Μία κοινότητα με βαριά ιστορία στην προστασία του δάσους και στη συλλογή ρητίνης είναι η κοινότητα του Σοφικού. Μετά την καταστροφική φωτιά στην Εύβοια, ο αριθμός των ρητινοσυλλεκτών μειώθηκε δραματικά, αλλά για το κράτος η μείωση δεν ήταν αρκετή για να επενδύσει πάνω τους, αυξάνοντας την επιδότησή τους.
Η αύξηση στο εισόδημά τους που ήρθε μετά την καταστροφή της Εύβοιας απέχει πολύ από το επίπεδο της αξιοπρεπούς διαβίωσης, με αποτέλεσμα το επάγγελμα να μην προσελκύει νέους. Ο συνταξιούχος Παναγιώτης Μπάνος θυμάται τις παλιές εποχές, όταν «όλο το χωριό συμμετείχε στη συλλογή ρητίνης, αλλά από κάποια στιγμή και μετά άρχισε να φεύγει ο κόσμος. Στη δεκαετία του ‘80 τα ελάχιστα έσοδα και η ανάπτυξη της οικοδομής οδήγησαν τους νέους εκτός Σοφικού για καλύτερο μεροκάματο και η ζημιά ολοκληρώθηκε μετά την περίοδο των μνημονίων, όπου πολύς κόσμος στράφηκε στις τουριστικές μονάδες και στην εστίαση. Σήμερα έχουμε μείνει 20 άτομα και ο νεότερος πλέον είναι 50 ετών», αναφέρει.
Απροστάτευτα τα δάση
Η ελαχιστοποίηση των ανθρώπων που εργάζονται στα δάση, όπως ήταν αναμενόμενο, είχε άμεσες επιπτώσεις και στην προστασία τους. Οι συλλέκτες ρητίνης φρόντιζαν να ανοίγουν μονοπάτια και να ελέγχουν κάθε αφύσικη δραστηριότητα, ώστε να μην προκληθεί φωτιά ή οτιδήποτε άλλο που θα προκαλούσε ανεπανόρθωτη ζημιά. Ο πρόεδρος των εθελοντών του Σοφικού, Μιχάλης Κλέττας, αλλά και άλλα μέλη, όπως ο Σταύρος Κλεπετσάνης και ο Θανάσης Μαρκέλλος, που κινούνται συνέχεια μέσα στο δάσος , δηλώνουν ότι «τώρα πλέον η συλλογή ρητίνης γίνεται σε χαμηλά επίπεδα, αφού το δάσος είναι δύσβατο και η πρόσβαση στα πεύκα είναι ιδιαίτερα επίπονη».
Οι ρητινοσυλλέκτες, εργαζόμενοι κατά τους θερμούς θερινούς μήνες μέσα σε αυτά, αποτελούσαν τους άμισθους φύλακες του δασικού οικοσυστήματος. Έχει υπολογιστεί ότι κάθε ρητινοσυλλέκτης καθαρίζει το 20% της συνολικής έκτασης που ρητινεύει. Αποτελούν, λοιπόν, μια πολύ ουσιαστική ασπίδα πυροπροστασίας. Αυτό πλέον το δεδομένο έπαψε να υπάρχει.
Αιτίες
Αξίζει να σημειωθεί ότι για την προσφορά τους αυτή επιδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό για κάθε κιλό παραγόμενης ρητίνης με το συνολικό ποσό των 2 εκατομμυρίων ευρώ. Με βάση αυτά τα δεδομένα, κάθε συλλέκτης έπαιρνε 20 λεπτά το κιλό και τα τελευταία δύο χρόνια, μετά τα όσα έγιναν στην Εύβοια, 40 λεπτά.
Επίσης, τους παραχωρούνται από τη Γενική Διεύθυνση Δασών τα υλικά ρητίνευσης (πάστα θειικού οξέος, ψεκαστήρες, σακούλες και δοχεία συλλογής ρητίνης), σε μια προσπάθεια διατήρησης και ενίσχυσης του παραδοσιακού και εξόχως σημαντικού αυτού επαγγέλματος για την προστασία των δασών.
Ο Γιώργος Μαργκέλης μας προσγειώνει στην πραγματικότητα: «Μεροκάματο δεν βγαίνει πλέον. Ένα άτομο αν εργαστεί πρωί-βράδυ μπορεί να βγάλει στο τέλος της σεζόν μέχρι και οκτώ τόνους στην καλύτερη περίπτωση. Κάθε τόνος τα δύο τελευταία χρόνια δίνει στον συλλέκτη 400 ευρώ με κοπιαστική δουλειά, σε ένα δάσος που δεν είναι πλέον προσβάσιμο. Οι πιο πολλοί που πάνε έχουν στόχο τα ένσημα, αφού με την παράδοση κάθε τόνου παίρνουν έναν μήνα ένσημα. Για να γυρίσει ο κόσμος πίσω, πρέπει να διπλασιάσουν τις επιδοτήσεις και να σταματήσει να δίνεται η επιδότηση με έναν χρόνο καθυστέρηση. Εμείς, πέρα από τη ρητίνη, φροντίζαμε το δάσος και όλους τους καλοκαιρινούς μήνες ήμασταν άτυποι φύλακες».
