Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας: Δεύτερη συζήτηση για τη νέα ΚΑΠ μετά το 2027
Στις 16 Ιουλίου 2025 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της για τους όρους εφαρμογής της ενωσιακής στήριξης στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για την περίοδο 2028-2034. Υπό την Προεδρία της Δανίας ολοκληρώθηκε η πρώτη ανάγνωση της πρότασης σε επίπεδο ομάδας εργασίας, όπου εξετάστηκαν όλα τα επιμέρους στοιχεία, καθώς και η ισορροπία μεταξύ υποχρεωτικών και προαιρετικών μέτρων για τα κράτη-μέλη. Με βάση τις τοποθετήσεις των χωρών, η Προεδρία παρουσίασε σημείωμα με τα λάθη και τις ασυνέπειες, αλλά και κατάλογο μέτρων που θα μπορούσαν, σύμφωνα με αρκετά κράτη-μέλη, να μετατραπούν από υποχρεωτικά σε προαιρετικά.
Την πρόταση παρουσίασε στο Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας της 22-23 Σεπτεμβρίου 2025 ο Επίτροπος Γεωργίας και Τροφίμων, Κριστόφ Χάνσεν. Η μεγάλη πλειονότητα των κρατών-μελών ζήτησε μια «ισχυρή ΚΑΠ» με ενιαίους κανόνες για να διασφαλιστεί ισότιμο ανταγωνιστικό περιβάλλον στην ΕΕ. Η απλούστευση και η ανανέωση των γενεών αναδείχθηκαν ως βασικές προτεραιότητες. Πολλές χώρες εξέφρασαν ανησυχίες για πιθανή επαναεθνικοποίηση και κατακερματισμό της πολιτικής και ζήτησαν να μεταφερθούν συγκεκριμένες διατάξεις από τον κανονισμό για τα Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια στον κανονισμό για τους όρους στήριξης της ΚΑΠ, ώστε να ενισχυθεί η συνοχή και η ορατότητα της πολιτικής. Το αίτημα αυτό επανέλαβαν 17 κράτη-μέλη με κοινή δήλωση στο Συμβούλιο της 27-28 Οκτωβρίου 2025. Τυχόν αλλαγές στον κανονισμό των Εθνικών και Περιφερειακών Εταιρικών Σχεδίων θα εξεταστούν σε επίπεδο ad hoc ομάδας εργασίας για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων, με πολιτική συζήτηση στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων.
Ακολούθησαν θεματικές συζητήσεις στα επόμενα Συμβούλια, με στόχο την εμβάθυνση της κατανόησης της πρότασης και την παροχή πολιτικών κατευθύνσεων στο τεχνικό επίπεδο.
Στο Συμβούλιο της 11-12 Δεκεμβρίου 2025, που βρίσκεται σε εξέλιξη, συζητούνται θέματα καινοτομίας και απλούστευσης, όπως η διακυβέρνηση και υλοποίηση, η ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας στον αγροτικό τομέα, τα συστήματα γνώσης και καινοτομίας (AKIS), οι επενδύσεις, καθώς και οι αγροτικές πτυχές των προτάσεων της Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας και το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη».
Η θέση της Ελλάδας για την επόμενη ΚΑΠ
Στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας, στις 11 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αντώνης Φιλιππής, ανέδειξε τον καίριο ρόλο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής μετά το 2027, δίνοντας έμφαση στη στρατηγική της σημασία για τη στήριξη του ευρωπαϊκού αγροτικού τομέα σε μία περίοδο έντονων προκλήσεων.
Ο κ. Φιλιππής συνεχάρη την προεδρία για τη μέχρι τώρα δουλειά της, σημειώνοντας ότι συνέβαλε στη διαμόρφωση ενός πιο ξεκάθαρου θεσμικού πλαισίου γύρω από τη νέα ΚΑΠ. Όπως τόνισε, «η ευρωπαϊκή γεωργία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή κρίσιμων ζητημάτων, από την κλιματική κρίση μέχρι το αυξανόμενο κόστος παραγωγής», υπογραμμίζοντας ότι η καινοτομία και η απλούστευση των διαδικασιών δεν πρέπει να αποτελούν θεωρητικές έννοιες, αλλά πρακτικά εργαλεία που βοηθούν τους αγρότες να παραμείνουν παραγωγικοί και βιώσιμοι.
Κεντρικό σημείο της τοποθέτησής του ήταν η ανάγκη ενίσχυσης των συστημάτων γνώσης και καινοτομίας (AKIS). Ο Γενικός Γραμματέας επισήμανε ότι η καινοτομία αποκτά πραγματικό περιεχόμενο μόνο όταν συνδέεται με ισχυρά δίκτυα συνεργασίας μεταξύ αγροτών, γεωργικών συμβούλων και ερευνητικών φορέων. Ζήτησε επίσης επενδύσεις σε ψηφιακά εργαλεία που να είναι πρακτικά και εύκολα στη χρήση, καθώς και ουσιαστική στήριξη για κατάρτιση και συμβουλευτικές υπηρεσίες, ώστε οι παραγωγοί να μπορούν να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες.
Αναφερόμενος στις επιχειρησιακές ομάδες και στη συμβολή τους στη μετατροπή της καινοτομίας σε απτές λύσεις για τον αγροτικό κόσμο, ο κ. Φιλιππής σημείωσε ότι απαιτούνται στοχευμένες παρεμβάσεις σε τομείς υψηλής προτεραιότητας, παράλληλα με ουσιαστική στήριξη της ανανέωσης των γενεών στον αγροτικό τομέα. Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη συμπληρωματικότητας της ΚΑΠ με άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, μέσα από αποτελεσματικό συντονισμό ώστε οι πόροι να χρησιμοποιούνται με συνοχή και με τρόπο κατανοητό για τους δικαιούχους.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στις αναγκαίες υποστηρικτικές δομές εκτός ΚΑΠ, όπως η ψηφιακή συνδεσιμότητα, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την εφαρμογή πολλών καινοτόμων λύσεων.
Σε ό,τι αφορά την απλούστευση, χαρακτήρισε θετική την κατεύθυνση των συζητήσεων, ζητώντας ένα πιο στοχευμένο μοντέλο κανόνων που να είναι σαφείς και εφαρμόσιμοι, ειδικά όταν αφορούν περιβαλλοντικές δεσμεύσεις που βασίζονται σε μετρήσιμα αποτελέσματα. Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη για λειτουργικό πλαίσιο ελέγχων που να δίνει στα κράτη μέλη την ευελιξία να προσαρμόζουν τις παρεμβάσεις τους στα δικά τους δομικά, γεωγραφικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά. Υποστήριξε επίσης την επέκταση των απλοποιημένων επιλογών κόστους και την ενσωμάτωση μηχανισμών μείωσης γραφειοκρατίας, όπως η διαλειτουργικότητα συστημάτων και η αξιοποίηση δεδομένων.
Ο κ. Φιλιππής επισήμανε ότι η νέα αρχιτεκτονική της ΚΑΠ πρέπει να διατηρήσει σταθερά σημεία αναφοράς που έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους, όπως η δομή των δύο πυλώνων, η οποία προσφέρει σαφή διάκριση παρεμβάσεων και προβλεψιμότητα.
Κλείνοντας, υπογράμμισε πως «η νέα ΚΑΠ πρέπει να κάνει την καινοτομία προσβάσιμη σε όλους και να απλουστεύει την καθημερινότητα των αγροτών». Μόνο έτσι, όπως είπε, μπορεί η ευρωπαϊκή γεωργία να είναι παραγωγική, ανθεκτική και δίκαιη για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές. Για να γίνει αυτό, τόνισε, απαιτείται εξασφάλιση επαρκών πόρων για δράσεις γνώσης και καινοτομίας, καθώς και ένα πλαίσιο εφαρμογής που να μην επιβαρύνει επιπλέον τους δικαιούχους και τις πληρωτικές αρχές, ιδιαίτερα ενόψει της προετοιμασίας της νέας προγραμματικής περιόδου.
ΤΙ ΑΛΛΟ ΕΧΕΙ ΣΥΖΗΤΗΘΕΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ
Πράσινη αρχιτεκτονική: Στήριξη αλλά και ανησυχίες για την ευελιξία
Για το περιβαλλοντικό σκέλος της πρότασης, οι περισσότερες χώρες έκριναν κατάλληλα τα εργαλεία που προβλέπονται για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης. Ωστόσο, ζήτησαν μεγαλύτερη ευελιξία, ώστε να προσαρμόζουν τα καθεστώτα στις εθνικές συνθήκες. Ανησυχίες διατυπώθηκαν σχετικά με το διοικητικό βάρος που μπορεί να συνεπάγονται τα «σχέδια δράσης για ανθεκτική γεωργία», όπως η μετάβαση στη βιολογική παραγωγή. Ορισμένες αντιπροσωπείες τόνισαν την ανάγκη για επαρκή κίνητρα προς τους γεωργούς ώστε να συμμετάσχουν ενεργά στην πράσινη μετάβαση. Παράλληλα, πολλά κράτη-μέλη υπογράμμισαν τον ρόλο της Επιτροπής στη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού κατά την έγκριση του αγροτικού κεφαλαίου των Εθνικών και Περιφερειακών Εταιρικών Σχεδίων.
Επισιτιστική ασφάλεια και στόχευση της στήριξης
Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στη διασφάλιση της ευελιξίας για τα κράτη-μέλη κατά την εφαρμογή της εισοδηματικής στήριξης. Σχετικά με τη διαφοροποίηση της στρεμματικής ενίσχυσης με βάση το εισόδημα από γεωργική δραστηριότητα, αρκετές χώρες εκτίμησαν ότι το κριτήριο αυτό είναι εύθραυστο, καθώς το γεωργικό εισόδημα μεταβάλλεται, ενώ πολλοί ημιεπαγγελματίες αγρότες διαθέτουν και άλλες πηγές εισοδήματος. Παρότι αρκετά κράτη χαιρέτισαν την έμφαση στις μικρές εκμεταλλεύσεις, υπογράμμισαν την ανάγκη ευελιξίας, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές δομές εκμεταλλεύσεων, αλλά και τον κρίσιμο ρόλο των μεγαλύτερων αγροκτημάτων για την επισιτιστική ασφάλεια. Γενικά, οι χώρες υποδέχθηκαν θετικά την πρόβλεψη για ενισχυμένη στήριξη των νέων αγροτών.
Οργάνωση Κοινών Αγορών μετά το 2027
Στις 16 Ιουλίου 2025, η Επιτροπή παρουσίασε και την πρόταση για την Οργάνωση της Κοινής Αγοράς Γεωργικών Προϊόντων (ΟΚΑ) για την περίοδο 2028-2034. Υπό τη δανική προεδρία ολοκληρώθηκε η πρώτη ανάγνωση της πρότασης σε επίπεδο ομάδας εργασίας.
Η πρόταση παρουσιάστηκε και αυτή στο Συμβούλιο της 22-23 Σεπτεμβρίου 2025. Τα κράτη-μέλη την υποδέχθηκαν γενικά θετικά, εκφράζοντας ιδιαίτερη ικανοποίηση για τη θέσπιση εθνικών σχεδίων ετοιμότητας σε περίπτωση κρίσης επισιτισμού και για τη δυνατότητα δημιουργίας εθνικών αποθεμάτων, με την προϋπόθεση ότι διατηρείται ο προσανατολισμός της ΚΑΠ προς την αγορά.
