Συρρικνώνεται η κτηνοτροφία στις Κυκλάδες

Μια νέα κρίση αντιμετωπίζει η κτηνοτροφία και κατ’ επέκταση η τυροκομία στις Κυκλάδες, την ίδια ώρα που τα προϊόντα τους είναι περιζήτητα.

Η αύξηση των τιμών στις ζωοτροφές και στις πρώτες ύλες σε συνδυασμό με την εκτόξευση των τιμών γης λόγω της ανάπτυξης της οικοδομής, που φέρνει η άνοδος του τουρισμού, οδηγούν στη συρρίκνωση του αριθμού των ζώων στις εκτροφές.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νάξου, Δημήτρης Καπούνης, σε συνάντηση που είχε με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Γεωργαντά, ζήτησε η κατά κεφαλήν επιδότηση ανά ζώο να μη δοθεί οριζόντια, αλλά να υπάρξει ειδική πρόνοια για την κτηνοτροφία στα νησιά του Αιγαίου.

Η γραβιέρα ΠΟΠ της ΕΑΣ Νάξου κατατάχθηκε στην τρίτη θέση της λίστας του και πρώτη ανάμεσα σε όλες τις γραβιέρες θα βρει κανείς τη Γραβιέρα Νάξου στη λίστα που κατήρτισε το παγκοσμίως γνωστό γαστρονομικό site TasteAtlas. Την ίδια στιγμή, όμως, οι ποσότητες που παράγει ο συνεταιρισμός διαρκώς μειώνονται.

«Πέρυσι, τέτοια εποχή, ο συνεταιρισμός έπαιρνε 43 τόνους γάλα τη μέρα και φέτος έχουμε πέσει στους 32,5 τόνους», λέει στην «ΥΧ» ο κ. Καπούνης. Αυτό, όπως εξηγεί, οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί παραγωγοί έχουν σφάξει ζώα, γιατί δεν αντέχουν τα έξοδα για τη διατροφή τους, ενώ επίσης περιορίζουν το σιτηρέσιό τους, έτσι ώστε να μειώσουν τα έξοδα.

Παράλληλα, όμως, μειώνονται και οι ποσότητες γάλακτος που παράγουν. Ο συνεταιρισμός, προκειμένου να υποστηρίξει τους κτηνοτρόφους δίνει 48,5 λεπτά το κιλό και για όσους αυξήσουν την ποσότητα γάλακτος που παραδίδουν, δίνει επιπλέον 10 λεπτά το κιλό. «Έχουμε πιστώσει τις καρτέλες των παραγωγών με περίπου συνολικά 800.000 ευρώ το α’ εξάμηνο του 2022 για να τους υποστηρίξουμε, αλλά και πάλι έχουμε λιγότερο προϊόν», εξηγεί ο κ. Καπούνης. Ο συνεταιρισμός παράγει 1.250 τόνους ΠΟΠ γραβιέρα Νάξου τον χρόνο, αλλά μέχρι το τέλος του χρόνου υπολογίζεται ότι η παραγωγή θα έχει μειωθεί κατά 150 τόνους, εφόσον οι παραδόσεις των παραγωγών έχουν μειωθεί κατά 600 κιλά. Στο μεταξύ, ήδη έχει φύγει προς την αγορά το 50% της παραγωγής τυριού, εφόσον παρουσιάζει αυξημένη ζήτηση ειδικά τώρα το καλοκαίρι.

Ο κ. Καπούνης τονίζει ότι υπάρχει 6% μείωση της παραγωγής αγελαδινού γάλακτος σε όλη την Ελλάδα, 8% μείωση παραγωγής στο πρόβειο και 16% στο κατσικίσιο. Ο συνεταιρισμός θα σταματήσει την εμφιάλωση γάλακτος και θα μειώσει την παραγωγή άλλων τυριών σε μια προσπάθεια να υποστηρίξει την παραγωγή γραβιέρας, που είναι και το πλέον εμβληματικό προϊόν του συνεταιρισμού.

Προϊόν υπό εξαφάνιση το γάλα

Ο Μάνθος Βίλλας, διευθυντής του τυροκομείου του συνεταιρισμού στην Τήνο, τονίζει ότι ο συνεταιρισμός βρίσκεται προς αναζήτηση ποσοτήτων γάλακτος για να μπορέσει να κρατήσει την παραγωγή τυροκομικών προϊόντων.

«Οι ενεργοί αγελαδοτρόφοι του συνεταιρισμού δεν είναι περισσότεροι από 35. Ολοένα όσοι παίρνουν σύνταξη εγκαταλείπουν το επάγγελμα και δεν αντικαθίστανται από άλλους. Γιατί, άλλωστε; Το εισόδημα από την οικοδομή αυτήν τη στιγμή είναι σημαντικά υψηλότερο. Αν μάλιστα προσλάβεις και τρεις εργάτες, φτιάχνεις συνεργείο και γίνεσαι εργολάβος», λέει παραγωγός από το νησί.

Ο κ. Βίλλας εξηγεί ότι η απαγόρευση της παστούρας (της συνήθειας να δένουν τα πίσω πόδια των ζώων μεταξύ τους, ώστε να μην μπορούν να κινηθούν) από τη νομοθεσία προκάλεσε πολλά προβλήματα στους παραγωγούς. «Κανένας δεν είναι μόνο κτηνοτρόφος, να είναι όλη μέρα με τα ζώα και εδώ στην Τήνο δεν υπάρχουν οργανωμένοι στάβλοι. Τα ζώα βόσκουν ελεύθερα. Όμως, αν δεν είναι δεμένα, μπαίνουν όπου να είναι και καταστρέφουν μποστάνια, μασουλούν τις ελιές σε άλλες ιδιοκτησίες», τονίζει ο ίδιος. Πολλοί είναι οι παραγωγοί που δοκίμασαν να παραβούν τη νομοθεσία, αλλά τους πιάνει η αστυνομία και οδηγούνται σε δικαστήριο στη Σύρο. «Πολλά τα έξοδα, οπότε προτιμούν να σφάξουν τα ζώα», προσθέτει.

Για να φτιάξουν οργανωμένη μονάδα ούτε λόγος, με τις αξίες γης στην Τήνο. «Για να χτίσεις έναν στάβλο χρειάζεσαι άδεια, πολλά έξοδα και χαρτιά. Και μετά έρχονται δίπλα και χτίζουν μια βίλα και θέλουν να φύγει ο στάβλος, γιατί τα ζώα βρωμάνε και μουγκανίζουν», αναφέρει ο κ. Βίλλας. Ο κατάλογος με τις δυσκολίες για όσους θέλουν να παραμείνουν κτηνοτρόφοι σε ένα νησί με ιλιγγιώδη τουριστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια δεν έχει τέλος.

Για να κατεβάσουν γάλα οι αγελάδες πρέπει να κάνουν μοσχαράκια και τα μοσχαράκια θα μεγαλώσουν και πρέπει να οδηγηθούν στο σφαγείο. «Το σφαγείο της Τήνου, που έγινε για να λυθεί το πρόβλημα, τελικά θα κλείσει από τα χρέη. Για να γίνει σφαγή ζώου, πρέπει να υπάρχει κτηνίατρος. Αλλά, εδώ και 18 μήνες, όλο το νησί είναι χωρίς κρατικό κτηνίατρο. Έτσι, μια φορά στις 15 έρχεται ο κτηνίατρος από τη Σύρο για να γίνει η σφαγή. Έρχεται και δεν έρχεται, δηλαδή. Γιατί μια φορά είναι άρρωστος, μια φορά δεν υπάρχει πλοίο κ.λπ.», λέει ο κ. Βίλλας.

Και όσο περνάει ο καιρός το ζώο μεγαλώνει και χρειάζεται να τρώει περισσότερο. Λίγες μόνο μέρες αυξάνουν το κόστος υπερβολικά. Ταυτόχρονα, οι κανόνες σφαγής και διαχείρισης των υπολειμμάτων είναι αυστηροί και δαπανηροί, ειδικά όταν δεν υπάρχουν πολλά ζώα προς σφαγή. «Χρειάζεται να καταψύξουμε το περιεχόμενο των εντέρων και να το στείλουμε για καύση σε εταιρεία στην ηπειρωτική Ελλάδα», περιγράφει.

Οι περισσότεροι προτιμούν να μην μπλέξουν με τα ζώα, κάποιοι κάνουν στα σπίτια τυροκόμηση, αλλά η παραγωγή των διάσημων τηνιακών τυριών φθίνει ολοένα και περισσότερο. Και ο τουρισμός αυξάνει περισσότερο τη ζήτηση. «Φυλάω τυριά και δεν τα δίνω στην Αθήνα για να έχω να δώσω το καλοκαιρινό εξάμηνο στην Τήνο», καταλήγει ο διευθυντής του τυροκομείου.

Εξωπραγματικό το κόστος των ζωοτροφών

Ως εξωπραγματικό χαρακτηρίζει το κόστος των ζωοτροφών ο Θοδωρής Κουκάς, ιδιοκτήτης του ομώνυμου τυροκομείου στη Μύκονο. «Ποτέ δεν μπορούσαμε να το φανταστούμε ότι θα κόστιζαν τόσο». Το τυροκομείο στο Παλαιόκαστρο επεξεργάζεται καθημερινά περίπου 300 τόνους αγελαδινό γάλα, το οποίο προέρχεται από τις περίπου 130 αγελάδες που διαθέτει η οικογενειακή κτηνοτροφική μονάδα.

«Προσπαθούμε να καλλιεργήσουμε ένα μέρος των ζωοτροφών, αλλά είναι πολύ δύσκολο να βρούμε γη στο νησί», εξηγεί ο κ. Κουκάς. Η μεγαλύτερη ενιαία έκταση όπου καλλιεργούν ζωοτροφή είναι 32 στρέμματα, ενώ τα υπόλοιπα κτήματα είναι από 4-10 στρέμματα το πολύ.

Στο μεταξύ, τα πράγματα δυσκολεύουν περισσότερο, γιατί η μονάδα δεν χρησιμοποιεί έτοιμα φυράματα, ενώ βρίσκεται σε διαδικασία να πιστοποιηθεί ως βιολογική. Οι σχετικές προδιαγραφές είναι πολύ αυστηρές και η τήρησή τους οπωσδήποτε αυξάνει περαιτέρω το κόστος. Ο παραγωγός εξηγεί ότι έχει μακροχρόνια και πολύ καλή συνεργασία με τους προμηθευτές του, οπότε πετυχαίνει καλύτερες τιμές όταν αγοράζει βιολογικές ζωοτροφές. «Έχουμε συνεργασία πολλά χρόνια με τους ίδιους, οπότε μας στηρίζουν και τους στηρίζουμε θα έλεγα», συμπληρώνει.

Όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης, πιστεύει ότι χρειάζεται υπομονή και επιμονή για όσο αντέχεις. «Αν έχουμε μειώσει την παρασκευή τυριών λόγω αύξησης του κόστους; Όχι, προς το παρόν παλεύουμε να τα καταφέρουμε και ελπίζουμε να αλλάξουν τα πράγματα κάποια στιγμή. Τα προϊόντα μας έχουν μεγάλη ζήτηση και θα ήταν κρίμα να μειώσουμε τις ποσότητες».

Οι τιμές πώλησης των τελικών προϊόντων έχουν αυξηθεί ελάχιστα στη Μύκονο, αλλά όχι στην αγορά της Αθήνας. «Προσπαθούμε να μην αυξήσουμε τις τιμές, γιατί δεν έχει νόημα να φτιάχνεις ένα προϊόν που τελικά κανένας δεν θα μπορεί να αγοράσει», λέει ο κ. Κουκάς.