SmartRural21: Το παράδειγμα των Κυθήρων για τον εκσυγχρονισμό των αγροτικών περιοχών
Οι αγροτικές περιοχές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών κοινοτήτων, της γεωργίας και της δασοκομίας, βρίσκονται σε μία διαδικασία ψηφιακού μετασχηματισμού. Η ψηφιοποίηση μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στη βιωσιμότητα της αγροτικής κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η μείωση των εισροών στην αγροτική παραγωγή, του ψηφιακού χάσματος με τα αστικά κέντρα και του αποκλεισμού των αγροτικών κοινωνιών βρίσκονται ανάμεσα στους λόγους που οδηγούν την υιοθέτηση της καινοτομίας στις αγροτικές περιοχές. Υπάρχουν, επίσης, πρακτικές ανάγκες για τους κατοίκους, όπως η καλύτερη επικοινωνία, η μείωση της χειρωνακτικής εργασίας στις αγροτικές δραστηριότητες και η αύξηση των αυτοματισμών. Επίσης, η υιοθέτηση της τεχνολογίας μπορεί να καταστήσει μία αγροτική κοινωνία περισσότερο ελκυστική για μόνιμη διαμονή και εργασία.
Όπως είχε παρουσιάσει η «ΥΧ», ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί για τα ελληνικά δεδομένα το νησί των Κυθήρων, το οποίο με τη βοήθεια της τεχνολογίας μετατράπηκε σε έναν τόπο βιώσιμης γεωργίας ενισχύοντας τους παραγωγούς ελαιολάδου και προσελκύοντας νέους και δυναμικούς ανθρώπους. Ο λόγος για το «Terra Kytheria», ένα πρόγραμμα βιώσιμης γεωργίας και πιστοποίησης που ενίσχυσε τους παραγωγούς ελαιολάδου, προώθησε υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο και στήριξε τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στα αγροκτήματα. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του έργου SmartRural21 (Έξυπνα Χωριά) στο οποίο συμμετείχε το νησί των Κυθήρων.
Το «Terra Kytheria» είναι ένα πρόγραμμα βιώσιμης γεωργίας και πιστοποίησης που ενίσχυσε τους παραγωγούς ελαιολάδου και στήριξε τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στα αγροκτήματα
Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» η Κατερίνα Κασιμάτη, γεωπόνος, επιστημονική συνεργάτιδα στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και project manager εκ μέρους του ΓΠΑ που συμμετέχει στο έργο, «H Έξυπνη Στρατηγική των Κυθήρων σχεδιάστηκε για την ενίσχυση της γεωργίας και την προώθηση της τοπικής παραγωγής με τους κατοίκους, καθώς και τις διάφορες ενώσεις και οργανώσεις να διαδραματίζουν καίριο ρόλο στον σχεδιασμό της Έξυπνης Στρατηγικής του Χωριού. Για να το πετύχει αυτό, υλοποιήθηκαν αρκετές Έξυπνες Δράσεις:
Τεχνολογία: Η εισαγωγή έξυπνων τεχνολογιών στη γεωργία αποτέλεσε μια σημαντική προσπάθεια. Αυτές οι τεχνολογίες όχι μόνο απλοποίησαν τις γεωργικές πρακτικές, αλλά βελτίωσαν και τη συνολική απόδοση και αποτελεσματικότητα των τοπικών αγροκτημάτων. Με την ενσωμάτωση των έξυπνων γεωργικών λύσεων, τα Κύθηρα στόχευαν στην περαιτέρω βιωσιμότητα και οικονομική αποδοτικότητα της γεωργίας.
Πρότυπα, πιστοποιήσεις και επισήμανση: Για την προώθηση των τοπικών προϊόντων, τα Κύθηρα θέσπισαν πρότυπα, πιστοποιήσεις και πρακτικές επισήμανσης. Αυτό το βήμα δεν διασφάλισε μόνο την ποιότητα των προϊόντων, αλλά ενίσχυσε και το κύρος των προϊόντων της κυθηραϊκής παραγωγής. Με αυτόν τον τρόπο, τα Κύθηρα επιδίωξαν να δημιουργήσουν έναν χώρο για τα τοπικά προϊόντα στην αγορά».
Πιο αναλυτικά, «για να εξοικειωθούν οι αγρότες και οι παραγωγοί των Κυθήρων με τις έξυπνες τεχνολογίες, διοργανώθηκε μια σειρά διαδικτυακών εργαστηρίων. Αυτά τα εργαστήρια διευκόλυναν την υιοθέτηση μοντέρνων γεωργικών πρακτικών και διασφάλισαν ότι ο αγροτικός τομέας των Κυθήρων παρέμεινε ανταγωνιστικός. Στην προσπάθεια πιστοποίησης των τοπικών προϊόντων ξεκίνησε ένα πρόγραμμα που περιελάμβανε τη συλλογή δεδομένων στον τόπο παραγωγής.
Η χρήση drones, υπό το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, επέτρεψε την εκτεταμένη συλλογή των εν λόγω δεδομένων για την πανίδα και τη βλάστηση των Κυθήρων. Αυτό το ανεκτίμητο σύνολο δεδομένων εμπλούτισε την κατανόηση του μοναδικού οικοσυστήματος των Κυθήρων», τονίζει η κα Κασιμάτη.
Το έργο για τα Έξυπνα Χωριά
Το έργο SmartRural21, το οποίο ολοκληρώθηκε, αποτέλεσε έναν ζωτικό πυλώνα προώθησης της έννοιας των Έξυπνων Χωριών. Όπως εξηγεί η κα Κασιμάτη, «τα τελευταία χρόνια, η έννοια των Έξυπνων Χωριών έχει αποκτήσει μεγάλη σημασία σε διάφορα επίπεδα, από τις τοπικές κοινότητες έως τους Ευρωπαίους πολιτικούς.
Έχει εμφανιστεί ως μια υποσχόμενη προσέγγιση για την ενδυνάμωση των αγροτικών περιοχών, τη βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών τους συνθηκών και την προώθηση της τοπικής ανάπτυξης. Το έργο είχε ως στόχο να βοηθήσει 21 χωριά σε όλη την Ευρώπη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του 21ου αιώνα, να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες, να αναπτύξουν και να υλοποιήσουν στρατηγικές για Έξυπνα Χωριά.
