Με συμβάσεις εργασίας που θα υπογράφονται εντός 7 ημερών θα διασφαλίζονται, μεταξύ άλλων, τα εργασιακά δικαιώματα των εργατών γης κατά τη νέα προγραμματική περίοδο. Στο πλαίσιο της κοινωνικής αιρεσιμότητας, που για πρώτη φορά θα διέπει την Κοινή Αγροτική Πολιτική, εισάγεται το αργότερο έως το 2025 ένας «μηχανισμός» που θα συνδέει τη χορήγηση των πληρωμών από τους δύο Πυλώνες της ΚΑΠ με τη συμμόρφωση των δικαιούχων στα βασικά πρότυπα που αφορούν τις συνθήκες εργασίας και απασχόλησης των εργαζομένων στις εκμεταλλεύσεις, καθώς και την ασφάλεια και την υγεία κατά τη διάρκεια των εργασιακών τους καθηκόντων.
Αυτό σημαίνει ότι οι εργοδότες-δικαιούχοι των ενισχύσεων που δεν θα συμμορφώνονται στη νομοθεσία θα κινδυνεύουν με μείωση των ενισχύσεών τους, ακόμη και με απώλεια, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.
Πρότυπα
Τα πρότυπα για τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων στις εκμεταλλεύσεις κατοχυρώνονται στη νομοθεσία της ΕΕ. Τι σημαίνει όμως αυτό για εργοδότες παραγωγούς και εργάτες γης;
✱ Συμβάσεις εργασίας που εξασφαλίζουν την απασχόληση στη γεωργία και συνάπτονται σε διάστημα εντός 7 ημερών από την ανάληψη καθηκόντων.
✱ Οι αλλαγές στη σχέση εργασίας πρέπει να παρέχονται τεκμηριωμένα και εγγράφως.
✱ Ελάχιστη προβλεψιμότητα της εργασίας.
✱ Δοκιμαστική περίοδος.
✱ Υποχρεωτική κατάρτιση.
✱ Υποχρέωση εργοδοτών να λαμβάνουν μέτρα για την ασφάλεια και την υγεία – συμπεριλαμβάνονται μέτρα πρόληψης των κινδύνων και παροχή πληροφοριών και κατάρτισης.
✱ Υποχρέωση εργοδοτών σχετικά με την εκτίμηση των κινδύνων, μέτρα προστασίας και εξοπλισμό, καταγραφή και αναφορά επαγγελματικών ατυχημάτων.
✱ Συμμετοχή των εργαζομένων σε συζητήσεις για ζητήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία.
✱ Διασφάλιση ότι ο εξοπλισμός εργασίας είναι κατάλληλος.
✱ Συντήρηση και επιθεώρηση εξοπλισμού εργασίας.
✱ Ο εξοπλισμός εργασίας που συνεπάγεται συγκεκριμένους κινδύνους πρέπει να περιορίζεται σε άτομα που είναι επιφορτισμένα με τη χρήση του και όλες οι επισκευές, τροποποιήσεις, συντηρήσεις να γίνονται από συγκεκριμένα άτομα.
Διορία έως το 2025
Με δεδομένο, όμως, ότι κάθε κράτος-μέλος καθορίζει το δικό του κοινωνικό και εργασιακό σύστημα, για τον μηχανισμό που θα θεσπιστεί θα ληφθεί υπόψη και το κάθε εθνικό πλαίσιο. Για τον λόγο αυτόν, παρέχεται η δυνατότητα στα κράτη να τον θέσουν σε ισχύ το αργότερο έως την 1η Ιανουαρίου του 2025, οπότε και θα ενταχθεί υποχρεωτικά στα Στρατηγικά τους Σχέδια.
Θα προηγηθεί διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, που εκπροσωπούν τη διαχείριση και την εργασία στον γεωργικό τομέα, με σεβασμό στην αυτονομία τους και στο δικαίωμά τους στη διαπραγμάτευση και τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων. Τους ελέγχους θα πραγματοποιούν οι αρμόδιες εθνικές αρχές, που είναι επιφορτισμένες για το έργο αυτό (στην Ελλάδα από το υπουργείο Εργασίας), και ο ρόλος τους θα διαχωρίζεται πλήρως από τις αρμοδιότητες του Οργανισμού Πληρωμών. Τα αποτελέσματα των ελέγχων θα κοινοποιούνται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο στους Οργανισμούς Πληρωμών μαζί με μια βαθμολογημένη εκτίμηση για τη σοβαρότητα της παράβασης.
Ο Οργανισμός όμως θα ενημερώνεται μόνο στην περίπτωση που η μη συμμόρφωση είναι αποτέλεσμα πράξης ή παράλειψης που αποδίδεται άμεσα στον δικαιούχο παραγωγό.
Ποινές
Οι διοικητικές κυρώσεις θα εφαρμόζονται μέσω μείωσης ή αποκλεισμού από το συνολικό ποσό των πληρωμών που χορηγούνται ή πρόκειται να χορηγηθούν στον δικαιούχο για αίτηση ενίσχυσης που υπέβαλε ή θα υποβάλει κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους, οπότε διαπιστώθηκε η παράβαση.
Οι ποινές υπολογίζονται με βάση τις πληρωμές που έχουν χορηγηθεί ή πρόκειται να χορηγηθούν κατά το ημερολογιακό έτος κατά το οποίο συνέβη η μη συμμόρφωση. Όταν δεν μπορεί να προσδιοριστεί το ημερολογιακό έτος κατά το οποίο συνέβη η μη συμμόρφωση, οι ποινές υπολογίζονται με βάση τις πληρωμές που χορηγήθηκαν ή πρόκειται να χορηγηθούν κατά το ημερολογιακό έτος της διαπίστωσης της παράβασης. Για τον υπολογισμό των ποινών θα λαμβάνεται υπόψη η σοβαρότητα, η έκταση, η διάρκεια ή η επανεμφάνιση της παράβασης, ακόμη και η απροθυμία συμμόρφωσης, σύμφωνα με την αξιολόγηση των αρμόδιων αρχών.
Κατά γενικό κανόνα, η μείωση ανέρχεται στο 3% του ποσού πληρωμών για τον εκάστοτε δικαιούχο. Σε περίπτωση που η παράβαση επαναληφθεί άλλη μία φορά εντός τριών συνεχών ημερολογιακών ετών, το ποσοστό μείωσης αυξάνεται, κατά γενικό κανόνα, στο 10%. Για τη μη συμμόρφωση εκ προθέσεως, η ποσοστιαία μείωση είναι τουλάχιστον 15%. Ωστόσο, και προκειμένου να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών-μελών, η Κομισιόν θα εκδώσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για την εφαρμογή και τον υπολογισμό των κυρώσεων.
Επιπλέον, αναμένεται σε επίπεδο Ένωσης να προβλεφθεί ένα ελάχιστο ποσοστό ελέγχου και ένα ελάχιστο ποσοστό κυρώσεων για μη συμμόρφωση που συμβαίνει για πρώτη φορά λόγω αμέλειας, με προοδευτική μείωση, έως και απώλεια των ενισχύσεων.
Για τις ποινές, τα κράτη-μέλη:
α) Δύνανται να μην επιβάλλουν ποινή ανά δικαιούχο και ανά ημερολογιακό έτος, όταν το ποσό της ποινής είναι έως 100 ευρώ. Ο δικαιούχος ενημερώνεται για το εύρημα και αναλαμβάνει την υποχρέωση να πάρει διορθωτικά μέτρα για το μέλλον.
β) Προβλέπουν ότι δεν επιβάλλεται διοικητική κύρωση εάν η μη συμμόρφωση οφείλεται σε ανωτέρα βία ή κατόπιν εντολής από δημόσια αρχή.
Παροχή συμβουλών
Σημειώνεται ότι τα κράτη-μέλη πρέπει να ευαισθητοποιούν και να ενημερώνουν τους παραγωγούς για τις παραβάσεις και τις πιθανές διορθωτικές ενέργειες που πρέπει να ληφθούν. Μάλιστα, ο μηχανισμός θα πρέπει να λειτουργεί σε συνδυασμό με το σύστημα παροχής συμβουλών, με τη συμμετοχή των παραγωγών να μπορεί να καταστεί και υποχρεωτική.
Η Κομισιόν από την πλευρά της θα ενημερώνεται από τις εθνικές αρχές, θα εξετάσει την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού έως το 2027, ενώ αναμένεται να αξιολογήσει τη σκοπιμότητα συμπερίληψης διατάξεων για την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων έως το 2025.
