Μορφή… χιονοστιβάδας σε όλη την Ευρώπη παίρνει πλέον το ζήτημα της διαμόρφωσης του κόστους παραγωγής. Στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας, που διεξήχθη το διήμερο 12 και 13 Δεκεμβρίου, 19 από τα 27 κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής αντιπροσωπείας, υποστήριξαν την εισήγηση της Ισπανίας. Τα κράτη ζήτησαν μέτρα για την αντιμετώπιση του εκρηκτικού μείγματος εισροών, αίτημα που επανήλθε μετά την ανησυχία που είχε εκφραστεί νωρίτερα από πολλές χώρες, στο συμβούλιο της 15ης Νοεμβρίου.
Στο συμβούλιο αναφέρθηκε ότι η άνοδος στην τιμή παραγωγού αγροτικών προϊόντων, που ευαγγελιζόταν η Κομισιόν ως αντιστάθμισμα στην κατάσταση, δεν αποσυμφόρησε τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Όπως αναφέρθηκε, οι πρώτοι που αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις είναι οι μικρομεσαίοι παραγωγοί.
Ισπανία
«Αναγκαίο ένα παρατηρητήριο κόστους»
Εισηγητής της ενότητας με θέμα το «Αυξανόμενο κόστος λιπασμάτων και πρώτων υλών για ζωοτροφές και επιπτώσεις τους στον αγροτικό τομέα» ήταν ο Ισπανός υπουργός Γεωργίας, Λουίς Πλάνας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι χώρες που προσυπέγραψαν την παρέμβαση ήταν οι Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σλοβακία.
Κατά την τοποθέτησή του, ο πολύπειρος Ισπανός υπουργός αναφέρθηκε στην αντίφαση που υπάρχει μεταξύ της στόχευσης της ΕΕ για επισιτιστική ασφάλεια και της ραγδαίας αύξησης του κόστους σε λιπάσματα και ζωοτροφές.
«Δεν μπορούμε να λέμε ότι προτεραιότητά μας είναι η επισιτιστική ασφάλεια και από την άλλη ο παραγωγός να αδυνατεί να παραγάγει πλέον βασικά προϊόντα, λόγω των ελλείψεων και της αύξησης του κόστους. Τα λιπάσματα έχουν ακριβύνει λόγω της μεγάλης αύξησης του φυσικού αερίου», δήλωσε μεταξύ άλλων. «Βλέπουμε τη λίπανση και την παραγωγικότητα να μειώνονται. Η Κομισιόν είχε αναφέρει ότι κατά το β’ εξάμηνο του 2021 θα υπάρξει αποκλιμάκωση της κατάστασης, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Υπάρχει έλλειψη πρώτων υλών, όπως των δημητριακών, και αυτό επηρεάζει τις τιμές των ζωοτροφών», ανέφερε ο Πλάνας, προσθέτοντας ότι εξαιτίας της κατάστασης στην αγορά λιπασμάτων οι παραγωγοί δυσκολεύονται να εφαρμόσουν αμειψισπορά και ολοκληρωμένη διαχείριση στις αροτραίες καλλιέργειες.
Ο ίδιος ζήτησε να δημιουργηθεί ένα παρατηρητήριο με ουσιαστικό αντίκτυπο στους αγρότες που θα καταγράφει τους παράγοντες διαμόρφωσης του κόστους παραγωγής.
Με τα ίδια επιχειρήματα τεκμηρίωσε τη θέση της και η Ελλάδα. Ο γ.γ. Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων, Κώστας Μπαγινέτας, τόνισε ότι πρέπει να χαραχθούν κοινές πολιτικές αντιμετώπισης των αυξήσεων των εισροών και συμφώνησε με τη δημιουργία του παρατηρητηρίου.
Ιταλία
«Μόνη λύση οι ειδικές ενισχύσεις στους αγρότες»
Ενδιαφέρον είχε η τοποθέτηση της αντιπροσωπείας της Ιταλίας. Η θέση της γείτονος, που εκφράστηκε στο συμβούλιο, ήταν ότι η αύξηση της τιμής παραγωγού δεν παρακολουθεί την αντίστοιχη αύξηση του κόστους παραγωγής. Μόνη λύση, σύμφωνα με τους Ιταλούς, είναι η χορήγηση ειδικών ενισχύσεων στους αγρότες. Πιο μετριοπαθής εμφανίστηκε η Ολλανδία, που ζήτησε την αξιοποίηση φυσικών λιπασμάτων όπως η βιομάζα (κοπριά) από τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.
Σημαντική είναι η τοποθέτηση που πραγματοποιήθηκε, στο περιθώριο του συμβουλίου, από το υπουργείο γεωργίας της Ιρλανδίας. Η άποψη που εξέφρασε είναι ότι η εκρηκτική αύξηση του κόστους παραγωγής και των λιπασμάτων θα πλήξει πρωτίστως τους μικροκαλλιεργητές, οι οποίοι ήδη δυσκολεύονται να παράξουν.
Γαλλία
«Χωρίς επάρκεια λιπασμάτων, δεν υπάρχει επάρκεια τροφίμων»
Μεγάλο ενδιαφέρον είχε η τοποθέτηση του Γάλλου υπουργού Γεωργίας, καθώς η χώρα αναλαμβάνει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την 1η Ιανουαρίου. Ο Ζυλιέν Ντενορμαντί δήλωσε: «Μπορεί να εξελίσσεται μπροστά μας μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Αυτό ή θα το δούμε τώρα και θα κάνουμε κάτι ή, αν το αφήσουμε, ίσως αναγκαστούμε μετά να πούμε ψέματα ότι δεν το γνωρίζαμε. Όταν δεν έχουμε επάρκεια λιπασμάτων, δεν θα έχουμε αρκετά τρόφιμα, όπως είχαμε πει και στο προηγούμενο συμβούλιο».
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι είναι σύμφωνος με την υιοθέτηση μακροοικονομικών παρεμβάσεων στήριξης, όπως για παράδειγμα μέτρα φορολογικής φύσεως, ωστόσο, όπως είπε, είναι επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας ενός παρατηρητηρίου για το κόστος παραγωγής. Σύμφωνη με τη δημιουργία ενός τέτοιου παρατηρητηρίου δήλωσε και η Γερμανία, αναφέροντας ότι με τα δεδομένα που θα συγκεντρώσει, θα μπορεί να ληφθεί κοινή δράση από τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Επίτροπος Γεωργίας
«Περιμένουμε αποκλιμάκωση»
Κατά την τοποθέτησή του, ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, σημείωσε ότι ορισμένοι παραγωγοί είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στην υπάρχουσα κατάσταση. Όπως είπε, προϊόντα όπως τα σιτηρά, τα οπωροκηπευτικά, τα θερμοκήπια πλήττονται περισσότερο λόγω της αύξησης των λιπασμάτων αλλά και του κόστους ενέργειας.
Ο ίδιος τόνισε ότι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι και οι κτηνοτρόφοι, καθώς εν αντιθέσει με άλλους παραγωγούς, είναι υποχρεωμένοι να αγοράζουν ζωοτροφές ανά τακτά διαστήματα και δεν μπορούν να καθυστερήσουν τις αγορές τους. Ο επίτροπος πρόσθεσε ότι η επιβάρυνση του κόστους παραγωγής έχει τελικό αποδέκτη τον καταναλωτή, ενώ ήδη οι συνέπειες της κατάστασης έχουν γίνει ορατές και στη λιανική αγορά.
Ο κ. Βοϊτσεχόφσκι δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα εκτιμά η αποκλιμάκωση της κατάστασης να ξεκινήσει εντός του 2022. Σημείωσε ότι είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν επιπτώσεις σε ορισμένα προϊόντα των εαρινών καλλιεργειών, λόγω της κρίσης στην αγορά λιπασμάτων. Καταλήγοντας, ο επίτροπος δήλωσε ότι αποδείχθηκε πως τα ορυκτά καύσιμα διαδραματίζουν ακόμη κομβικό ρόλο στον πρωτογενή τομέα και θα πρέπει να βρεθεί η λύση για τη διαχείρισή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αυτό, όπως είπε, θα είναι και ένα βασικό θέμα για το οποίο θα διαβουλευθούν οι αρχηγοί των κρατών στην επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής. «Πρέπει να βρούμε εναλλακτικές λύσεις στη θρέψη» ανέφερε, ενώ επεσήμανε την ανάγκη για εγρήγορση στην παρακολούθηση της αγοράς εφοδίων.
Συνεχίζεται το χάος στην αγορά εφοδίων
Έντονος είναι ο προβληματισμός στις τάξεις των εκπροσώπων συνεταιρισμών για την κατάσταση στην αγορά εφοδίων. Το τελευταίο διάστημα δεκάδες είναι οι παρεμβάσεις στην «ΥΧ» τόσο από συνεταιριστές, όσο και από μεμονωμένους παραγωγούς, που περιγράφουν ένα κλίμα έντονης αβεβαιότητας.
Πολλοί εξ αυτών εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους, καθώς, όπως είπαν, «δεν υπάρχουν τιμές στην αγορά για φάρμακα και λιπάσματα». Επικεφαλής μεγάλου συνεταιρισμού στη Δυτική Μακεδονία εξέφρασε την άποψη ότι όταν τελικά γίνουν οι παραγγελίες, οι τιμές στις οποίες θα κληθούν να πληρώσουν ορισμένα φάρμακα, αλλά και λιπάσματα θα είναι διπλάσιες ή τριπλάσιες.
Για άκρως προβληματική κατάσταση στην αγορά γεωργικών εφοδίων, με σοβαρές ελλείψεις και συνεχείς ανατιμήσεις σε προϊόντα, έκανε λόγο στην «ΥΧ» η γεωπόνος, υπεύθυνη καταστήματος γεωργικών εφοδίων της Euragro στα Γιαννιτσά, Ευαγγελία Χριστοδούλου: «Βασικά προϊόντα θρέψης λείπουν από την αγορά. Για παράδειγμα, το θειικό κάλιο. Λείπει η θειική αμμωνία, το νιτρικό ασβέστιο. Η ουρία υπάρχει μεν, αλλά η τιμή της στη χονδρική έχει αυξηθεί σε σχέση με πέρσι έως και 300%. Πέρσι πουλούσαμε το 40κιλο σακί με νιτρική αμμωνία στα 13 ευρώ και αυτήν τη στιγμή πουλάμε στον αγρότη στα 33 με 34 ευρώ. Σημαντικές είναι και οι αυξήσεις στα φωσφορούχα προϊόντα».
Στη συνέχεια, ανέφερε ότι πρόσφατα έγιναν κάποιες πράξεις ουρίας στην Αίγυπτο: «Οι τιμές για τον ερχόμενο Απρίλιο είναι κάπως χαμηλότερες σε σύγκριση με τον Μάρτιο. Επομένως, τα πρώτα σημάδια αποκλιμάκωσης αρχίζουν να φαίνονται. Σε ποια έκταση όμως και πόσο γρήγορα αναμένεται η εξομάλυνση της κατάστασης, αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί ακόμα», ανέφερε η γεωπόνος.
Η ίδια τόνισε ότι «είναι σημαντικό να μιλάμε για κόστος παραγωγής συνολικά και όχι μόνο για τα λιπάσματα. Τα προϊόντα αυτά είναι μόνο ένα κλάσμα του συνολικού κόστους παραγωγής. Υπάρχει ο παράγοντας του κόστους της άρδευσης, τα καύσιμα και άλλες παράμετροι, που διαμορφώνουν το κόστος του παραγωγού. Καλό είναι να το έχουμε αυτό στο μυαλό μας».
Ωστόσο, συμφώνησε ότι υπάρχουν προϊόντα και καλλιέργειες που τα λιπάσματα διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διαμόρφωση του κόστους. Η κα Χριστοδούλου εκτίμησε ότι ο αραβόσιτος είναι ένα τέτοιο προϊόν όπου είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν επιπτώσεις στις ανοιξιάτικες σπορές: «Ήδη, υπάρχουν παραγωγοί που κάνουν υπολογισμούς και θεωρούν ασύμφορο να επενδύσουν στο καλαμπόκι ενόψει της άνοιξης, καθώς έχει σημαντικές απαιτήσεις σε λιπάσματα και άρδευση», δήλωσε.
Αγγίζει τα 50 λεπτά η σόγια
Για ασταμάτητο σφυροκόπημα τιμών στις ζωοτροφές έκανε λόγο ο αγελαδοτρόφος από τη Θεσσαλονίκη και αναπληρωτής πρόεδρος του ΣΕΚ, Χρήστος Τσομπάνος: «Με το σογιάλευρο να αγγίζει τα 50 λεπτά και τη γενικότερη ακρίβεια που επικρατεί στις ζωοτροφές, η όποια αύξηση της τιμής παραγωγού απλώς μειώνει τις απώλειες που έχουν οι αγελαδοτρόφοι σε σταθερή βάση. Η εκάστοτε κυβέρνηση θα πρέπει να βρίσκει λύσεις και να αντιμετωπίζει έκτακτες καταστάσεις όπως η παρούσα».
Επιστρατεύουν την τεχνολογία οι συνεταιρισμοί για να μειώσουν το κόστος
Για τη σημασία της αξιοποίησης από τους παραγωγούς όλων των διαθέσιμων εργαλείων που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του κόστους παραγωγής μίλησε στην «ΥΧ» ο γεωπόνος και υπεύθυνος του καταστήματος γεωργικών εφοδίων του Συνεταιρισμού Επισκοπής Νάουσας, Χρήστος Μιχαηλίδης:
«Οι παραγωγοί βιώνουν ήδη τις επιπτώσεις της αύξησης του κόστους. Σε ό,τι αφορά το ακτινίδιο, που είναι μια καλλιέργεια με σημαντικές ανάγκες σε άρδευση, η εφαρμογή ευφυούς τεχνολογίας μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για την ανάσχεση των επιπτώσεων από την αύξηση του κόστους. Έχουμε δεδομένα από τρία χρόνια εφαρμογής και η μεσοσταθμική εξοικονόμηση σε νερό, ενέργεια και λιπάσματα ξεπερνά το 20%. Σε ό,τι αφορά τα ροδάκινα, η αγορά εφοδίων θα πραγματοποιηθεί με το νέο έτος, μέσα στον Φεβρουάριο. Εκεί θα φανεί ο αντίκτυπος από την κατάσταση στα λιπάσματα».
