Σχέδιο Ανάκαμψης: «Κλειδώνουν» οι άξονες για τον αγροδιατροφικό τομέα

Στην τελική ευθεία για την εξειδίκευση των μέτρων και των έργων που αναμένεται να υλοποιηθούν στον αγροδιατροφικό τομέα, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εισέρχεται το οικονομικό επιτελείο, σε συνεργασία με την ηγεσία του ΥΠΑΑΤ. Από τις συζητήσεις που έχουν διεξαχθεί ήδη δύο φορές σε ανώτατο επίπεδο, έχουν συμφωνηθεί προς το παρόν οι βασικοί άξονες, χωρίς ωστόσο να έχουν ακόμη διευκρινιστεί τα ποσά που θα διατεθούν για τον σκοπό αυτόν.

Φιλόδοξα επενδυτικά έργα με καινοτόμο προσανατολισμό και την υποχρέωση σύναψης συνεργιών, αναδιάρθρωση καλλιεργειών με προτεραιότητα στη μαύρη κορινθιακή σταφίδα και τα σύκα, αλλά και τα εγγειοβελτιωτικά έργα μέσω ΣΔΙΤ, έχουν προς το παρόν «κλειδώσει» στα έργα και στα μέτρα που θα χρηματοδοτηθούν από τα κοινοτικά κονδύλια του Μηχανισμού Ανάκαμψης (NextGeneration EU). Οι πληροφορίες ωστόσο που διαρρέουν από το υπουργείο Οικονομικών θέλουν ιδιαίτερα αυξημένη την ιδία συμμετοχή των επενδυτών αγροτών, οι οποίοι θα κληθούν να καλύψουν ποσοστό που μπορεί να αγγίξει και το 60% του εκάστοτε επενδυτικού έργου.

Μεταβατική ΚΑΠ

Το οικονομικό επιτελείο, και δη η Επιτροπή που εποπτεύει την προετοιμασία του Σχεδίου, έχουν προτάξει την υλοποίηση έργων που δεν είναι τόσο εύκολο να υλοποιηθούν μέσω της ΚΑΠ. Από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι η ιδέα να προκηρυχθούν Σχέδια Βελτίωσης, έτσι όπως τα ξέρουμε σήμερα, με χρήματα του Μηχανισμού Ανάκαμψης, δεν συζητείται καν. Για τον λόγο αυτόν, αυτήν τη στιγμή οι υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ εξετάζουν διεξοδικά το νομοθετικό κείμενο της μεταβατικής ΚΑΠ, προκειμένου να αποκωδικοποιήσουν τις δυνατότητες που τους παρέχει ο μεταβατικός κανονισμός για την προκήρυξη μέτρων.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της «ΥΧ», το ΥΠΑΑΤ φέρεται να έχει προτάξει τα Σχέδια Βελτίωσης και εξετάζει εάν δύναται να προχωρήσει στη λύση ένταξης επιλαχόντων του προγράμματος και στην ενεργοποίηση μίας νέας πρόσκλησης, με πιο συγκεκριμένο όμως προσανατολισμό. Επιπλέον, θέλει να ξεκαθαρίσει εάν δύναται μέσα στην επόμενη διετία να προκηρύξει μέτρα, τα οποία δεν είχαν ενεργοποιηθεί στο πλαίσιο του ΠΑΑ 2014-2020, αλλά είχαν προβλεφθεί στο ελληνικό πρόγραμμα.

Ένα από τα μέτρα για τα οποία εκφράζεται έντονο ενδιαφέρον είναι η κάλυψη ασφαλίστρων από ακραία καιρικά φαινόμενα και ακραίες οικονομικά καταστάσεις. Έχοντας ξεκαθαρίσει τις δυνατότητες που παρέχει η μεταβατική ΚΑΠ, το ΥΠΑΑΤ, σε συνεργασία με το ΥΠΟΙΚ, θα καταλήξουν και στην τελική εξειδίκευση των μέτρων που θα προταθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Επενδυτικά έργα

Πάντως, οι τεχνοκράτες του υπουργείου Οικονομικών επιμένουν στην προώθηση φιλόδοξων επενδυτικών έργων, με καινοτόμο και πράσινο προσανατολισμό. Βασική, όμως, προϋπόθεση, για την έγκριση τέτοιων έργων, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, αποτελεί η σύναψη ευρύτερων συνεργιών στον αγροτικό τομέα. Όπως όλα δείχνουν, αυτό είναι το μοντέλο που θα επιλεγεί για την προώθηση της ευφυούς γεωργίας και την ανάπτυξη ψηφιακών υποδομών στην ελληνική ύπαιθρο, και δη σε μεγάλες παραγωγικές περιοχές.

Στην ίδια λογική δύναται να εγκριθούν έργα για την τυποποίηση και την επέκταση των δικτύων διανομής εμβληματικών αγροτικών προϊόντων, όπως είναι για παράδειγμα το ακτινίδιο. Και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να έχουν συσταθεί συνεργατικά σχήματα, τα οποία θα μπορούν να διαχειριστούν τέτοια έργα, καλύπτοντας όλους τους κρίκους της αλυσίδας, από την παραγωγή έως τη διανομή και την πώληση, αλλά και να χρηματοδοτήσουν την επένδυση, αφού το Ταμείο Ανάκαμψης θα καλύπτει μόνο ένα συγκεκριμένο ποσοστό.

Σε αυτό το σημείο, οι πληροφορίες από το Οικονομικών εκτιμούν ότι το μερίδιο συμμετοχής του επενδυτή θα είναι αυξημένο σε σχέση με άλλα υφιστάμενα προγράμματα, όπως το ΠΑΑ ή/και το ΕΣΠΑ. Συζητείται, δε, έντονα η κοινοτική χρηματοδοτική στήριξη να είναι μικρότερη από το 50% της επικείμενης επένδυσης, αν και μέχρι αυτήν τη στιγμή τίποτα δεν έχει οριστικοποιηθεί, καθώς το ΥΠΑΑΤ εκφράζει τον προβληματισμό του για την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου ενδεχομένου.

Αναδιάρθρωση καλλιεργειών

Μάλιστα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η ανησυχία αυτή εκφράζεται πιο έντονα εάν η ίδια λογική προταθεί σε σχέση με το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης καλλιεργειών, που έχει κατ’ αρχήν συμφωνηθεί. Ειδικότερα, προτεραιότητα είναι το πρόγραμμα να περιλαμβάνει την κορινθιακή σταφίδα (μαύρη) και το σύκο, δύο προϊόντα με έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα. Ανάλογα με τον προϋπολογισμό, το ΥΠΑΑΤ θα κρίνει εάν στο πρόγραμμα θα προστεθούν και άλλες καλλιέργειες, όπως για παράδειγμα τα ροδάκινα, αλλά προς το παρόν ούτε η ηγεσία γνωρίζει το ποσό των κονδυλίων που τελικά θα εγκριθεί για τον σκοπό αυτόν. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα ολοκληρωμένο πλάνο εγκατάστασης των νέων φυτειών και επενδύσεις με καινοτόμο και πράσινο προσανατολισμό (π.χ. «ευφυής» άρδευση, γραμμικές φυτεύσεις κ.ά.).

Πάντως, χωρίς σχεδιασμό και κατάλληλη χρηματοδότηση, το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης κινδυνεύει να έχει την ατυχή εξέλιξη μιας ανάλογης προσπάθειας που είχε γίνει κατά το παρελθόν στο βόρειο τμήμα της Πελοποννήσου με την καλλιέργεια λεμονιών.

Αρδευτικά έργα

Μονόδρομος είναι για την Ελλάδα η αναβάθμιση του αρδευτικού της δικτύου και για αυτό η έγκριση του προγράμματος αγροπεριβαλλοντικών υποδομών είναι το πρώτο που έχει κλειδώσει.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, φράγματα, λιμνοδεξαμενές, ταμιευτήρες που αξιοποιούν το βρόχινο νερό, αλλά και «έξυπνα» κλειστά αρδευτικά δίκτυα με τηλεμετρίες και εξ αποστάσεως διαχείριση, που παρέχουν επίσης τη δυνατότητα μέτρησης σε πραγματικό χρόνο της ποιότητας του νερού που κατευθύνεται στα χωράφια. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για τις παραγωγικές περιοχές της επικράτειας και αφορά «ώριμα έργα» που θα ολοκληρωθούν μέσω ΣΔΙΤ.

Σχέδιο Ανάκαμψης

Η πρώτη φάση της διαβούλευσης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ολοκληρώθηκε την Κυριακή 20 Δεκεμβρίου. Η ΟΚΕ, ως αρμόδιο θεσμικό όργανο, απέστειλε τη θετική γνώμη της και αναλυτικές προτάσεις δράσης σε κάθε έναν από τους τέσσερις Πυλώνες Στρατηγικών Κατευθύνσεων του Σχεδίου, ενώ μέσω του opengov.gr κατατέθηκαν 45 σχόλια, παρατηρήσεις και προτάσεις από φυσικά και νομικά πρόσωπα και φορείς. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης θα συντάξει τις επόμενες εβδομάδες σχετική έκθεση για τη διαβούλευση, που θα αξιοποιηθεί και στη σύνταξη του τελικού σχεδίου.

Μάλιστα, ανακοίνωσε πως θα ξεκινήσουν «επενδυτικά έργα και μεταρρυθμίσεις, πριν από την τελική έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, με ένταξή τους στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων». Στα έργα και στα προγράμματα αυτά περιλαμβάνονται το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ» που θα προχωρήσει εντός της άνοιξης του 2021, τα 200 πρώτα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, προγράμματα αναδάσωσης, προγράμματα αποκατάστασης εδαφών σε λιγνιτικές περιοχές, δράσεις που σχετίζονται με την τηλεκπαίδευση, έργα ψηφιακού μετασχηματισμού του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής κ.ά. Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με το κυβερνητικό χρονοδιάγραμμα, το Σχέδιο αναμένεται να παρουσιαστεί στο ελληνικό Κοινοβούλιο μέσα στον Ιανουάριο και να κατατεθεί έναν μήνα μετά, τον Φεβρουάριο του 2021.