Σε εξέλιξη βρίσκεται αυτό το διάστημα η 2η τροποποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ, μια τροποποίηση, βέβαια, η οποία είναι άγνωστο πού θα οδηγήσει, καθώς πρόκειται να περιλαμβάνει και παρεμβάσεις, οι οποίες προέκυψαν από το πλαίσιο των αγροτικών κινητοποιήσεων.
Υπενθυμίζεται ότι στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας τη Δευτέρα 26/2 κατατέθηκαν πάνω από 500 τροποποιήσεις από τους υπουργούς πολλών κρατών-μελών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι 19 αλλαγές στην ΚΑΠ που πρότεινε ο Έλληνας υπουργός, Λ. Αυγενάκης.
Από αυτές, οι 15 συνιστούν τεχνικές αλλαγές και οι 4 δομικές, που φιλοδοξούν να οδηγήσουν σε μια πιο λειτουργική και λιγότερο γραφειοκρατική εφαρμογή της ΚΑΠ, καθώς και σε μια πιο ρεαλιστική και ομαλή πράσινη μετάβαση, όπως για παράδειγμα με το αίτημά του για επαναφορά του κανόνα Ν+3, ως προς τον αριθμό των επιτρεπόμενων τροποποιήσεων.
Η 2η τροποποίηση του Ελληνικού Στρατηγικού Σχεδίου, σε επίπεδο εσωτερικής διαβούλευσης των υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ, έχει ξεκινήσει εδώ και μερικές εβδομάδες. Βέβαια, δεδομένου ότι μεσολάβησαν οι κινητοποιήσεις των αγροτών, δεν αποκλείεται σε όσα συζητούνται να προστεθούν ή και να αφαιρεθούν θέματα, τα οποία ενδεχομένως να μην είχαν τεθεί επί τάπητος.
Υπάρχει, επίσης, ανοιχτή πρόταση του ΥΠΑΑΤ προς όλους τους εμπλεκομένους του αγροτικού τομέα να καταθέσουν προτάσεις για δομικές αλλαγές στην ΚΑΠ έως τις 10 Μαρτίου.
Το πιεστικό ορόσημο της διάλυσης του Ευρωκοινοβουλίου ενόψει εκλογών
Σύμφωνα με τα ισχύοντα και εφόσον, βέβαια, το επιθυμεί η χώρα, η τροποποίηση, για να εγκριθεί εντός του έτους, θα πρέπει να έχει υποβληθεί στην Κομισιόν έως τον Σεπτέμβριο του 2024. Οι επιχειρησιακές ή τεχνικές αλλαγές εμπίπτουν στην τροποποίηση, ωστόσο οι δομικές απαιτούν τροποποίηση του Κανονισμού, η οποία και πρέπει να περάσει από το Ευρωκοινοβούλιο.
Κι εκεί είναι το «βιαστικό» της υπόθεσης, καθώς το ζητούμενο για πολλά κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, είναι να προλάβουν την τρέχουσα σύνθεσή του πριν αυτό διαλυθεί ενόψει τον ευρωεκλογών του Ιουνίου, κάτι για το οποίο φαίνεται πως υπάρχει δέσμευση και από πλευράς βελγικής προεδρίας. Φυσικά, ένας λόγος που μπορεί να αλλάξει όλα τα παραπάνω είναι το ενδεχόμενο για μεγαλύτερες παρεμβάσεις, οι οποίες και θα ξεπερνούν τις δυνατότητες που έχουν υπουργοί Γεωργίας και ΚΑΠ.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το ζήτημα των επιπλέον πόρων και στήριξης που ζητούν οι αγρότες μέσω των κινητοποιήσεων για να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις της νέας ΚΑΠ, όπως στις δεσμεύσεις των Οικολογικών Σχημάτων. Αύξηση πόρων της ΚΑΠ, δηλαδή του προϋπολογισμού, μπορεί να συμβεί μόνο σε επίπεδο αρχηγών κρατών και Συνόδου Κορυφής.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο ίδιος ο Ευρωπαίος επίτροπος, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, στο πλαίσιο της επίσκεψής του στη χώρα μας και στην πληγείσα Θεσσαλία τον περασμένο Οκτώβριο, είχε παραχωρήσει συνέντευξη στην «ΥΧ», υποστηρίζοντας ότι θα χρειαζόταν ένα ειδικό ταμείο με προϋπολογισμό ίσως και δέκα φορές υψηλότερο από το Αποθεματικό Κρίσης, ώστε ο πρωτογενής τομέας να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις φυσικές καταστροφές ως απόρροια της κλιματικής κρίσης.
Βέβαια, υπάρχουν και οι παρεμβάσεις με τα λεγόμενα μέτρα της αγοράς, τις οποίες ανέδειξαν οι κινητοποιήσεις των αγροτών, όπως στη διαμόρφωση του κόστους, των τιμών ή του ελέγχου των εισαγωγών. Αυτές αφορούν μεγάλα ζητήματα, τα οποία, όμως, δεν εμπίπτουν στον Κανονισμό της ΚΑΠ και απαιτούν ευρωπαϊκή συμφωνία εκτός των ορίων της.
Οι βασικότερες παρεμβάσεις της 1ης τροποποίησης
Πάντως, αυτό που είναι δεδομένο είναι η 1η τροποποίηση, η οποία εγκρίθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2024 από την Κομισιόν (είχε υποβληθεί επίσημα στις 28 Δεκεμβρίου 2023) και αφορά παρεμβάσεις, οι οποίες είχαν παρουσιαστεί από το ΥΠΑΑΤ και είχαν επανειλημμένα δημοσιευθεί στην «ΥΧ», με τις βασικότερες να αφορούν τα εξής:
1. Τροποποιήσεις στους Κώδικες Καλής Γεωργικής Πρακτικής (ΚΓΠΚ), οι οποίοι αποτελούν τις υποχρεωτικές δεσμεύσεις για τη χορήγηση ενισχύσεων στους γεωργούς/κτηνοτρόφους. Ιδιαίτερα, σχετικά με την εφαρμογή των ΚΓΠΚ 5 και 6, οι οποίες θα εφαρμοστούν από τον Νοέμβριο 2024.
2. Τροποποιήσεις σε στοιχεία των Άμεσων Ενισχύσεων, όπως: α) της παρέμβασης Π1-21 «Βασική εισοδηματική ενίσχυση για τη βιωσιμότητα» βάσει των στοιχείων της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης (ΕΑΕ) 2023, β) των παρεμβάσεων για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων (Οικολογικά Προγράμματα), οι οποίες αφορούν και διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής ορισμένων Οικολογικών Σχημάτων, γ) των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων του άρθρου 32, οι οποίες δεν επιφέρουν αλλαγές στο χρηματοδοτικό σχήμα των σχετικών παρεμβάσεων, ούτε στους δείκτες αποτελέσματος που επηρεάζονται από αυτές και δ) της Ειδικής Ενίσχυσης για το βαμβάκι.
3. Τροποποιήσεις σε παρεμβάσεις σε τομείς, όπως τα οπωροκηπευτικά, το ελαιόλαδο, ο οίνος και η μελισσοκομία, με στόχο την αποτελεσματικότερη υλοποίησή τους.
4. Τροποποιήσεις στις παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης. Η βασική πρόταση τροποποίησης αφορά την εισαγωγή νέας παρέμβασης για «Επιδότηση ασφαλίστρου προαιρετικής ασφάλισης», με ενωσιακή συμμετοχή 200 εκατ. ευρώ.
5. Τροποποιήσεις που αφορούν την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του συστήματος AKIS και του Εθνικού Δικτύου ΚΑΠ.
Οι τροποποιήσεις που αφορούν παρεμβάσεις Άμεσων Ενισχύσεων, τομεακών παρεμβάσεων και στοιχεία της Αιρεσιμότητας ισχύουν από τις 29 Φεβρουαρίου 2024, ενώ εκείνες σχετικά με παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης από τις 28 Δεκεμβρίου 2023.
