γράφει ο Θανάσης Κούντριας, αντιπρόεδρος γεωπονικού συλλόγου Μαγνησίας, πρόεδρος «Αγρομηχανικής» Βόλου
ΗΕλαιοκράμβη είναι ένα ετήσιο, βιομηχανικό φυτό, το οποίο κατάγεται από την περιοχή της Μεσογείου. Καλλιεργείται κυρίως για την παραγωγή ελαίου. Αποτελεί την κύρια πηγή παραγωγής βιοντήζελ στην ΕΕ, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς (40-45%) της σε έλαια. Τα υπολείμματα της καλλιέργειας (πίτα), έχουν υψηλή περιεκτικότητά σε πρωτεΐνες (10-45%) και γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφή. Στο κείμενο που ακολουθεί αναφέρονται χρήσιμες πληροφορίες και συμβουλές ώστε να έχουμε μια σωστή σπορά που θα δώσει γερά και παραγωγικά φυτά. Αυτό θα βοηθήσει πολύ το χωράφι και κατά την αμειψισπορά, όταν στη θέση της ελαιοκράμβης θα μπει σιτάρι.
Ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης Η ελαιοκράμβη αναπτύσσεται σε περιοχές με ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι. Η άριστη θερμοκρασία βλάστησης και ανάπτυξης είναι 10 με 20 0C, ενώ η ελάχιστη 0 0C. Η ελαιοκράμβη αντέχει μέχρι τους -15 0C, αρκεί το φυτό να φτάσει στο στάδιο της ροζέτας (6-8 φύλλα) και να αναπτύξει το ριζικό σύστημα που είναι απαραίτητα για την διαχείμαση του φυτού. Ευδοκιμεί σε εδάφη με εύρος pH 5,5-8,5, αλλά ιδανικά αποτελέσματα δίνει σε pH 6-7,5. Σημαντικό είναι να αποφεύγονται τα εδάφη τα οποία μετά τη βροχή σχηματίζουν κρούστα. |
Πότε βάζουμε και τι να προσέξουμε κατά τη σπορά
Η σωστή εποχή σποράς είναι από τους καθοριστικότερους παράγοντες μιας επιτυχημένης σοδειάς στην ελαιοκράμβη. Η κρισιμότητα της επιλογής αυτής στηρίζεται στο γεγονός ότι το φυτό πρέπει να ξεχειμωνιάσει, έχοντας ήδη αναπτύξει 6-8 φύλλα και ταυτόχρονα η διάμετρος του σταυρού να είναι 1 εκατοστό. Ένα τέτοιο φυτό αντέχει το Χειμώνα σε θερμοκρασίες έως και -25 0C. Η χειμερινή ελαιοκράμβη έχει την ανάγκη των χειμερινών θερμοκρασιών για να ανθίσει και αυτή είναι η σημαντικότερη διαφορά της σε σχέση με την ανοιξιάτικη ελαιοκράμβη. Το 70% της τελικής παραγωγής καθορίζεται πριν το τέλος του χειμώνα. Έτσι, ως ενδεδειγμένη εποχή σποράς συνίσταται η περίοδος από 25 Σεπτεμβρίου έως και 20 Οκτωβρίου, με προτιμώμενη την εποχή κοντά στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Ένα, επίσης, σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η επιλογή του κατάλληλου υβριδίου. Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά για την επιλογή υβριδίου είναι: υψηλή φυτρωτική ικανότητα και γρήγορη πρώτη ανάπτυξη, γερό στέλεχος, προσαρμογή σε χαμηλές θερμοκρασίες, ξηροθερμικές συνθήκες και ποικιλία εδαφών, αντοχή σε ασθένειες, πλούσια καρποφορία και μεγάλο δυναμικό παραγωγής.
Ο σπόρος της ελαιοκράμβης είναι πολύ ψιλός και θα πρέπει να βρούμε λύση με ειδική σπαρτική που να μπορεί να σπείρει μικροποσότητες. Όσον αφορά τις αποστάσεις γραμμών σποράς έχουμε την ευελιξία να κινηθούμε από 20 έως 40 εκατοστά αν και οι άριστες αποστάσεις είναι 25-30 εκατοστά. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για την αποφυγή πολύ πυκνής σποράς. Η ταχύτητα σποράς πρέπει να είναι χαμηλή, όχι πάνω από 4-5 χλμ/ώρα και το βάθος σποράς 1-2 εκατοστά. Ο στόχος είναι να έχουμε 40-50 φυτά/τμ στο τέλος του Χειμώνα. Λαμβανομένων υπ’ όψιν, λοιπόν, των φυσιολογικών απωλειών αλλά και του Χειμώνα ο αριθμός σπόρων που πρέπει να σπαρθεί το στρέμμα είναι 60-70/τμ για τα υβρίδια, δηλαδή υπολογίζουμε 350-400 γραμμάρια/στρέμμα.
Συμβουλές για τη λίπανση
Όσον αφορά τη λίπανση, μια γενική πρόταση λίπανσης συνίσταται σε 2-3 μονάδες αζώτου τον Οκτώβριο και 8-10 μονάδες στις αρχές Μαρτίου. Επίσης, 3-5 μονάδες φωσφόρου και 3-5 μονάδες καλίου είναι αρκετές για την κάλυψη των αναγκών της καλλιέργειας. Ένα στοιχείο ιδιαίτερα πολύτιμο στην καλλιέργεια της ελαιοκράμβης είναι το θείο, το οποίο φαίνεται να συνδέεται με την καλύτερη πρόσληψη του αζώτου αλλά και με μεγαλύτερες παραγωγές. Συνεπώς, μια εφαρμογή με 30 κιλά 15-15-15 (Tiger) στη σπορά και μια με 25 κιλά 40-0-0 (Amidas) στις αρχές της άνοιξης είναι ιδανικά εχέγγυα για μια πολύ καλή παραγωγή.
Βέβαια, σε πολύ γόνιμα και υγρά χωράφια υπάρχει μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης πλαγιάσματος. Επομένως, σε τέτοια χωράφια το άζωτο θα πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο (ιδιαίτερα αν ξέρουμε ότι το έδαφος έχει σημαντική υπολειμματικότητα αζώτου) και η σπορά να γίνει με κανονικούς πληθυσμούς. Επίσης, ένας κρίσιμος παράγοντας για αυξημένη παραγωγή θεωρείται η καταπολέμηση των εντομολογικών προσβολών κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας. Ο χειμερινός άλτης της ελαιοκράμβης (Psylliodes chrysocephala) και το σκαθάρι της γύρης (Meligethes Aeneus) αποτελούν τους σημαντικότερους εχθρούς και η καταπολέμησή τους κρίνει σε σημαντικό βαθμό την καλή παραγωγή.
Τι χρειάζεται κατά το πότισμα
Στην περίπτωση ξηρικών καλλιεργειών ελαιοκράμβης, το νερό είναι ένας κρίσιμος παράγοντας. Με δεδομένο ότι στις περισσότερες περιοχές της χώρας υπάρχουν βροχοπτώσεις ή χιόνι από το Νοέμβριο έως το Μάρτιο, η κρίσιμες περίοδοι είναι ο Σεπτέμβριος – Οκτώβριος και το διάστημα από Απρίλιο έως και μέσα Μαΐου. Σε ένα καλά δουλεμένο χωράφι 10–15 mm βροχόπτωσης είναι αρκετά για τη βλάστηση των σπόρων και το ξεκίνημα της φυτείας.
Η πλήρης ανθοφορία εκτιμάται περίπου στις αρχές Απριλίου και το τελείωμα αυτής γύρω στις 20-25 Απριλίου. Αυτό το διάστημα η φυτεία χρειάζεται βροχή ή άρδευση η οποία είναι καθοριστική για την τελική απόδοση της καλλιέργειας. Θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι το φυτό της ελαιοκράμβης είναι από τα ανθεκτικότερα φυτά στην ξηρασία λόγω κυρίως του πλούσιου ριζικού του συστήματος.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί η αμειψισπορά στην ελαιοκράμβη είναι απαραίτητη, γιατί διαφορετικά ευνοείται η ανάπτυξη ασθενειών και άλλων αρνητικών παραγόντων που οδηγούν σε μείωση παραγωγής. Η αμειψισπορά με σιτηρά είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα, στο σιτάρι που θα διαδεχθεί την ελαιοκράμβη παρατηρείται μια αύξηση παραγωγής 10-15 %.
