις δραστηριότητες του αγροκτήματος.