Σπύρος Πρωτοψάλτης, Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: «Αγώνας δρόμου για να ξεκινήσουν σε 15 ημέρες οι πληρωμές»

Σε μια κρίσιμη συγκυρία για τον πρωτογενή τομέα, με τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους να αγωνιούν για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές, τα προβλήματα στα βιολογικά προγράμματα και την έξαρση της ευλογιάς που πλήττει την κτηνοτροφία, ο νέος γενικός γραμματέας του ΥΠΑΑΤ, Σπύρος Πρωτοψάλτης, ανοίγει τα χαρτιά του στην «ΥΧ».

Ο γ.γ. του ΥΠΑΑΤ απαντά για τις εκκρεμείς πληρωμές, τις πιέσεις των Βρυξελλών για την ολοκλήρωση των ψηφιακών χαρτών, το μέλλον του ΟΠΕΚΕΠΕ και την ανάγκη θωράκισης της ελληνικής κτηνοτροφίας, θέτοντας ως προτεραιότητα την ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτείας και παραγωγών.

Με έμφαση στη διαφάνεια, την αξιοπιστία των πληρωμών και τη στήριξη των παραγωγών, ο κ. Πρωτοψάλτης αναφέρθηκε στους στόχους που έχει θέσει ως νέος γενικός γραμματέας στο ΥΠΑΑΤ, παραθέτοντας τις έξι προτεραιότητες που περιλαμβάνει το σχέδιο για μια πιο δίκαιη και βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη.

Έχουμε μπει στον Οκτώβριο και η υπομονή των γεωργών και των κτηνοτρόφων έχει εξαντληθεί λόγω των καθυστερήσεων στις πληρωμές παλαιών και νέων προγραμμάτων που έχουν «παγώσει» λόγω των ελέγχων στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Πότε να αναμένουν οι δικαιούχοι την εκκίνηση των πληρωμών; Υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα και αναλυτικά τι εκκρεμεί να πληρωθεί σε ποσά;

Προτεραιότητά μας είναι η επανεκκίνηση των πληρωμών με ασφάλεια δικαίου. Ολοκληρώνουμε ελέγχους και διασταυρώσεις, ώστε οι εκκρεμότητες να τακτοποιούνται κατά κύματα και με διαφάνεια. Δεν υπόσχομαι ημερομηνίες χωρίς να έχουν κλείσει τεχνικά τα αρχεία, γίνεται αγώνας δρόμου να ξεκινήσουν σε 15 ημέρες οι πληρωμές. Και θα προχωρήσουμε με σαφή σειρά προτεραιότητας (παλαιές οφειλές, κρίσιμες τρέχουσες ροές) και με πρώτες τις αποζημιώσεις για τον Daniel –ιδιαίτερα για τα φερτά υλικά–, τις ζωοτροφές, την ευλογιά, τη βιολογική γεωργία, μελισσοκομία και κτηνοτροφία.

Yπάρχει έντονη ανησυχία στους αγρότες και για την πληρωμή της προκαταβολής της Βασικής Ενίσχυσης. Θα πληρωθεί κανονικά έως τα τέλη Οκτωβρίου;

Το ευρωπαϊκό πλαίσιο επιτρέπει προκαταβολές από 16 Οκτωβρίου έως και 70% των άμεσων ενισχύσεων, εφόσον το επιλέξει το κράτος-μέλος. Δεν υπάρχει καταληκτική προθεσμία «έως τέλος Οκτωβρίου». Κοιτάμε να ξεκινήσουν οι πληρωμές όσο γίνεται νωρίτερα, αλλά τα χρήματα δεν χάνονται. Προϋπόθεση είναι να κλείνουν έγκαιρα οι τεχνικές εκκρεμότητες (γεωχωρικά/δηλώσεις) για να πιστώνονται σωστά.

Η Γενική Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με επιστολή της προς το ΥΠΑΑΤ, ζήτησε πρόσφατα την επικαιροποίηση της γεωχωρικής αποτύπωσης των δεδομένων του ΟΣΔΕ μέχρι τις 2 Νοεμβρίου. Θα προλάβει η χώρα μας να ολοκληρώσει τους ψηφιακούς χάρτες σε αυτό το διάστημα; Τίθεται ζήτημα διακοπής χρηματοδότησης των προγραμμάτων;

Να το πω καθαρά: Τρέχουμε αγώνα δρόμου για να ολοκληρώσουμε όσα έχει ζητήσει η Κομισιόν και να ξεκινήσουν οι πληρωμές. Προχωράμε βήμα-βήμα με το σχέδιο δράσης των 54 σημείων εξυγίανσης και με αυστηρούς ελέγχους. Η επιστολή της Επιτροπής είναι σαφής: Αν δεν γίνουν σωστά οι διαδικασίες –ιδίως στο ΟΣΔΕ, το κεντρικό μητρώο των πληρωμών– μπορεί να υπάρξει μερική αναστολή ενισχύσεων και κανείς δεν το θέλει αυτό.

Η ΑΑΔΕ θα κάνει τις αναγκαίες διασταυρώσεις: Ότι οι δηλώσεις είναι σωστές, ότι οι αγρότες κατέχουν τη γη που δηλώνουν και ότι οι κτηνοτρόφοι διαθέτουν τα ζώα που δηλώνουν. Κι έπειτα, όταν υπάρχει πραγματική βεβαιότητα και έχουν προχωρήσει οι διασταυρωτικοί έλεγχοι, θα ανακοινωθούν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Έτσι, διασφαλίζουμε και τις πληρωμές και την αξιοπιστία του συστήματος, με σεβασμό στους παραγωγούς και στους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Ειδικότερα για το ζήτημα της καθυστέρησης της πίστωσης των νέων Βιολογικών του 2025, το ΥΠΑΑΤ εξετάζει –σε συνεργασία με τα αρμόδια όργανα της ΕΕ– να επαναπροκηρύξει το πρόγραμμα; Η καθυστέρηση των πληρωμών στα Βιολογικά φέρνει νέα πρόστιμα από την ΕΕ; Ποιο είναι το ύψος των προστίμων αυτών και πώς θα τα αποπληρώσει η χώρα μας;

Τα Βιολογικά είναι προτεραιότητα. Βρισκόμαστε σε στενή συνεννόηση με την Επιτροπή, ώστε οι πληρωμές να γίνουν σωστά και με πλήρη κανονιστική συμμόρφωση. Για σενάρια επαναπροκήρυξης ή για ποσά χρηματοοικονομικών διορθώσεων, δεν κάνουμε ανακοινώσεις όσο οι διαδικασίες ελέγχου είναι σε εξέλιξη. Ό,τι κι αν απαιτηθεί, θα διασφαλίσουμε ότι οι δικαιούχοι δεν θα ζημιωθούν και ότι το δημόσιο συμφέρον προστατεύεται.

Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία της μετάβασης του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ;

Προχωρά το θεσμικό και το τεχνικό σκέλος σε συντονισμό με τα συναρμόδια υπουργεία και με την επίβλεψη επιτροπής που έχει συσταθεί υπό τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη. Ο οδικός χάρτης προβλέπει ψήφιση του πλαισίου και σταδιακή ένταξη με μετρήσιμα ορόσημα, ώστε από το 2026 το σύστημα να λειτουργεί σταθερά και διαφανώς. Θα ανακοινώσουμε επίσημα τα βήματα μόλις «κλειδώσουν».

Το σχέδιο των δέκα ημερών με την εντατικοποίηση των ελέγχων, που έθεσε πρόσφατα σε εφαρμογή το ΥΠΑΑΤ, έχει αποτελέσματα, σε ό,τι αφορά την αναχαίτιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων; Είναι ορατός ο κίνδυνος lockdown στην κτηνοτροφία λόγω της έξαρσης της ζωονόσου;

Ενισχύσαμε τους ελέγχους πεδίου, τις ζώνες προστασίας/επιτήρησης και τους σταθμούς απολύμανσης. Εκεί όπου τηρούνται ευλαβικά τα πρωτόκολλα, βλέπουμε αναχαίτιση της διασποράς. Δεν θέλουμε οριζόντια μέτρα που «παγώνουν» την παραγωγή, αν όμως δεν εφαρμοστούν οι οδηγίες, θα λάβουμε πρόσθετους, στοχευμένους περιορισμούς στις μετακινήσεις ζώων. Η πρόληψη και η πειθαρχία στα μέτρα είναι το «κλειδί».

Ο Ευρωπαίος επίτροπος Υγείας στην πρόσφατη συνάντηση που είχε με τον ΥπΑΑΤ, Κώστα Τσιάρα, στις Βρυξέλλες έθεσε το ενδεχόμενο εμβολιαστικής εκστρατείας για την ευλογιά. Οι κτηνοτρόφοι ζητούν εδώ και πολύ καιρό τον εμβολιασμό των κοπαδιών τους. Το ΥΠΑΑΤ περιμένει την επιστημονική τεκμηρίωση για να λάβει την τελική απόφαση αν θα προχωρήσει ή όχι η χώρα μας σε εμβολιασμό, προκειμένου να θωρακιστεί το ζωικό κεφάλαιο;

Ευθυγραμμιζόμαστε πλήρως με το ευρωπαϊκό πλαίσιο και είμαστε σε στενό συντονισμό με τις αρμόδιες υπηρεσίες. Για το ενδεχόμενο εμβολιασμού, έχουμε ζητήσει καθαρή, επιστημονική τεκμηρίωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε κάθε απόφαση να θωρακίζει το ζωικό κεφάλαιο χωρίς να υπονομεύει την εμπορική θέση των προϊόντων μας. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι, όπως και να έχει, συνεχίζουμε με αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας – απολυμάνσεις, μη μετακινήσεις χωρίς άδεια, άμεση δήλωση ύποπτων περιστατικών. Κινούμαστε εβδομάδα με εβδομάδα, αξιολογώντας τα επιδημιολογικά δεδομένα και προσαρμόζοντας τις ενέργειές μας με βάση την εικόνα στο πεδίο.

Αναλάβατε καθήκοντα σε μια δύσκολη περίοδο, μεσούσης της διαδικασίας των ελέγχων στον ΟΠΕΚΕΠΕ, στα προγράμματα των Βιολογικών, στην έξαρση της ευλογιάς κ.ά. Ποιοι είναι οι στόχοι που έχετε θέσει από τη θέση του γενικού γραμματέα του ΥΠΑΑΤ για το επόμενο διάστημα;

Οι στόχοι για το επόμενο διάστημα συνοψίζονται σε έξι προτεραιότητες:

1. Καθαρές, αξιόπιστες πληρωμές και αποκατάσταση εμπιστοσύνης: Εξυγίανση ΟΠΕΚΕΠΕ, συνολικοί έλεγχοι, επιστροφή παράνομων ποσών και σταδιακή μετάβαση σε ένα διαφανές, ψηφιακά ώριμο σύστημα.
2. Τάξη στα Βιολογικά και στους ελέγχους: Μηδενική ανοχή σε παρατυπίες, πάγωμα/επανέλεγχο όπου χρειάζεται, ώστε κάθε ευρώ να πηγαίνει σε αυτούς που πραγματικά το δικαιούνται.
3. Νέα γενιά στον πρωτογενή τομέα: Κατάρτιση, καινοτομία, πρόσβαση σε γη και χρηματοδοτικά εργαλεία, για να στηρίξουμε τους νέους αγρότες και να κρατήσουμε ζωντανή την ύπαιθρο.
4. Ποιότητα και προστιθέμενη αξία: Ενίσχυση ιχνηλασιμότητας, ευζωίας ζώων και ψηφιακών εργαλείων, ώστε να στηριχθεί το brand των ελληνικών προϊόντων και η εξωστρέφεια – όχι στον όγκο, αλλά στην ποιότητα.
5. Βιωσιμότητα – ανθεκτικότητα – επισιτιστική ασφάλεια: Οικολογικά Σχήματα της ΚΑΠ, ορθολογική χρήση νερού, υποδομές και κυκλική οικονομία, ώστε η παραγωγή να αντέχει στις κρίσεις
6. Υγειονομική θωράκιση της κτηνοτροφίας: Αυστηρή εφαρμογή του σχεδίου για την ευλογιά (ζώνες, απολυμάνσεις, στοχευμένοι έλεγχοι), προκειμένου να αποφύγουμε οριζόντιους περιορισμούς, με διαρκή ενημέρωση και συνεργασία με τις περιφέρειες.

Με σχέδιο, διαφάνεια και επιμονή –όπως έχω ήδη τονίσει δημόσια– επιδιώκουμε να μετατρέψουμε τη δύσκολη συγκυρία σε ευκαιρία για μια σύγχρονη, δίκαιη και εξωστρεφή αγροτική ανάπτυξη.