Μία γεωργία απαλλαγμένη από τη χρήση ορυκτών καυσίμων, κατά την οποία το κόστος της ενέργειας είναι χαμηλότερο και οι τεχνικές παραγωγής είναι περισσότερο αειφόρες φαντάζει για πολλούς ένα μακρινό σενάριο. Κι όμως βρίσκεται πιο κοντά στην πραγματικότητα, καθώς οι δράσεις πανευρωπαϊκά αυξάνονται προκειμένου να μειωθεί η επιβάρυνση του περιβάλλοντος και παράλληλα να ενισχυθεί η βιωσιμότητα του αγροτικού τομέα και των ίδιων των αγροτών με την υποστήριξη της τεχνολογίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση έχει αρχίσει να λειτουργεί το ευρωπαϊκό έργο AgroFossilFree μέσω της κοινοπραξίας 16 εταίρων με επικεφαλής το Ινστιτούτο Βιοοικονομίας και Αγροτεχνολογίας (ΙΒΟ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) στη Θεσσαλονίκη.
Με την αξιολόγηση και την προώθηση των διαθέσιμων τεχνολογιών και στρατηγικών παραγωγής και χρήσης ενέργειας χωρίς τη συμμετοχή ορυκτών καυσίμων να είναι ο κύριος σκοπός, το έργο θα συμβάλει στις ευρωπαϊκές στρατηγικές (Πράσινη Συμφωνία και «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο»).
Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο Δρ. Θάνος Μπαλαφούτης, Ερευνητής Γ’ βαθμίδας στο Ινστιτούτο Βιοοικονομίας και Αγροτεχνολογίας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, «το έργο στοχεύει στη μείωση της χρήσης ενέργειας που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα σε όλα τα στάδια της γεωργικής παραγωγής, διατηρώντας παράλληλα τις ίδιες αποδόσεις, αλλά και την ποιότητα του τελικού προϊόντος».
Αναγκαία η εφαρμογή νέων τεχνολογιών και στρατηγικών
Τη στιγμή που η νέα ΚΑΠ και οι ευρωπαϊκές στρατηγικές υποστηρίζουν και προωθούν πιο φιλλοπεριβαλλοντικές δράσεις στον αγροτικό τομέα, «η κατανάλωση ενέργειας στην ευρωπαϊκή γεωργία προέρχεται κατά 56% απευθείας από πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου, 17% από ηλεκτρική ενέργεια που είναι σε μεγάλο βαθμό ορυκτής προέλευσης, 14% από φυσικό αέριο και μόλις το 9% από ανανεώσιμες πηγές και βιοκαύσιμα, σύμφωνα με τη Eurostat», εξηγεί ο κ. Μπαλαφούτης.
Επομένως, τονίζει, «εφόσον η απορυκτοποίηση της ενέργειας που χρησιμοποιείται στη γεωργία είναι επιβεβλημένη, η έρευνα και η βιομηχανία αναπτύσσουν νέες τεχνολογίες και στρατηγικές για να βοηθήσουν στη μείωση ή την αντικατάσταση της ενέργειας που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα. Αυτές οι λύσεις όμως, θα πρέπει να διαδοθούν στον αγροτικό κόσμο για να αποκτήσει γνώση των υφιστάμενων, αλλά και των μελλοντικών τεχνολογικών εξελίξεων στον ενεργειακό τομέα και να επιτευχθεί σταδιακά ευθυγράμμιση της γεωργίας με τις πολιτικές μείωσης της χρήσης ορυκτών καυσίμων, τα σχετικά νομικά και κανονιστικά πλαίσια και τις πρακτικές παραγωγής τροφίμων με βιώσιμο τρόπο».
Τεχνολογίες
Οι Τεχνολογίες και οι Στρατηγικές για την Απορυκτοποίηση της Ενέργειας, όπως εξηγεί ο κ. Μπαλαφούτης, χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες. Η πρώτη είναι η παραγωγή καθαρής ενέργειας στο αγρόκτημα και η δεύτερη η ορθολογική και αποδοτική χρήση ενέργειας. Μια τρίτη συμπληρωματική πρακτική που βοηθά στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι, επίσης, η Εδαφική Δέσμευση Άνθρακα. Πιο συγκεκριμένα, οι κύριες κατηγορίες τεχνολογιών είναι:
✱ Τα εργαλεία που απαιτούνται για την παραγωγή και χρήση καθαρής ενέργειας στη γεωργία.
✱ Οι τεχνολογίες αποδοτικής χρήσης ενέργειας.
✱ Τα συστήματα έξυπνης διαχείρισης γεωργικών κατασκευών (θερμοκήπια, κτηνοτροφικές μονάδες).
✱ Οι διατάξεις παραγωγής και χρήσης βιοκαυσίμων.
✱ Τα γεωργικά μηχανήματα που ισχυοδοτούνται από βιοκαύσιμα ή ηλεκτρισμό.
✱ Τα εξηλεκτρισμένα εργαλεία/εξοπλισμός.
✱ Οι τεχνολογίες και πρακτικές έξυπνης
γεωργίας και κτηνοτροφίας.
✱ Οι μέθοδοι γεωργίας συντήρησης.
Ag Energy Platform
Για να γίνουν γνωστές οι τεχνολογίες και οι στρατηγικές που θα αναπτυχθούν, αλλά και να πραγματοποιηθεί ανταλλαγή νέων ιδεών και πληροφοριών μεταξύ της έρευνας, της βιομηχανίας και της γεωργικής κοινότητας θα πραγματοποιηθούν ημερίδες σε εθνικό και διακρατικό επίπεδο.
Επίσης, θα δημιουργηθεί μία ηλεκτρονική πλατφόρμα παρουσίασης και αξιολόγησης των διαθέσιμων τεχνολογιών και στρατηγικών απορυκτοποίησης της γεωργίας. Όπως εξηγεί ο κ. Μπαλαφούτης, «η πλατφόρμα θα αποτελεί ένα αποθετήριο πληροφοριών για πέντε κατηγορίες Τεχνολογιών και Στρατηγικών Απορυκτοποίησης της Ενέργειας. Αυτές είναι οι εμπορικές λύσεις, οι επιστημονικές δημοσιεύσεις με τις τελευταίες εξελίξεις, τα ερευνητικά έργα (ευρωπαϊκά και εθνικά), το εκπαιδευτικό υλικό και οι χρηματοδοτικές λύσεις. Επίσης, η πλατφόρμα θα είναι το κύριο εργαλείο διασύνδεσης με όλους τους φορείς που συνδέονται με τη γεωργία και φυσικά θα είναι ανοιχτή σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο με δύο δυνατότητες:
✱ Να εντάξει ο ίδιος μια Τεχνολογία ή Στρατηγική για την Απορυκτοποίηση της Ενέργειας.
✱ Να πάρει πληροφορίες για όλες τις εγκεκριμένες Τεχνολογίες ή Στρατηγικές (περιγραφή, οφέλη, οπτικοακουστικό υλικό, στοιχεία επικοινωνίας, κ.λπ.).
Στην πλατφόρμα θα περιλαμβάνεται, επίσης, ένα εργαλείο υποστήριξης λήψης αποφάσεων (βάσει τεχνητής νοημοσύνης), ώστε να βοηθά τον τελικό χρήστη να επιλέγει τις πιο αποτελεσματικές τεχνολογίες/στρατηγικές βάσει των αναγκών της εκμετάλλευσής του. Τέλος, θα δίνει τη δυνατότητα να επιλέγονται οι καταλληλότερες επενδύσεις και τα εργαλεία χρηματοδότησής τους, παρέχοντας έτσι στον χρήστη τα απαραίτητα μέσα για αποτελεσματικό προγραμματισμό».
Όφελος για τους αγρότες
Η καλύτερη κατανόηση των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν οι τεχνολογίες και οι στρατηγικές για την απορυκτοποίηση της ενέργειας, με σκοπό τη σταδιακή τους υιοθέτηση από τους αγρότες, είναι ένα από τα οφέλη για τον αγροτικό τομέα.
«Η αλλαγή της προέλευσης της ενέργειας που καταναλώνουν οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις από ορυκτή σε ανανεώσιμη σε συνδυασμό με την εφαρμογή πιο αποδοτικών τεχνολογιών στις γεωργικές εργασίες θα βοηθήσει στη μείωση του κόστους ενέργειας, στην εξάλειψη της εξάρτισης από εισαγόμενους ορυκτούς πόρους και στη μετάβαση σε πιο αειφόρες τεχνικές παραγωγής. Έτσι, θα ενισχυθεί η ικανότητα των γεωργικών συστημάτων να μετασχηματίζονται ώστε να συμβαδίζουν με τις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες και θα γίνουν πιο ανθεκτικά σε πιέσεις περιβαλλοντικές και οικονομικές (π.χ. ενδεχόμενες αυξήσεις των τιμών των ορυκτών καυσίμων)», καταλήγει ο κ. Μπαλαφούτης.
Για περισσότερες πληροφορίες κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να επισκεφτεί την ομώνυμη ιστοσελίδα του έργου AgroFossilFree, καθώς και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
