Με τη συμμετοχή των Τοπικών Πρωτοβουλιών Δράσης, ολοκληρώθηκε το Σάββατο 8/10 η διαβούλευση της νέας πρόσκλησης Leader για την επιλογή Στρατηγικών Τοπικής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο της ΚΑΠ 2023-2027.
Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο γενικός γραμματέας Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών Δημήτρης Παπαγιαννίδης, με τη συμμετοχή φορέων του ΥΠΑΑΤ και άλλων παραγόντων. Με την παρουσία κυβερνητικών παραγόντων, υπογράφτηκε από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιώργο Γεωργαντά, η νέα πρόσκληση του προγράμματος Leader για την επόμενη προγραμματική περίοδο.
Οι εργασίες της συνδιάσκεψης ξεκίνησαν από το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής, με τεχνικές κυρίως παρεμβάσεις από τους εκπροσώπους των Τοπικών Πρωτοβουλιών Δράσης σχετικά με βασικά ζητήματα που απασχολούν την εφαρμογή και την προοπτική της νέας προγραμματικής περιόδου. Η εκδήλωση διοργανώθηκε με τη συμβολή του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου, σε συνεργασία με τον Δήμο Στυλίδας, την Ομάδα Τοπικής Δράσης, την Αναπτυξιακή Φθιώτιδας ΑΕ ΟΤΔ και το ελληνικό δίκτυο CLLD/ Leader.
Αύξηση ανταγωνιστικότητας
Πιο συγκεκριμένα, η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμό του γενικού γραμματέα Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών, Δημήτρη Παπαγιαννίδη, ο οποίος αναφέρθηκε στην τριακονταετή πορεία του Leader και στον ρόλο του προγράμματος στην ανάπτυξη της υπαίθρου. Προσεγγίζοντας περισσότερο στη νέα περίοδο, μίλησε για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση της παραγωγικότητας της γεωργίας από συλλογικές μορφές οργάνωσης των παραγωγών, υποστηρίζοντας ότι «από αυτές θα ενισχυθεί η προστιθέμενη αξία των προϊόντων, με εργαλεία τις νέες ψηφιακές καινοτομίες».
Παράλληλα, επισήμανε την αναγκαιότητα της προστασίας του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων στην προσαρμογή της κλιματικής αλλαγής, εστιάζοντας σε παρεμβάσεις, «οι οποίες μπορούν να συμβάλουν στην ποιότητα και στην προστιθέμενη αξία των αγροτικών προϊόντων». Μίλησε για έναν πράσινο μετασχηματισμό στον πρωτογενή τομέα, όπου μέσα από νέες δυναμικές αγροτικές αλυσίδες αξίας θα υπάρξει αύξηση του εισοδήματος και νέες θέσεις απασχόλησης.
Κλείνοντας, έκανε ειδική αναφορά στη διαχείριση του νερού, «το οποίο συνιστά τη σημαντικότερη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε λόγω της κλιματικής αλλαγής, γεγονός που επιβάλλει άμεσες ενέργειες και σωστό προγραμματισμό».
Ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος
Στον χαιρετισμό του, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιώργος Γεωργαντάς, αναφέρθηκε στον ρόλο του σύγχρονου αγρότη, ως επιχειρηματία, μέσα από το μοντέλο του συνεργατισμού. Υποστήριξε την αναγκαιότητα της κατάρτισης των αγροτών, πιστώνοντας παράλληλα την απόφαση στην κυβέρνηση για τη μείωση της φορολόγησης κατά 50% των αγροτών που συμμετέχουν σε συλλογικά σχήματα.
Μίλησε για ιεράρχηση των προβλημάτων, ώστε να είναι περισσότερο αποτελεσματικό το έργο της κυβέρνησης, τονίζοντας την πολιτική που ασκεί το υπουργείο του για το αρδευτικό πρόγραμμα της χώρας. Παράλληλα, υποστήριξε ότι θα πρέπει να ενισχυθούν οι Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής.
Αναφερόμενος στη στήριξη των παραγωγών, έκανε λόγο για ενισχύσεις στους κτηνοτρόφους στο θέμα των ζωοτροφών, καθώς και στους γεωργούς για τα λιπάσματα «λόγω της συγκυρίας του πολέμου, που προκάλεσε σημαντικά προβλήματα στον πρωτογενή τομέα». Επίσης, υποστήριξε την ενίσχυση του προγράμματος της Βιολογικής Γεωργίας με 750 εκατ. ευρώ, όπως και του προγράμματος για τους Νέους Αγρότες.
Εστίασε σε επιμέρους πολιτικές, με τις οποίες θα ενισχυθεί περισσότερο το εισόδημα των αγροτών, μέσα από βιώσιμες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, με την καλύτερη διαχείριση και αξιοποίηση των γεωργικών εκτάσεων. Όπως είπε, «δεν μπορούμε να περιμένουμε τον αναδασμό για να φτιάξουμε μεγάλες εκμεταλλεύσεις. Θα ενισχυθούν αγορές όμορων κτημάτων κυρίως από νέους αγρότες, ώστε μέσα από αυτή την πρακτική να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τη βιωσιμότητα».
Αναφερόμενος στο πρόγραμμα Leader, είπε ότι αποτελεί ένα ουσιαστικό εργαλείο, που συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών.
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, μίλησε για την αναγκαιότητα της ανάπτυξης του αγροτικού τομέα με εξαγωγικό προσανατολισμό και για τον λόγο αυτόν, όπως είπε, «ο αγροτικός τομέας έχει μια ολοκληρωμένη στήριξη με φορολογικές πολιτικές από την πολιτεία, που ενισχύουν ακόμα περισσότερο τον ρόλο του». Σχετικά με το Leader, είπε ότι έρχεται να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της υπαίθρου και αποτελεί βασικό πυλώνα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, μίλησε για τον ρόλο της ελαιοκομίας της περιοχής, όπως και για άλλα προϊόντα που παράγονται στη Στερεά Ελλάδα, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Τόνισε ιδιαίτερα την αναγκαιότητα κατασκευής έργων υποδομών που μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μείωση του κόστους παραγωγής.
Αναφερόμενος στο θέμα της κλιματικής αλλαγής, είπε ότι ο ΕΛΓΑ δεν μπορεί από μόνος του να καλύψει οικονομικά τους αγρότες με τις καταστροφές που υφίστανται από τις θεομηνίες και «θα πρέπει να βρεθούν ασφαλιστικά εργαλεία από την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα συμβάλουν στη στήριξη του εισοδήματος των παραγωγών». Κλείνοντας, είπε ότι υπάρχει αναγκαιότητα του μετασχηματισμού στον αγροτικό τομέα, ώστε να μπορέσει να αντεπεξέλθει στα νέα δεδομένα.
Ως εκπρόσωπος της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, ο Κώστας Αποστολόπουλος, θεματικός αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης και Αλιείας, μίλησε για την αναγκαιότητα αλλαγών από κάτω προς τα πάνω, μέσα από σύγχρονα εργαλεία. «Η περίπτωση του Leader έρχεται να παίξει έναν ουσιαστικό ρόλο, αρκεί να το αξιοποιήσουμε ορθολογικά, μέσα από ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, με τα δεδομένα της κάθε περιοχής», είπε.
Κλείνοντας, αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα αλλαγής του νομικού πλαισίου για τα φωτοβολταϊκά, «ώστε αυτό να αποτελέσει ένα ουσιαστικό εφαλτήριο τους Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων, χωρίς να μπλέκουν σε γραφειοκρατικές διαδικασίες».
Αύξηση των πόρων
Ένας από τους παλαιότερους υποστηρικτές και βασικό στέλεχος αναπτυξιακών εταιρειών, ο Γιώργος Αμανατίδης, χαρακτήρισε το Leader ως «ένα ουσιαστικό εργαλείο στα χέρια της τοπικής κοινωνίας» και ως το «περισσότερο λαοφιλές πρόγραμμα με σημαντική αναφορά στις τοπικές υποδομές».
Παράλληλα, εκτίμησε ότι απαιτείται αύξηση των πόρων, ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος των τοπικών πρωτοβουλιών, μέσα από το ταμείο του ΠΑΑ, όπως και του Ταμείου Ανάκαμψης. Αναφερόμενος στις Ομάδες Τοπικής Δράσης, είπε ότι «ως μηχανισμοί είναι δοκιμασμένοι μέσα από το έργο τους τα τελευταία 30 χρόνια, δείχνοντας ότι οι συνεργασίες και οι δικτυώσεις μπορούν να είναι περισσότερο αποτελεσματικές».
Ανάγκη περισσότερων υποδομών
Η οικοδέσποινα της εκδήλωσης Βιργινία Στεργίου, δήμαρχος Στυλίδας, μίλησε για την αναγκαιότητα δημιουργίας νέων υποδομών, «ώστε να μπορούν να αντιστρέψουν το κλίμα και να κάνουν τις αγροτικές περιοχές περισσότερο ελκυστικές». Αναφερόμενη στην τοπική αγροτική οικονομία, είπε ότι η κτηνοτροφία στην περιοχή αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα και απαιτεί τη στήριξη από την πολιτεία, όπως και ο αλιευτικός τομέας, ο οποίος πιέζεται σημαντικά και δεν μπορεί να αντεπεξέλθει.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η δήλωση του δημάρχου Δομοκού, Χαράλαμπου Λιόλιου, που έκανε αναφορά στην αναγκαιότητα συνεργασίας «μέσα από ένα πολυεπίπεδο πλαίσιο, ώστε οι πολιτικές που εφαρμόζουμε να είναι περισσότερο αποτελεσματικές».
Η πρόσκληση
Μετά το διάλειμμα και στο βασικό σκέλος της εκδήλωσης, ο Γιάννης Κοβάνης, στέλεχος της μονάδας προγραμματισμού ΕΥΔ ΣΣ ΚΑΠ, παρουσίασε την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την επιλογή των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης, σύμφωνα με την πρωτοβουλία των κοινοτήτων.
Αναφέρθηκε στις περιοχές παρέμβασης, ορίζοντας ως μέγιστο αριθμό επιλέξιμων τις 50, όπου ο μόνιμος πληθυσμός της κάθε περιοχής παρέμβασης θα κυμαίνεται μεταξύ 10.000-150.000 κατοίκων. Παράλληλα, εστίασε στην ενδυνάμωση της τοπικής οικονομίας και στην εκπαίδευση του τοπικού πληθυσμού με ποσοστό ενίσχυσης έως και 100%.
Έκανε, επίσης, λόγο για ενίσχυση βασικών υπηρεσιών, με σκοπό την εξυπηρέτηση του τοπικού πληθυσμού, την αναγκαιότητα βελτίωσης της ποιότητας ζωής, με έργα υποδομών μικρής κλίμακας, όπως δίκτυα ύδρευσης, επισκευή και ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτηρίων και την ενίσχυση υπηρεσιών και υποδομών αναψυχής.
Παράλληλα, μίλησε για τη σημαντικότητα διατήρησης των πολιτιστικών στοιχείων, καθώς και για την προστασία και την ανάδειξη της φυσικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς, επικεντρώνοντας, όμως, την τοποθέτησή του στη δικτύωση και στη συνεργασία μικρών τοπικών επιχειρήσεων, με στόχο την προώθηση της υγιεινής διατροφής και της μείωσης της σπατάλης των τροφίμων.
Τα προβλήματα και οι περιορισμοί
Για διαπιστώσεις οι οποίες αποτρέπουν την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων λόγω ανεπάρκειας των διαθέσιμων πόρων μίλησε ο πρόεδρος του ελληνικού δικτύου του CLLD/ Leader, Μιχάλης Σκορδάς, ο οποίος αναφέρθηκε στο πρόγραμμα Leader από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα, αλλά και στον ρόλο του στην ανάπτυξη της υπαίθρου.
Δήλωσε ότι την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2014-2020 εντάχθηκαν περισσότερα από 2.000 έργα, με δημόσια δαπάνη άνω των 500 εκατ. ευρώ «και με τη μόχλευση των απαιτούμενων ιδιωτικών κεφαλαίων, ο συνολικός προϋπολογισμός του προσέγγισε περί τα 700 έως 800 εκατ. ευρώ».
Αναφερόμενος σε παραδείγματα, είπε ότι υπάρχουν περιορισμοί στον τομέα μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων, καθώς και στη χρηματοδότηση καταλυμάτων, «που δεν καλύπτουν απροσδιόριστες εξειδικεύσεις και λεπτομέρειες των αναγκών της swot analysis. Επίσης, αναφέρθηκε στις ημιορεινές περιοχές, οι οποίες αντιμετωπίζονται ως πεδινές, δημιουργώντας έτσι σοβαρά προβλήματα.
Αναφερόμενος στη δέσμευση του υπουργού Οικονομικών, κ. Σταϊκούρα, έκανε συσχέτιση με το άρθρο 82 για συμπληρωματική εθνική χρηματοδότηση και ζήτησε να είναι αυξημένη από το κατώτατο 5% στο 7% έως 8%. Υποστήριξε, επίσης, ότι ο ανώτατος επιτρεπόμενος συνολικός προϋπολογισμός θα πρέπει να διαμορφωθεί σε 600.000 ευρώ, ώστε με αυτόν τον τρόπο να «καταστεί βιώσιμη η ίδρυση επιχειρήσεων, που αντιμετωπίζουν την αύξηση του πληθωρισμού, όπως επίσης και του κόστους κατασκευής».
Κλείνοντας, δήλωσε αισιόδοξος ότι για το νέο Leader το ενδιαφέρον «από την πλευρά των ιδιωτών θα είναι μεγάλο, ώστε η ύπαιθρος να καταστεί πόλος έλξης ιδιωτικών επενδύσεων, αρκεί να αρθούν οι περιορισμοί και οι αγκυλώσεις που υπάρχουν».
Από τους υπόλοιπους ομιλητές, ο Γιώργος Κατής, προϊστάμενος της μονάδας αξιολόγησης και επιλογής πράξεων ΕΠ-ΕΥΔ ΕΠΑΛΘ, έκανε αναφορά στην πορεία υλοποίησης της προτεραιότητας 4 στον τομέα αλιείας για το 2014. Επίσης, για την πρόοδο υλοποίησης του Υπομέτρου 19.3, για τη στήριξη και την προπαρασκευή, αλλά και την υλοποίηση διαρθρωτικών και διακρατικών συνεργασιών, έκανε αναφορά ο Γιώργος Παπαγεωργίου της μονάδας τοπικής ανάπτυξης, ΕΥΕ ΠΑΑ.
Όσον αφορά την πρόοδο και την υλοποίηση του Μέτρου 19 – LEADER/CLLD του ΠΑΑ 2014-2022, τον λόγο πήρε ο Δημήτρης Παππάς, προϊστάμενος μονάδας χρηματοοικονομικών ροών και ΟΠΣΑΑ-ΕΥΔ ΕΠΑΛΘ. Το κλείσιμο της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε από τον γενικό γραμματέα, κ. Παπαγιαννίδη, μέσα από μία ουσιαστική συζήτηση και παρεμβάσεις στελεχών των Ομάδων Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ).
Ο Χρήστος Σταϊκούρας.
O Γιάννης Οικονόμου.
O Κώστας Αποστολόπουλος.
