Υφαναν όνειρα μεταξωτά στην πρωτεύουσα της Σουηδίας τρεις Σουφλιώτες μεταξουργοί, στο πλαίσιο της έκθεσης «Σουφλί & Μετάξι», που εγκαινιάστηκε στα τέλη Νοεμβρίου, με πρωτοβουλία του Σουηδικού Ινστιτούτου Αθηνών, στο πλαίσιο πολυετούς κοινής δραστηριότητας με τον Σύλλογο Φίλων Μετάξης «Η Χρυσαλίδα» και σε συνεργασία της Ελληνικής Πολιτιστικής Στέγης και του Γυναικείου Τμήματος της Ελληνικής Κοινότητας Στοκχόλμης.
Η έκθεση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πριν από έναν χρόνο στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Σκοπός της ήταν η παρουσίαση των αποτελεσμάτων των προσωπικών έργων φοιτητών από τις Ανώτατες Σχολές Καλών Τεχνών Αθηνών και Στοκχόλμης (Konstfack), που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «A common thread. Artistic exchange Sweden-Greece», στο Σουφλί του Έβρου, το 2019 και το 2022.
Οι φοιτητές γνώρισαν μέσα από εργαστήρια την κλωστοϋφαντουργία, τη βαφή με φυσικές χρωστικές της περιοχής, το μακραμέ, τη σχεδίαση και το τύπωμα μεταξιού με τη χρήση παραδοσιακών, αλλά και σύγχρονων τεχνικών.
Στα εγκαίνια της έκθεσης βρέθηκαν ο δήμαρχος Σουφλίου, Παναγιώτης Καλακίκος, η διευθύντρια του Σουηδικού Ινστιτούτου, Jenny Wallensten, η διευθύντρια του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, Αλεξάνδρα Ράπτη, μέλη του Συλλόγου Φίλων Μετάξης «Η Χρυσαλίδα», αλλά και εκπρόσωποι των τοπικών επιχειρήσεων, ήτοι Οικοτεχνία Μπουρουλίτη, Tsiakiris Silk House και Silk Line Μουχταρίδης.
Στόχος η εξωστρέφεια
Ο πρόεδρος του Συλλόγου «Η Χρυσαλίδα», μεταξουργός, Γιώργος Τσιακίρης, εξηγεί ότι οι ίδιοι περίμεναν χρόνια αυτήν τη διοργάνωση και οι δράσεις είχαν προγραμματιστεί μέσα από τη συνεργασία με το Σουηδικό Ινστιτούτο και τις επισκέψεις φοιτητών του Πανεπιστημίου Τεχνών, Χειροτεχνίας και Σχεδιασμού της Στοκχόλμης (Konstfack). Στην πορεία, προέκυψαν συνέργειες με τη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, που οδήγησαν τελικά στην από κοινού έκθεση.
Η παρουσία των Σουφλιωτών μεταξουργών στη σουηδική πρωτεύουσα απέδειξε τη σπουδαιότητα του project. «Ήταν πολύ σημαντικό για όλα τα μέλη του Συλλόγου μας, γιατί διαπιστώσαμε την αναγνώριση του προγράμματος και των προσπαθειών των ανθρώπων από τον χώρο του μεταξιού, τον δήμο και την περιφέρεια». Ταυτόχρονα, το γεγονός αποτέλεσε μια σημαντική αφορμή προβολής του Σουφλίου και του μεταξιού. Για το κατά πόσο στήνονται «γέφυρες» μέσα από παρόμοιες συνεργασίες ώστε να αναδειχθεί το μετάξι ως προϊόν, ο κ. Τσιακίρης απαντά: «Όλα αυτά τα χρόνια καταφέραμε να κάνουμε γνωστό το μετάξι στη Σουηδία.
Σε δύο-τρεις περιπτώσεις, καθηγητές και φοιτητές του Πανεπιστημίου Konstfack που γνώρισαν το μετάξι και το Σουφλί προμηθεύτηκαν μετάξι από διάφορες εταιρείες. Στόχος μας ως επιχειρήσεις ήταν η εξωστρέφεια, η οποία παραμένει το ζητούμενο, καθώς χρειάζεται να βρούμε νέες αγορές, ειδικά όπου δεν υπάρχει το μετάξι, όπως στη Σουηδία».
Ο ίδιος εξηγεί ότι το μετάξι έφτανε στη Σουηδία από άλλες χώρες και εκεί μετατρεπόταν σε ύφασμα, για αυτό υπάρχει και Μουσείο Μεταξιού. Οι επιχειρήσεις είχαν την ευκαιρία να προβάλουν την παραγωγική τους ικανότητα και να γνωστοποιήσουν στους ενδιαφερόμενους ότι μπορούν να προμηθευτούν μετάξι από μία ευρωπαϊκή χώρα. Όπως εκτιμά, τα σουφλιώτικα μεταξωτά μπορούν να βρουν θέση στα σουηδικά «ράφια», ενώ προσθέτει πως ήδη κάποιες σουφλιώτικες επιχειρήσεις έχουν συνάψει συνεργασίες.
«Γνωρίσαμε εξαιρετικούς ανθρώπους στο Σουηδικό Ινστιτούτο, οι οποίοι αγάπησαν το Σουφλί. Μετά τις μεγάλες πυρκαγιές στην περιοχή μας, το ενδιαφέρον τους είναι ακόμη μεγαλύτερο», προσθέτει. Να σημειωθεί ότι το Ινστιτούτο λειτουργεί και ως συνδετικός κρίκος με τη Φινλανδία, πιθανόν και με τη Δανία.
Το μετάξι γίνεται μόδα
Η έκθεση στη Σουηδία σηματοδοτεί το κλείσιμο ενός κύκλου, σύμφωνα με τη σχεδιάστρια – μεταξουργό Δήμητρα Μπουρουλίτη, η οποία συνεχίζει για τρίτη γενιά την οικογενειακή της παράδοση. Η ίδια είχε αναλάβει τον ρόλο της δασκάλας, όσον αφορά την εκπαίδευση των Σουηδών φοιτητών σε θέματα που σχετίζονται με τη λαϊκή τέχνη του Σουφλίου.
«Ο σκοπός ήταν εκπαιδευτικός, ώστε να μπορέσουν οι φοιτητές να εμπνευστούν, ειδικά από τη στιγμή που το πανεπιστήμιο της Σουηδίας εξειδικεύεται στο ύφασμα και τις χειροποίητες δουλειές. Οι φοιτητές πήραν ερεθίσματα από τον τόπο μας και κάποιες από αυτές τις ιδέες τις ενέταξαν σε καινούργιες εφαρμογές. Το μετάξι αποτελεί πηγή έμπνευσης για πάρα πολλές ειδικότητες, γύρω από τη μόδα και τα είδη σπιτιού».
Ως εικαστικός, η ίδια αξιοποιεί το αντικείμενο των σπουδών της στη δουλειά της, δημιουργώντας σχέδια και prints, ενώ επιμελείται και τις σειρές που προβάλλουν οι Σουφλιώτες. Κάθε χρόνο, οι τελευταίοι συμμετέχουν σε έκθεση που λαμβάνει χώρα στην Αθήνα και λανσάρουν τη νέα δουλειά τους.
Η νεότητά της την έχει οδηγήσει σε διαφορετικές εφαρμογές του μεταξιού. Υπό την καθοδήγησή της, οι Σουφλιώτες έχουν προχωρήσει στη δημιουργία ποιοτικών, χρηστικών αντικειμένων, όπως είναι οι τσάντες, τα κοσμήματα και τα καλλυντικά.
«Το βασικό μας μέλημα είναι πώς θα φτιάξουμε ένα μεταξωτό αντικείμενο που θα χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα. Να είναι κάτι οικονομικά προσιτό και ευκολοφόρετο», λέει η κα Μπουρουλίτη. Στη Σουηδία, οι Έλληνες μεταξουργοί έδωσαν δείγματα της δουλειάς τους.
«Ο καθένας παρουσίασε την εξειδίκευσή του. Εμείς εστιάζουμε στη χειροποίητη δουλειά και οι πελάτες μάς επιλέγουν γιατί είμαστε από τους τελευταίους στην Ελλάδα που κατασκευάζουμε βυζαντινά κεντήματα, μακραμέ δαντέλες και ιδιαίτερες τεχνικές. Διατηρούμε και το Λαογραφικό Μουσείο, καθώς μας ενδιαφέρει να διατηρείται η λαϊκή τέχνη».
Ως προς την ανταπόκριση που συνάντησαν στη Σουηδία, η κα Μπουρουλίτη παρατηρεί ότι οι Σκανδιναβοί αγαπούν τα χειροποίητα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια διακρίνει παρόμοιο ενδιαφέρον και εντός Ελλάδος. «Το να φέρουμε στοιχεία της λαϊκής τέχνης και παράδοσης στο σήμερα αποτελεί μια σύγχρονη προσέγγιση για τους μεγαλύτερους οίκους», τονίζει.
Τέλος, πολύ σημαντική θεωρεί τη συμβολή του Σουηδικού Ινστιτούτου, ενώ δηλώνει ότι βρίσκεται σε ετοιμότητα όσον αφορά μια ενδεχόμενη συνεργασία με νέες χώρες, αλλά και ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια από την Ελλάδα, για να κάνουν μαθήματα στο Σουφλί, το οποίο λειτουργεί σαν πηγή έμπνευσης.
