«STIVOS»: Ένας «Ελληνικός Κήπος» με… Ολυμπιακή συμμετοχή στη Γαλλία

Σε μία εποχή που οι βασισμένες στη φύση λύσεις είναι ζητούμενο για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, το δημιούργημα του κηποτέχνη και γεωπόνου Νίκου Θυμάκη, το οποίο φέρει τη διεθνή ονομασία «STIVOS», αλλά είναι γνωστό και με τον όρο «Ελληνικός Κήπος», αποτελεί μια επίκαιρη πρόταση. Το μήνυμα του συγκεκριμένου project είναι πιο ισχυρό από ποτέ, τόσο ως εφαρμογή στο αστικό και περιαστικό πράσινο, όσο και στην προσέγγιση της προστασίας και της ανάδειξης του αγροτικού τοπίου μέσα από τη διατήρηση τεχνικών καλλιέργειας με οικοσυστημικό τρόπο, μα και διάσωση και εξάπλωση ποικιλιών που πέρα από την υπεραξία ως προϊόντα ωφελούν τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και το «ευ ζην».

Οικοσυστημική προσέγγιση και ανάδειξη τοπίου

Τι είναι, όμως, ο «Ελληνικός Κήπος»; Με τα λόγια του ίδιου του δημιουργού του, πρόκειται για τη σχεδιαστική, κατασκευαστική και διαχειριστική καταγραφή και άποψη μικροτοπίων της πατρίδας μας, μέσα από φυσικά υλικά και φυτικά είδη που χαρακτηρίζουν τοπία των περιοχών μας, περιγράφοντας πολιτισμό, ιστορία, επιστήμη, τέχνη και αγροτική πρακτική*.

Ο παιδευτικός ρόλος του πρασίνου έχει ένα προαιώνιο και αενάως σύγχρονο μήνυμα: Αυτό της αειφορίας. Μέσα από το τοπίο και τα φυτά, που δίνουν την «πνοή» ενός οικοσυστήµατος, αναπτύσσονται η Ιστορία και ο Μύθος, η Καλλιέργεια και η Γαστρονοµία, η Τέχνη και ο Πολιτισµός, η Φιλοσοφία και η Τεχνολογία, το μέλλον το ίδιο. Αυτό εκφράζεται µέσα από τον «Ελληνικό Κήπο» και τη χρήση φυτών της χλωρίδας μας.

Ο κήπος αφιερώθηκε συνολικά στις γυναίκες Ελληνίδες Ολυμπιονίκες, με τις Βούλα Πατουλίδου, Τασούλα Κελεσίδου, Μιρέλα Μανιάνι και Βούλα Ζυγούρη να επιλέγονται «συμβολικά» για καθεμιά από τις τέσσερις ενότητες

Παρουσίαση στη Ναντ με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες

Ένας τέτοιος κήπος παρουσιάστηκε στη 13η έκθεση-διαγωνισμό «Floralies Internationales», η οποία έλαβε χώρα από τις 17 έως τις 26 Μαΐου 2024 στην περιοχή Vendee στη Νορμανδία, πλησίον της πόλης Ναντ, στον χώρο του κάστρου La Chabotterie, κοντά στις όχθες του Λίγηρα.

Το θέμα του φετινού διεθνούς διαγωνισμού κηποτεχνίας ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2024, που διεξάγονται αυτές τις μέρες στο Παρίσι. Συνολικά, συμμετείχαν 60 χώρες με τους κήπους τους. Η Ελλάδα, η οποία ήταν προσκεκλημένη, τελικά κατάφερε να εκπροσωπηθεί χάρη στην εθελοντική εργασία του κ. Θυμάκη και τη στήριξη του γαλλικού κράτους. Ο «Ελληνικός Κήπος», ο οποίος για τις ανάγκες της έκθεσης ονομάστηκε από τον δημιουργό του «STIVOS», περιελάμβανε τις εξής τέσσερις ενότητες:

✱ Τα συμβολικά φυτά των Ολυμπιακών Αγώνων (μηλιά, ελιά, μυρτιά, δάφνη Απόλλωνος και φοίνικας του Θεόφραστου, βασισμένο στο πόνημα της Δρ. Σοφίας Ριζοπούλου «Τα συμβολικά φυτά των Ολυμπιακών Αγώνων»).

✱ Τον κήπο ελληνικής βιοποικιλότητας (crevish gardens με αρωματικά φυτά και χασμόφυτα της ελληνικής χλωρίδας).

✱ Περίγραμμα της χλωρίδας του Κρόνιου Λόφου (Τοπίο Αρχαίας Ολυμπίας).

✱ Τον Δισκοβόλο του Μύρωνα (ομοίωμα) και το ταπί του Παγκρατίου (άθλημα πάλης των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων).

Ο κήπος αφιερώθηκε συνολικά στις γυναίκες Ελληνίδες Ολυμπιονίκες. Πιο συγκεκριμένα, για τις τέσσερις ενότητες επιλέχθηκαν «συμβολικά» η Βούλα Πατουλίδου, η Τασούλα Κελεσίδου, η Μιρέλα Μανιάνι και η Βούλα Ζυγούρη. Τον κήπο χρηματοδότησαν οι Γάλλοι διοργανωτές, ενώ ο δημιουργός του εργάστηκε εθελοντικά (σ.σ. σχεδιασμός), επιβλέποντας τις εργασίες με δικά του έξοδα και κανονική άδεια τις ημέρες του Πάσχα.

Ένα πρότζεκτ σε συσχετισμό και με τις αρχές της ΚΑΠ και της Πράσινης Συμφωνίας

Μπορεί κάποιοι να πιστεύουν ότι η έννοια «κήπος» αφορά κάτι μικρό, ίσως ακόμη και κάτι που αφορά μία ελίτ. Δεν είναι, όμως, έτσι. Εδώ και πολλά χρόνια, ο ελεύθερος χώρος που θέλουμε να «πρασινίσει» αποτελεί «οικοσύστημα» και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Εξάλλου, μία τέτοια λογική περιγράφεται ξεκάθαρα και σε επίπεδο καλλιεργειών, επισιτιστικής ασφάλειας, νέων διατροφικών προϊόντων, μα και με την πρόσφατη ψήφιση του Νόμου περί Αποκατάστασης της Φύσης, σε συνδυασμό με το Green Deal.

Με αυτά τα δεδομένα και κοιτώντας στρατηγικά προς την επόμενη δεκαετία, φαίνεται πως ίσως να είναι ωφέλιμο να δοθεί πεδίο δράσης σε ανθρώπους που δουλεύουν πάνω σε αυτά τα θέματα. Σίγουρα η γραφειοκρατία είναι κάτι που πρέπει να διαχειριζόμαστε στις Μόνιμες Αντιπροσωπείες μας στην ΕΕ.

Η ενίσχυση αυτών των δομών μας, ενόψει και της ελληνικής προεδρίας το 2027, χρειάζεται ανθρώπινο δυναμικό με εμπειρία στο πεδίο και στόχευση σε άμεσα και ορατά αποτελέσματα, ειδικά στην ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού και στην προσαρμογή των καλλιεργειών και του τρόπου αξιοποίησής τους στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και της διατήρησης της βιοποικιλότητας. Μία προσέγγιση «έξω από το κουτί» είναι απαραίτητη για μια δυναμική παρουσία. Και ο «Ελληνικός Κήπος» το έχει αποδείξει, υπό αντίξοες συνθήκες.

(*) Thymakis N, Georgi N., «The Hellenic Garden. A worldwide brand of climate wise cultural landscaping» (The 3rd World Conference of the Society for Urban Ecology 2020: «Cities as social – ecological systems». Poznan, July 2021)

Λίγα λόγια για τον δημιουργό Ο «STIVOS» δημιουργήθηκε από τον Ναουσαίο κηποτέχνη-γεωπόνο Νίκο Θυμάκη, ο οποίος είχε προηγουμένως συμμετάσχει σε επτά αντίστοιχου επιπέδου διεθνείς εκθέσεις, μόνος ή με ομάδες που δημιούργησε, εκπροσωπώντας την Ελλάδα. Αυτό αποτέλεσε κριτήριο επιλογής του από τους Γάλλους διοργανωτές. Έχει διατελέσει επιστημονικός υπεύθυνος της Ανθοκομικής Έκθεσης Κηφισιάς, γεωπόνος τριών δήμων επί 20 χρόνια, δημιουργός των θεματικών κήπων της Ιεράς Θεολογικής Σχολής (ΙΘΣ) Χάλκης και πρόεδρος του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια εργάζεται σε θέσεις σχετικές με την εκπαίδευση/κατάρτιση, αλλά και την τοπιοτέχνηση στον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (Θεσσαλονίκη).