του Ευστάθιου Πιτταρά, κτηνιάτρου
Με τον όρο ενσίρωση νοείται η διαδικασία που επιτρέπει τη συντήρηση, κατά κύριο λόγo, των χονδροειδών ζωοτροφών με τις μικρότερες δυνατές απώλειες σε θρεπτικά συστατικά, κρατώντας σε μεγάλο βαθμό τις αρχικές οργανοληπτικές τους ιδιότητες. Ιδιαίτερα σε χώρες όπως η δική μας, με ξηρό κλήμα, όπου η χλωρή νομή υπάρχει για μια μικρή περίοδο του χρόνου, αλλά και τα καλλιεργούμενα φυτά για ζωοτροφές έχουν μικρή περίοδο φυσιολογικής ωρίμανσης, η ενσίρωση είναι ίσως ο βασικότερος τρόπος συντήρησης και τόσο αναγκαίος που δεν νοείται εντατική εκτροφή μυρικαστικών χωρίς τη χρήση ενσιρώματος.
Η ενσίρωση, λοιπόν, είναι η συντήρηση της νωπής ζωοτροφής σε αναερόβιες συνθήκες και, ως εκ τούτου, το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης πολλών παραγόντων, εκ των οποίων οι πιο σημαντικοί φαίνεται να είναι οι εξής: η περιεκτικότητα των φυτών σε υδατάνθρακες, η παρουσία και ο πολλαπλασιασμός των βακτηρίων γαλακτικού οξέος κατά τη διάρκεια της ενσίρωσης και η περιεκτικότητα σε νερό των φυτών κατά τη στιγμή της ενσίρωσης.
Στη μάζα των ζωοτροφών, πραγματοποιούνται ορισμένες βιοχημικές και βιολογικές διεργασίες, κατά τη διάρκεια της ενσίρωσης, τα θρεπτικά συστατικά της ζωοτροφής υποβάλλονται σε μια σειρά αλλαγών που καθορίζονται από την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα, την αναπνοή των φυτών και τη δράση των μικροοργανισμών.
Στάδια παραγωγής
Τα παραπάνω σήμερα είναι πλήρως μηχανοποιημένα και ακολουθείται ένας στάνταρ πια τρόπος παραγωγής, ο οποίος περιλαμβάνει κάποια βασικά στάδια:
1. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να επιλεγεί η καταλληλότερη στιγμή συγκομιδής του κάθε φυτού, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή ποσότητα, αλλά και ποιότητα.
2. Ακολουθεί η συγκομιδή, η οποία περιλαμβάνει και τον σωστό τεμαχισμό της ζωοτροφής, όπως προβλέπεται για το κάθε είδος, ούτως ώστε στην επόμενη φάση να επιτευχθεί άριστη συμπίεση και αναερόβιες συνθήκες.
3. Ακολουθεί η συμπίεση της ψιλοκομμένης μάζας, η οποία πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να μείνει όσο το δυνατόν λιγότερο οξυγόνο. Η συμπίεση παραδοσιακά γινόταν σε σιλό μεγάλης χωρητικότητας, συνήθως τσιμεντένια, με συνεχές πάτημα σε στρώσεις από βαριά μηχανήματα και στη συνέχεια στεγανοποίηση με ασπρόμαυρο ναύλο.
Όμως, τις τελευταίες δεκαετίες, με την εξάπλωση της χρήσης της ενσίρωσης και την εξέλιξη των γεωργικών μηχανημάτων έχουν εξελιχθεί πρέσες, οι οποίες συσκευάζουν σε φιλμ ή σε νάιλον απευθείας τη ζωοτροφή, επιτυγχάνοντας έτσι πολύ καλύτερη ποιότητα, μικρότερες απώλειες, αλλά και τη δυνατότητα μεταφοράς σε περιοχές ελλειμματικές από ζωοτροφές, αλλά και τη χρησιμοποίηση του ενσιρώματος από μικρές ή μέτριες μονάδες. Πρέπει να υπογραμμιστεί εδώ ότι είναι πολύ βασικό ότι η επαφή της ζωοτροφής μετά τη συγκομιδή με το οξυγόνο πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο σύντομη. Το σιλό πρέπει να σφραγίζεται όσο καλύτερα γίνεται το πολύ τη δεύτερη μέρα, η δε συσκευασία να γίνεται εντός ωρών, μια και το επιτρέπει και η σημερινή τεχνολογία μηχανημάτων. Σε καμία περίπτωση, δεν είναι επιθυμητή η αναμόχλευση ενσιρώματος και η επανασυσκευασία.
Πλεονεκτήματα ενσίρωσης
Κάποια από τα βασικά πλεονεκτήματα της ενσίρωσης ως τρόπου συντήρησης είναι τα εξής:
✱ Οι απώλειες θρεπτικών ουσιών είναι χαμηλές και δεν υπερβαίνουν το 5%-10% της αρχικής αξίας των ζωοτροφών.
✱ Διατηρούνται οι καλές ιδιότητες της πράσινης ζωοτροφής που υπόκεινται σε συντήρηση.
✱ Το συνολικό κόστος παραγωγής και συντήρησης είναι το μικρότερο δυνατό και σε συνδυασμό με την ποιότητα που επιτυγχάνεται είναι τόσο βασική για την παραγωγή γάλακτος και κρέατος που δεν νοείται υψηλή παραγωγή σε μηρυκαστικά χωρίς χρήση ενσιρώματος.
✱ Η διαδικασία ενσίρωσης είναι πλήρως μηχανική και, σε αντίθεση με την παραγωγή σανού, επηρεάζεται λιγότερο από τις καιρικές συνθήκες.
✱ Απαιτεί λιγότερο χώρο αποθήκευσης, επειδή είναι καλά συμπιεσμένο και γίνεται στην ύπαιθρο.
Για να είναι ένα ενσίρωμα καλής ποιότητας, το φυτικό προϊόν πρέπει να περιέχει αρκετούς υδατάνθρακες, δηλαδή περισσότερο από 12%-13% της ξηρής μάζας και αρκετά βακτήρια γαλακτικού οξέος για ζύμωση υδατανθράκων. Αυτοί οι όροι δεν πληρούνται πάντα στην πράξη. Ως αποτέλεσμα, συνιστάται η χρήση εμβολιαστών ενσιρώματος, οι οποίοι θα βοηθήσουν τη διαδικασία και θα βελτιώσουν την ποιότητα.
Ευρεία συνάντηση για τη γενετική βελτίωση στο υπουργείο Αγροτικής ΑνάπτυξηςΤο μείζον ζήτημα της γενετικής βελτίωσης του ζωικού κεφαλαίου απασχόλησε τη χθεσινή συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο ΥΠΑΑΤ υπό τον υπουργό Μάκη Βορίδη, με τη συμμετοχή των ΣΕΚ, ΠΕΚ, ΣΑΣΟΕΕ, Νέας ΠΑΣΕΓΕΣ, της Ένωσης Φυλής Χολστάιν και υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου. Πρόκειται για την πρώτη συνεδρίαση μιας ομάδας εργασίας για τη γενετική βελτίωση με βάση και τη μελέτη που υπέβαλε ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ) στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Όπως είπε, μιλώντας στην «ΥΧ», ο πρόεδρος του Συνδέσμου, Τάκης Πεβερέτος, «στην ουσία προτείνουμε ένα νέο μοντέλο γενετικής βελτίωσης, με στόχο μια πλήρη ανασυγκρότηση της διαδικασίας και του τρόπου που γίνεται σήμερα». Στην πρώτη αυτή συνάντηση πραγματοποιήθηκε ευρύς διάλογος πάνω στα στοιχεία που περιλαμβάνει η μελέτη, εκφράστηκε γόνιμος προβληματισμός και οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι είναι αναγκαίο να προχωρήσει η συζήτηση. Η επόμενη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, αφού συγκεντρωθούν στοιχεία από τις αρμόδιες υπηρεσίες σε σχέση με τα αποτελέσματα που υπάρχουν από τη δουλειά που ήδη γίνεται πάνω στη γενετική βελτίωση. |
